Οι όροι «φτώχεια» και «φτωχός» έχουν πια μπει στο λεξιλόγιο της δημόσιας συζήτησης, εκτοπίζοντας προηγούμενες, ωραιοποιημένες εκφράσεις όπως «μη προνομιούχος», «ανασφάλεια», «ευαλωτότητα» ή «κοινωνικός αποκλεισμός». Αυτό διαπιστώνει ο «Monde», θεωρώντας ότι οφείλεται στη μεγάλη εξάπλωση της φτώχειας στη Γαλλία, ακόμα και στις μεσαίες τάξεις καθώς αρκετοί πολίτες καλούνται να επιβιώσουν με λιγότερα από 800 ευρώ τον μήνα.
«Η φτώχεια από το 2000 και μετά δεν υποχωρεί όπως είχαμε συνηθίσει από τη δεκαετία του ’60, και αυτό αποτελεί μια ιστορική καμπή στην κοινωνική ιστορία της Γαλλίας. Δεν πρόκειται για τη μαζική φτωχοποίηση των φτωχότερων αλλά για την αύξηση του αριθμού των ατόμων που πέφτουν από το επίπεδο ζωής των μεσαίων τάξεων» είπε στη γαλλική εφημερίδα ο Λουί Μορέν, ιδρυτής του Παρατηρητηρίου των Ανισοτήτων και συγγραφέας έκθεσης για τη φτώχεια στη Γαλλία που δόθηκε πρόσφατα στη δημοσιότητα.
Αγχος και φόβος
Και άλλη έκθεση, του Εθνικού Παρατηρητηρίου Φτώχειας και Κοινωνικού Αποκλεισμού, που επίσης δόθηκε πρόσφατα στη δημοσιότητα, δείχνει ότι η φτώχεια αγγίζει διάφορες κατηγορίες του πληθυσμού: ηλικιωμένους, νέους, γυναίκες με παιδιά, κατοίκους της επαρχίας και των πόλεων, άτομα που είχαν κάποιο ατύχημα.
Ολο και μεγαλύτερος αριθμός Γάλλων αγχώνεται από τη φτώχεια. Σύμφωνα με το ετήσιο βαρόμετρο του γαλλικού υπουργείου Αλληλεγγύης και Υγείας, το 25% των νοικοκυριών φοβάται ότι θα φτωχοποιηθεί μέσα στην επόμενη πενταετία. Η ανησυχία αυτή είναι εξαπλωμένη στις μεσαίες τάξεις.
Από την οικονομική κρίση του 2008, πολλά νοικοκυριά είναι παγιδευμένα ανάμεσα στους μισθούς που μένουν στάσιμοι και στα έξοδα διαβίωσης που αυξάνονται – ενοίκιο, τηλέφωνο, ηλεκτρικό, θέρμανση, σχολική καντίνα, ασφάλειες.
Οταν προστεθεί κάποιο πρόβλημα, όπως ασθένεια ή ανεργία, οι τράπεζες γίνονται ακόμα πιο σκληρές προς εκείνους που δεν μπορούν να καλύψουν τις δόσεις των δανείων τους. Δέκα εκατομμύρια Γάλλοι δεν έχουν κινητό τηλέφωνο ούτε πρόσβαση στο Internet, δύο υπηρεσίες που θεωρούνται απαραίτητες σήμερα.
«Επειδή δεν πληρώσαμε, μας έκοψαν το Internet και για τα μαθήματα των παιδιών πηγαίνουμε στη δημοτική βιβλιοθήκη» λέει η κυρία Τζ., μητέρα τριών παιδιών στην εφηβεία που ζει στο Παρίσι. Ο άνδρας της είναι χρόνια άνεργος, ενώ η ίδια δεν εργάζεται λόγω ασθένειας.
Η αύξηση της τιμής της βενζίνης λόγω της αύξησης του φόρου θα επιδεινώσει την κατάσταση για τα νοικοκυριά για τα οποία είναι απαραίτητο το αυτοκίνητο. Η κυρία Τ. είναι καθηγήτρια μαθηματικών αλλά έχασε τη δουλειά της επειδή έχει σκλήρυνση κατά πλάκας. «Παραλίγο να χάσω και το αυτοκίνητό μου, που στοιχίζει πολύ για βενζίνη, ασφάλεια και τεχνικό έλεγχο αλλά είναι το μοναδικό μέσο για να μετακινούμαι, ακόμα και για μικρές αποστάσεις, και για να ξαναβρώ δουλειά».
Ούτε για έναν καφέ
«Δεν δέχομαι πια προσκλήσεις γιατί δεν μπορώ να τις ανταποδώσω. Τα πάντα κοστίζουν, και η παραμικρή έξοδος. Προτιμώ να μείνω σπίτι μου αντί να βγω έξω και να μην μπορώ να αγοράσω ούτε έναν καφέ» προσθέτει η κυρία Τ.
Φτωχοί θεωρούνται όσοι έχουν εισόδημα χαμηλότερο από το 50% του μέσου εισοδήματος. Στη Γαλλία, το ποσοστό των φτωχών φθάνει το 6,8%. Και δεν είναι καν το υψηλότερο στη Δυτική Ευρώπη. Είναι υψηλότερο από το 6,6% της Ολλανδίας και το 4,9% της Φινλανδίας, αλλά χαμηλότερο από το 9,9% της Βρετανίας και το 9,7% της Γερμανίας.
Είναι ενθαρρυντικό όμως ότι υπάρχει μεγάλη κινητικότητα στη φτώχεια στη Γαλλία, δηλαδή πολλοί δεν μένουν φτωχοί για πολλά χρόνια: χρόνο με τον χρόνο, το ένα τρίτο όσων συγκαταλέγονται στους φτωχούς βλέπει την κατάστασή του να βελτιώνεται, κυρίως διότι βρίσκει δουλειά, ακόμα και μερικής απασχόλησης. Ωστόσο χρόνο με τον χρόνο δημιουργούνται νέοι φτωχοί.