Σε ένα σχετικώς πρόσφατο άρθρο μου με τίτλο “Η Coca Cola υποφέρει από τον εφιάλτη της στέβια” επεσήμανα τα προβλήματα που δημιουργεί η εμφάνιση στην ελληνική αγορά των αναψυκτικών χωρίς ζάχαρη και, κυρίως, εκείνων με τη χρήση γλυκαντικών από το εκχύλισμα του φυτού στέβια. Σημείωνα, μεταξύ άλλων, και τα ακόλουθα: “Τα αναψυκτικά με στέβια κατακτούν καθημερινώς έδαφος στην ελληνική αγορά. Αυτό οφείλεται στη γενικότερη τάση υγιεινής διατροφής στις προτιμήσεις των καταναλωτών και τα προϊόντα με στέβια αποδεικνύονται ένα νέο προσοδοφόρο πεδίο, για όποιον επενδύει σε αυτά […] Και είναι βέβαιο ότι θα αυξήσουν τη συμβολή του κλάδου των αναψυκτικών στο Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (ΑΕΠ) της χώρας μας”.
Το άρθρο αναρτήθηκε στο διαδίκτυο τη Δευτέρα 27 Μαρτίου 2017 και, κατά σύμπτωση, την επόμενη ημέρα Τρίτη 28 Μαρτίου 2017 η αμερικανική πολυεθνική με δημόσια δήλωσή της ανακοίνωσε την παραγωγή ενός νέου προϊόντος τύπου cola με τη χρήση γλυκαντικού από το εκχύλισμα του φυτού στέβια. Ήταν προφανές ότι η Coca Cola προσπαθούσε να αναχαιτίσει τη ραγδαία εξάπλωση των ελληνικών αναψυκτικών. Τη συνάφεια αυτή και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η αμερικανική εταιρία προσπάθησα να αναδείξω σε ένα άλλο άρθρο μου – αναρτημένο και αυτό στο διαδίκτυο – με τον χαρακτηριστικό τίτλο: “Η Coca Cola >τρώει< από τις σάρκες της”.
Αναφορικώς προς την πρώτη ανακοίνωση της Coca Cola – η οποία σε βαθμό εξευτελισμού κάθε έννοιας ελευθερίας του τύπου επαναλαμβάνεται διαρκώς, εννοείται κατά παραγγελία της αμερικανικής πολυεθνικής, στις online εκδόσεις εφημερίδων και περιοδικών – σημείωνα τα εξής: “Η ανακοίνωση της Coca Cola ότι θα προωθήσει στην αγορά προϊόν τύπου cola, το οποίο θα παράγεται στην Ελλάδα … δηλώνει τη δεινή θέση στην οποία έχει περιέλθει η αμερικανική πολυεθνική…”. Η συγκεκριμένη εταιρία χρησιμοποίησε έως τώρα διάφορες πρακτικές για να ανακόψει την καθοδική πορεία των πωλήσεων της και να συγκρατήσει την απώλεια των μεριδίων της στην ελληνική αγορά. Κατά πρώτον προσπάθησε και προσπαθεί με κάθε μέσο να ποινικοποιήσει τις κινητοποιήσεις των απεργών της Θεσσαλονίκης, οι οποίοι καλούν σε μποϊκοτάζ των προϊόντων της με το σύνθημα “Ούτε γουλιά Coca Cola μέχρι να επαναλειτουργήσει το εργοστάσιο”, κατά δεύτερον να επιβάλλει “σιγή ασυρμάτου” στα μέσα μαζικής επικοινωνίας, ώστε αυτά να μην αναφέρονται καθόλου στον αγώνα των απεργών, αλλά και στην εκρηκτική ανάπτυξη των ελληνικών εταιριών εξ αιτίας του μποϊκοτάζ στα προϊόντα της.
