Η κυβέρνηση πήγε στο Eurogroup έτοιμη να δώσει τα πάντα, διεκδικώντας σε αντάλλαγμα μια σανίδα πολιτικής σωτηρίας: μια φράση, ένα «μήνυμα», κάτι που θα επέτρεπε να στηθεί το αφήγημα για «έξοδο από τα μνημόνια» πριν το τέλος του 2018, δηλαδή πριν στηθεί υποχρεωτικά η γκιλοτίνα της κάλπης. Δεν πήρε τίποτα απολύτως, ενώ έδωσε τη δέσμευση για εξωπραγματικά πλεονάσματα μέχρι το 2022 και για δρακόντεια –υπό επιτήρηση– λιτότητα μέχρι το… 2060!
Είναι χαρακτηριστικές οι παρατηρήσεις του σοσιαλδημοκράτη «εκσυγχρονιστή» και καλού φίλου του επιτελείου του Αλ. Τσίπρα, Ν. Χριστοδουλάκη. Ο πρώην τσάρος της οικονομίας σημειώνει: «η απόφαση για πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ επί πέντε χρόνια και 2% για άλλα σαράντα, είναι απόλυτα δεσμευτική και θα εγκλωβίσει τη χώρα σε μια παρατεταμένη κατάσταση χαμηλής ανάπτυξης».
Μόλις η κυβέρνηση διαθέσει τη δόση που εισέπραξε στις πληρωμές των ομολόγων του Ιούνη–Ιούλη, θα έχει ήδη ξοδέψει όλα τα κέρδη της απόφασης του Eurogroup. Και θα απομένει ο Γολγοθάς: η «αξιολόγηση» του καλοκαιριού του 2018, όπου θα αποτιμηθεί συνολικά το 3ο Μνημόνιο, για να χαραχθεί ο οδικός χάρτης της επιτηρούμενης πορείας μέχρι το 2060. Οι κύκλοι του Σόιμπλε χαρακτηρίζουν ήδη αυτή τη φάση ως την πιο σύνθετη και πιο δύσκολη «εμπειρία» απ’ όσες είχε μέχρι σήμερα η ελληνική κυβέρνηση. Και βέβαια για να φτάσει ως εκεί ως πρωθυπουργός ο Αλ. Τσίπρας, οφείλει να έχει ήδη εφαρμόσει κατά γράμμα τα μέτρα που ψήφισε πρόσφατα στη Βουλή. Είναι μια θεαματική αντιστροφή: Ο Τσίπρας που απειλούσε ότι, αν δεν πάρει συγκεκριμένες υποσχέσεις για ελάφρυνση του χρέους, δεν θα εφαρμόσει τα μέτρα (ομιλία στην ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ), υπέγραψε τώρα ότι δεν θα αρχίσει ούτε καν μια φιλολογική συζήτηση για το χρέος, εάν νωρίτερα δεν έχουν εφαρμοστεί κατά γράμμα και εγκαίρως όλα τα μέτρα…
Η παραμονή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα είναι άλλη μια αντιστροφή των επιδιώξεων του Τσίπρα, που μιλούσε κάποτε για «καθαρές ευρωπαϊκές λύσεις». Και επίσης η ανάδειξη του ESM ως ευρωπαϊκού θεσμού «εσωτερικής επιτήρησης» φανερώνει πλέον χειροπιαστά στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ τον μηχανισμό που θα επεξεργαστεί τη μετάβαση προς την ΕΕ των «πολλών ταχυτήτων», με πρώτο υποψήφιο για υποβιβασμό στη Β΄ κατηγορία τον ελληνικό καπιταλισμό…
Η άκαμπτη στάση του Σόιμπλε, αλλά και όλων των άλλων εκπροσώπων των δανειστών, δεν είναι μια ανεξήγητη σκληρότητα, αλλά μια τεκμηριωμένα ταξική και πολιτική σκληρότητα. Γνωρίζουν ότι τα μέτρα που επιβάλλουν είναι ο μόνος τρόπος για να πάρουν πίσω τμήμα απ’ αυτά που διέθεσαν για τη σωτηρία των ελληνικών και κυρίως των ευρωπαϊκών τραπεζών. Γνωρίζουν ότι οι ακραίες αντιμεταρρυθμίσεις που απαιτούν, συμβαδίζουν με τα συμφέροντα των ελλήνων καπιταλιστών. Ξέρουν ότι η κυβέρνηση που αναλαμβάνει τόσο ασύστολα να υπηρετήσει αυτή την πολιτική, σε ελάχιστο ακόμα χρονικό διάστημα θα έχει οριστικά μετατραπεί σε μια ανίσχυρη μαριονέτα.
