Οι υπηρεσίες πρόληψης και μείωσης βλάβης παραμένουν ανεπαρκείς, ενώ οι κοινωνικοοικονομικές συνθήκες διαβίωσης των χρηστών ψυχοδραστικών ουσιών επιδεινώνονται διαρκώς.
Αυτό το συμπέρασμα προκύπτει από τα νεότερα στοιχεία του πρόγραμμα ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ HCV/HIV, που απευθύνεται σε χρήστες ναρκωτικών. Το πρόγραμμα υλοποιείται από την Ελληνική Επιστημονική Εταιρεία Έρευνας AIDS και Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενων Νοσημάτων, το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ) και τον Σύλλογο Ασθενών Ήπατος Ελλάδος «Προμηθέας». Αποτελεί συνέχεια του βραβευμένου προγράμματος «ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ», που υλοποιήθηκε από το ΕΚΠΑ σε συνεργασία με τον ΟΚΑΝΑ στην Αθήνα, την περίοδο 2012 – 2013, ως απάντηση στην επιδημία του HIV στους χρήστες και δεν έχει καμία υποστήριξη από την Πολιτεία.
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, το 79% των 1.000 ωφελούμενων του προγράμματος έχει εκτεθεί στον ιό της ηπατίτιδας C και το 17% ζει με τον ιό HIV. Η συντριπτική πλειονότητα του δείγματος (82%) αναφέρει ότι έχει κάνει ενδοφλέβια χρήση ψυχοδραστικών ουσιών τον τελευταίο μήνα, με το 33% από αυτούς να δηλώνει ότι η ενδοφλέβια χρήση γινόταν σε καθημερινή βάση τον τελευταίο χρόνο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το 26% αναφέρει κοινή χρήση σύριγγας τους τελευταίους 12 μήνες, μία πρακτική που αποτελεί βασικό τρόπο μετάδοσης της ηπατίτιδας C και του HIV. Ένα μικρό ποσοστό της τάξης του 22% είναι ενταγμένο σε πρόγραμμα υποκατάστασης, ενώ μόνο το 43% αναφέρει ότι έχει λάβει δωρεάν σύριγγες τον τελευταίο χρόνο πριν την έρευνα. Αξιοσημείωτα στοιχεία επίσης είναι η αλλαγή στη χρήση των παράνομων ουσιών, καθώς και η αυξημένη συχνότητα χρήσης σε σχέση με το 2012-2013 όταν καταγράφηκε επιδημία HIV λοίμωξης στο συγκεκριμένο πληθυσμό.
Αναφορικά με τις κοινωνικές παραμέτρους της χρήσης, το 29% των ωφελούμενων είναι άστεγοι, το 72% δεν έχει ασφαλιστική κάλυψη, το 92% δεν εργάζεται και το 26% δεν διαθέτει ταυτότητα ή άλλο νομιμοποιητικό έγγραφο, ευρήματα που δείχνουν σημαντική επιδείνωση συγκριτικά με τα αντίστοιχα ευρήματα του ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ το 2013.
Όπως σημειώνεται στην κοινή ανακοίνωση των φορέων που υλοποιούν το πρόγραμμα και της Θετικής Φωνής, η πρόσφατη δολοφονία του ακτιβιστή Ζακ Κωστόπουλου επιβεβαιώνει με τον πλέον τραγικό και βίαιο τρόπο την ανάγκη άμεσων και δραστικών παρεμβάσεων για την αντιμετώπιση της χρήσης στο κέντρο της Αθήνας. Αντίθετα με τις κατασταλτικές πολιτικές που εφαρμόζονται τις τελευταίες δεκαετίες με πενιχρά αποτελέσματα, οι παρεμβάσεις θα πρέπει να αντιμετωπίζουν τον χρήστη ως ισότιμο πολίτη και τη χρήση ως ασθένεια και να επικεντρωθούν στη μείωση βλάβης, με τη λειτουργία των χώρων ιατρικώς επιτηρούμενης χρήσης, στη διανομή υγειονομικού υλικού (σύριγγες-προφυλακτικά) και στη δόμηση ενός συστήματος ολιστικής ιατρικής φροντίδας, πρόληψης, θεραπείας και υποστήριξης.
Τονίζεται επίσης ότι στόχος του προγράμματος είναι ο περιορισμός της μετάδοσης της ηπατίτιδας C και του HIV, αλλά και η αύξηση της διάγνωσης και της διασύνδεσης σε φροντίδα/θεραπεία για τους χρήστες ψυχοδραστικών ουσιών της Αθήνας. Όπως και στο πρόγραμμα ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, έτσι και στη συνέχειά του, προσφέρεται ένα σημείο αναφοράς για τους ωφελούμενους, όπου σε φιλικό περιβάλλον αίρονται εμπόδια πρόσβασης σε κατάλληλες θεραπείες, προάγεται η πρόληψη και διευκολύνεται η ζωή των ασθενών.