Στο άρθρο μου με τίτλο “Η Coca Cola >τρώει< από τις σάρκες της” δημοσιοποίησα “μια εκτίμηση και μια πρόβλεψη” αναφορικώς με την πορεία του μποϊκοτάζ και τις κινήσεις της αμερικανικής πολυεθνικής εταιρίας: “… το προϊόν με στέβια, το οποίο ανακοίνωσε η Coca Cola δεν είναι αποτέλεσμα επιχειρηματικών υπολογισμών, αλλά επινοήθηκε απλώς για να καθυστερήσει την εκρηκτική άνοδο των ελληνικών αναψυκτικών, να συγκρατήσει τους επαγγελματίες (χονδρεμπόρους, μαγαζάτορες κ.α.) που παραμερίζουν σε μεγάλους αριθμούς τα προϊόντα της συγκεκριμένης εταιρίας και να δημιουργήσει την αίσθηση στους καταναλωτές ότι η διεύθυνση της αμερικανικής πολυεθνικής ελέγχει την κατάσταση και διατηρεί την πρωτοβουλία των κινήσεων. Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια κίνηση απελπισίας, μια κλασική >φυγή προς τα εμπρός<, η οποία στηρίζεται σε ρηχές εκτιμήσεις της κατάστασης και εγκλωβίζει ακόμη περισσότερο τα στελέχη της πολυεθνικής στην αυταρέσκεια του πανίσχυρου παίκτη: έχω αναφέρει και σε άλλο άρθρο μου, ότι κάποια στιγμή θα δημιουργηθεί εκείνη η κρίσιμη μάζα στο καταναλωτικό κοινό, που δεν θα είναι αναστρέψιμη και θα επιφέρει την πλήρη κατάρρευση του συστήματος Coca Cola στην Ελλάδα … Και για να μην υπάρξουν παρανοήσεις >κατάρρευση< δε σημαίνει και ολοσχερή εξαφάνιση – κατάργηση για παράδειγμα μπορεί να είναι η πτώση της Coca Cola, κατά τη διάρκεια της φετινής θερινής περιόδου, κάτω από το ψυχολογικώς κρίσιμο 50% στα μερίδια της αγοράς. Ούτως ή άλλως δεν απέχει και πολύ, εφ΄ όσον αυτή τη στιγμή ευρίσκεται κοντά στο 53%”.
Αυτή ήταν μια εκτίμηση. Στο μεταξύ προστέθηκαν νέα στοιχεία και νέες πληροφορίες για την κατάσταση και για τα μερίδια αγοράς της Coca Cola και όλα δείχνουν ότι η πολυεθνική έχει ήδη πέσει κάτω από το 50% στα μερίδια αγοράς και για αυτό το λόγο έχει εξαπολύσει έναν απελπισμένο διαφημιστικό αγώνα. Διαφημίζει όλα τα προϊόντα της από την “ανθυγιεινή” Coca Cola, η οποία παράγεται με βουλγάρικη γλυκόζη, μέχρι την νεότερη “υγιεινή” με στέβια, την Fanta, την άγνωστης προέλευσης Schweppes, το Sprite, το παραγόμενο στην Ρουμανία και εισαγόμενο στην Ελλάδα τσάι Nestea, το Frulite και την Amita, η οποία παράγεται με εισαγόμενο χυμοπολτό (“παγοκολώνες”) από την Λατινική Αμερική, τον εισαγόμενο καφέ Lavazza κ.α.. Στόχος της είναι να παρουσιάσει στο τέλος της φετινής θερινής περιόδου αύξηση των μεριδίων της αγοράς και να δημιουργήσει την εντύπωση ότι η ελεύθερη πτώση της, τα τελευταία χρόνια, λόγω του μποϊκοτάζ και της στροφής των καταναλωτών προς τα ελληνικά προϊόντα έχει σταματήσει. Αλλά, όπως υποδείκνυε και ο τίτλος του άρθρου μου, η Coca Cola “τρώει” από τις σάρκες της.
Στο ίδιο άρθρο προέβηκα και στην ακόλουθη πρόβλεψη αναφορικώς με το νέο προϊόν με βάση τη στέβια: “.. το συγκεκριμένο προϊόν δε θα προωθηθεί ουσιαστικώς στην αγορά. Ο λόγος είναι πολύ απλός: κανείς δεν προωθεί στην αγορά ένα προϊόν εις βάρος ενός άλλου δικού του. Η Coca Cola επιδιώκει την προσωρινή σύγχυση των καταναλωτών και, ουσιαστικά, θα αποσύρει το προϊόν από την αγορά πριν καν το κυκλοφορήσει σε μεγάλη έκταση”.