Για όσους αμφιβάλλουν, ας δώσουμε μερικά παραδείγματα. Η πώληση της Εθνικής Ασφαλιστικής είχε ως συνέπεια την ομαδική παραίτηση της Οργάνωσης Μελών του ΣΥΡΙΖΑ από την κομματική τους ιδιότητα. Τα έργα και οι ημέρες του Ν. Παππά και του Τ. Πετρόπουλου στα ΜΜΕ μετέτρεψαν σε νεκροζώντανο ζόμπι τη «Συσπείρωση Δημοσιογράφων», που κάποτε κυριαρχούσε πολιτικά και συνδικαλιστικά στον κλάδο. Τι θα συμβεί στις οργανώσεις και στον κόσμο του ΣΥΡΙΖΑ, μόλις επιβληθεί η περικοπή των οικογενειακών επιδομάτων στους μισθούς, η περικοπή των καταβαλλόμενων συντάξεων και η κατάργηση του αφορολόγητου; Ο Αλ. Τσίπρας και η ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ έχουν ήδη μπει μέσα στην κρεατομηχανή που παράγει τους ΓΑΠ, τους Ρέντσι και τους Ολάντ…
«Παράλληλο πρόγραμμα» της Δεξιάς
Η ΝΔ, η ραχοκοκαλιά του αστισμού στη χώρα, αφενός επιδιώκει την ιδεολογική και πολιτική υποστήριξη της συμφωνίας (που «κουμπώνει» με τις επιλογές των ελλήνων καπιταλιστών), αφετέρου επιχειρεί να χρεώσει το κόστος της ολοκληρωτικά στον Τσίπρα.
Ο Κυρ. Μητσοτάκης ασκεί κριτική στον Τσίπρα ότι «άργησε επικινδύνως» να υπογράψει τη συμφωνία. Αναδεικνύει, επίσης, το διαπραγματευτικό ναυάγιο και την πλήρη αποτυχία της κυβέρνησης να πάρει οτιδήποτε συγκεκριμένο σε σχέση με το χρέος, την Ποσοτική Χαλάρωση κ.ο.κ. Ταυτόχρονα, όμως, κάνει κριτική στην κυβέρνηση ότι επιμένει στον «κρατισμό» και υποτιμά «τις επενδύσεις και την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας». Έτσι ο Κυρ. Μητσοτάκης προσπαθεί να στρώσει το δρόμο προς αυτό που αποκαλεί «πρόγραμμα πραγματικής αλλαγής». Που σημαίνει την οικειοθελή στράτευση στη μνημονιακή πολιτική, την εσωτερικευμένη υποστήριξη της μακροχρόνιας λιτότητας και των ιδιωτικοποιήσεων, σε συνδυασμό με μια και μόνη «αντιμνημονιακή» τροπολογία: τη διεκδίκηση για τη μείωση των εργοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών και τη μείωση στη φορολόγηση των κερδών των επιχειρήσεων. Στο σκληρό τούτο κόσμο ο καθένας (οφείλει να) φροντίζει για την τάξη του…
Η ακροβασία αυτή είναι εξαιρετικά απαιτητική και για τον αρχηγό της ΝΔ. Και είναι αρκετοί αυτοί που εκτιμούν ότι δεν θα τα καταφέρει. Γι’ αυτό και τα σενάρια για αλλαγές στο κόμμα της Δεξιάς ή τα σενάρια περί των «ευρύτερων λύσεων», των κυβερνήσεων τύπου Εθνικής Σωτηρίας, εξακολουθούν να έχουν υποστηρικτές που οργανώνουν πρωτοβουλίες.
Τίποτα απ’ όλα αυτά δεν έχει ενδιαφέρον από τη σκοπιά των συμφερόντων των εργαζομένων και των λαϊκών τάξεων. Είτε η κατά γράμμα υλοποίηση της συμφωνίας, όπως δεσμεύεται ο Τσίπρας, είτε η επί το φιλοεργοδοτικότερο τροποποίησή της, όπως υπόσχεται ο Μητσοτάκης, οδηγούν σε μακρά περίοδο υποβάθμισης της ζωής όσων ζουν από τη δουλειά τους. Η αντίσταση σε αυτή την αντιδραστική συμφωνία, η διαμόρφωση των όρων για την ανατροπή της, η ενιαιομετωπική τακτική μέσα στην Αριστερά για τη συγκρότηση εναλλακτικής πολιτικής λύσης, είναι οι στόχοι στα βασικά καθήκοντα της περιόδου.
*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά, φύλλο Νο 386