Η πρόβλεψη αυτή σε μια πρώτη ματιά φαίνεται να αναιρείται από την εκτεταμένη διαφημιστική εκστρατεία της Coca Cola για να υποστηρίξει το νέο προϊόν της με στέβια σε “πράσινη συσκευασία”. Συνεχίζω να εκτιμώ ότι το συγκεκριμένο προϊόν δεν αφορά σε μια διεύρυνση με νέα προϊόντα του χαρτοφυλακίου της Coca Cola, αλλά σε ένα προϊόν που επιχειρεί να παίξει το ρόλο του “οικονομικού δολοφόνου” στην αγορά εις βάρος των ελληνικών προϊόντων του κλάδου. Και δεν εννοώ μόνο την Green Cola – αν και η εταιρία από την ακριτική Ορεστιάδα είναι ο πρώτος στόχος της “επιχείρησης εξόντωσης” που έχει εξαπολύσει η Coca Cola -. αλλά όλα τα αναψυκτικά των ελληνικών εταιριών. Η αμερικανική πολυεθνική δε θέλει επ΄ ουδενί να χάσει την ουσιαστικώς μονοπωλιακή θέση στην αγορά που εξασφάλισε στις δεκαετίες του 1980 και 1990 εξοντώνοντας με όλα τα μέσα, θεμιτά και αθέμιτα, της τοπικές ελληνικές επιχειρήσεις του κλάδου των χυμών και των αναψυκτικών.
Συνοψίζοντας το σκεπτικό μου: η αμερικανική πολυεθνική προχώρησε στο λανσάρισμα της Coca Cola με στέβια στην ελληνική αγορά εξαιτίας της ραγδαίας πτώσης των πωλήσεών της και της συρρίκνωσης των μεριδίων της στην αγορά, λόγω του κινήματος “Ούτε γουλιά Coca Cola μέχρι να επαναλειτουργήσει το εργοστάσιο”. H Coca Cola με στέβια είναι ένα είδος “οικονομικού δολοφόνου” με μοναδική αποστολή την εξόντωση του ελληνικού επιχειρείν, το οποίο άνθισε με αφορμή το μποϊκοτάζ στα προϊόντα της και τη συνειδητή, πλέον, στροφή των καταναλωτών προς τα προϊόντα των ελληνικών επιχειρήσεων.
Γύρω από τη στέβια αναπτύσσεται τα τελευταία χρόνια μια έντονη κινητικότητα του ελληνικού επιχειρείν (συνεταιρισμοί, ιδιωτική πρωτοβουλία), η οποία συμβάλλει στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας: αυτή την ανάπτυξη του κλάδου των τροφίμων και ποτών επιχειρεί να ανακόψει η Coca Cola συνεχίζοντας τις ολιγοπωλιακές πρακτικές της που οδήγησαν στο παρελθόν στο μαρασμό του και ανέκοψαν κάθε δυνατότητα εξωστρέφειας του. Ήδη έχουν κάνει την εμφάνιση τους αμερικανικές “μελέτες” εις βάρος των αναψυκτικών με τη χρήση της στέβια, τα οποία μεταφράζονται και αναπαράγονται καθ΄ υπόδειξη από “περιθωριακά’ ελληνικά μπλογκ: ένας καλός λόγος για να αποσυρθεί αθορύβως στο μέλλον ο “οικονομικός δολοφόνος” της Coca Cola – όταν θα έχει εκπληρώσει την αποστολή του, δηλαδή την καταστολή της ανάπτυξης των ελληνικών επιχειρήσεων του κλάδου των χυμών και αναψυκτικών – θα είναι και η… υγεία των καταναλωτών!
Σήμερα μετά από τέσσερα σχεδόν χρόνια μποϊκοτάζ (το σύνθημα “Ούτε γουλιά Coca Cola” έχει φτάσει σε όλες τις άκρες της Ελλάδας) έχει ενταθεί η εξωστρέφεια των ελληνικών προϊόντων του συγκεκριμένου κλάδου. Επιχειρήσεις όπως η πατρινή “Λουξ”, η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Αργολίδας (“ΡΕΑ”) -παρά την περιπέτεια που είχε πέρυσι για την οποία δεν υπήρξε καμία αναφορά στο ελεγχόμενο από την Coca Cola ελληνικό σύστημα πληροφόρησης -, η Green Cola από την ακριτική Ορεστιάδα παρουσιάζουν σημαντική εξωστρέφεια, με ότι αυτό συνεπάγεται για την ενίσχυση της ελληνικής οικονομίας.
Αλλά, όπως επισημαίνω στο άρθρο μου “Η Coca Cola >υποφέρει< από τον εφιάλτη της στέβια”, η παραγωγή προϊόντων με βάση τα εκχυλίσματα του συγκεκριμένου φυτού “που θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ένα βήμα για την ανασυγκρότηση της ελληνικής οικονομίας έρχεται σε ευθεία αντίθεση με τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα της αμερικανικής πολυεθνικής. Ήδη η διεύρυνση της γκάμας των προϊόντων στον κλάδο των αναψυκτικών με τη χρήση της στέβια, έχει προκαλέσει τεράστια προβλήματα στους ιθύνοντες της πολυεθνικής στην Ελλάδα. Και βρισκόμαστε μόνο στην αρχή. Το σύστημα Coca Cola το γνωρίζει αυτό – όσο και αν προσπαθούν τα μεγαλοστελέχη της να καθησυχάσουν τους επενδυτές – και προσπαθεί να περιορίσει το ραγδαίως αυξανόμενο ενδιαφέρον για τα προϊόντα που περιέχουν στέβια. Η λέξη στέβια κινδυνεύει να θεωρηθεί απαγορευμένη για τα ελληνικά μέσα μαζικής επικοινωνίας και αυτό τη στιγμή που το επιχειρείν στον κλάδο των τροφίμων, αναψυκτικών και ποτών ερευνά νέα πεδία εφαρμογών: σπιτικά γλυκά, σοκολάτες, παγωτά, αναψυκτικά και, φυσικώς, παραγωγή στέβιας σε ελληνικά αγροκτήματα και επεξεργασία της σε ελληνικές αγροτο-βιομηχανικές μονάδες […] Και, όμως, για αυτές τις προσπάθειες το επιτηρούμενο ελληνικό σύστημα πληροφόρησης σιωπά”.
Αλλά από τη στιγμή που η Coca Cola έβγαλε στο προσκήνιο τον “οικονομικό δολοφόνο” της με την ονομασία Coca Cola με στέβια, τα ελεγχόμενα μέσα μαζικής επικοινωνίας μηρυκάζουν διαρκώς και με το αζημίωτο την ανακοίνωση της πολυεθνικής για το νέο προϊόν και έχει ενταθεί στα εμπορικά μέσα ενημέρωσης η διαφημιστική παρουσία των προϊόντων της αμερικανικής εταιρίας με κύριο στόχο να επικαλυφθεί η αναπτυξιακή έκρηξη των ελληνικών επιχειρήσεων, ο συνεχιζόμενος εκτοπισμός των προϊόντων της Coca Cola από την αγορά και η μείωση των μεριδίων της στην αγορά.
Η καλλιέργεια και η χρήση του φυτού στέβια, ωστόσο, εξακολουθεί να μην απασχολεί το ελεγχόμενο από την Coca Cola ελληνικό σύστημα πληροφόρησης, παρά τη θετική συμβολή του στη συγκράτηση του αγροτικού πληθυσμού στην ύπαιθρο και στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Ούτε και αυτό είναι δυσεξήγητο: η Coca Cola δεν εισάγει μόνο συμπυκνωμένο χυμοπολτό (“παγoκολώνες”) για την παρασκευή της Amita από την Λατινική Αμερική, ούτε γλυκόζη από τη Βουλγαρία για όσα αναψυκτικά της παράγει ακόμη στην Ελλάδα, αλλά και την στέβια για την παραγωγή του “οικονομικού δολοφόνου” της.
Αντιθέτως, για να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης και πιο συγκεκριμένη αντίληψη πως πραγματικά συμβάλλει μια επιχείρηση στην εθνική οικονομία της χώρας: η Green Cola ακολουθώντας την παράδοση των περισσότερων ελληνικών επιχειρήσεων να χρησιμοποιούν ελληνική πρώτη ύλη, προχώρησε σε συμφωνία με επιτυχημένο αγροτικό συνεταιρισμό της Φθιώτιδας που παράγει στέβια για τη χρήση της τελευταίας στην παραγωγή του βασικού προϊόντος της.
Αυτά για την “ελληνικότητα” του “οικονομικού δολοφόνου” της Coca Cola…
*Ο Όμηρος Ταχμαζίδης είναι μέλος του Ε.Γ. της “Σοσιαλιστικής Προοπτικής”.
