Δάσος Βαλανιδοράχης – Απαλλοτριωμένο και αποζημιωμένο, στα χέρια ιδιωτών
Aναψηλάφηση της υπόθεσης, λόγω ύπαρξης νέων αποδεικτικών στοιχείων υπέρ του δημόσιου χαρακτήρα του δάσους, ζητούν οι κάτοικοι της περιοχής
Σήμα κινδύνου για την καταστροφή του δάσους της Βαλανιδοράχης και των τεσσάρων εξαιρετικής ομορφιάς παραλιών που αυτό εγκολπώνει, εκπέμπουν οι κάτοικοι των γύρω χωριών του Δήμου Πάργας, πρώην Φαναρίου, του νομού Πρεβέζης.
Οι κάτοικοι της περιοχής ζητούν να παραμείνει δημόσιο το εξαιρετικού κάλους, περιβαλλοντικού και ιστορικού ενδιαφέροντος δάσος της Βαλανιδοράχης αλλά και οι μαγευτικές παραλίες που αυτό περιλαμβάνει, όπως είναι σχεδόν 100 χρόνια τώρα, και συγκεκριμένα από την περίοδο της υπογραφής της συνθήκης της Λωζάνης και εντεύθεν. Η περιοχή μάλιστα, συνολικής έκτασης 1.993 στρεμμάτων έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα natura 2000 και κανείς ιδιώτης δεν είχε αμφισβητήσει τον δημόσιο χαρακτήρα της και δεν είχε εγείρει οποιασδήποτε φύσης διεκδίκηση για το ιδιοκτησιακό καθεστώς της, έως τη στιγμή που ένας Παργινός δηλώνει εξ αδιαιρέτου ιδιοκτήτης του δάσους, προσφεύγει στη Δικαιοσύνη και διεκδικεί έναντι άλλων 18 Παργινών που επίσης δηλώνουν συνιδιοκτήτες – μεταξύ των οποίων και η σύζυγός του – τη διανομή του δάσους.
‘Οπως προκύπτει από τα στοιχεία του ρεπορτάζ κανείς από τους κατά δήλωση συνιδιοκτήτες δεν προσκομίζει τίτλους ιδιοκτησίας, σε κανένα από τα δύο δικαστήρια που έλαβαν χώρα. Δηλώνουν απώλεια τίτλων και στηρίζουν την εξ αδιαιρέτου ιδιοκτησία τους στο δάσος της Βαλανιδοράχης στα χρόνια λίγο μετά την απελευθέρωση της Ηπείρου από τους Τούρκους και στους προγόνους τους από τους οποίους, όπως υποστηρίζουν, τα απέκτησαν. Που τα βρήκαν όμως οι πρόγονοί τους; Το ερώτημα αυτό είναι καίριο δεδομένου ότι σε δασική έκταση δεν μπορεί κάποιος να επικαλεστεί χρησικτησία.
Οι προγονοί τους λοιπόν, όπως οι σύγχρονοι ιδιοκτήτες δηλώνουν τόσο στο Πρωτοδικείο της Πρέβεζας όσο και στο Εφετείο των Ιωαννίνων, τα είχαν αγοράσει το 1931 από Οθωμανούς ιδιοκτήτες. Τα ονόματα των Οθωμανών ιδιοκτητών, αναφέρονται στη διάρκεια της εκδίκασης της υπόθεσης τόσο στον πρώτο, όσο και στον δεύτερο βαθμό.
Το κρίσιμο στοιχείο όμως το οποίο δεν κατατέθηκε στο Πρωτοδικείο Πρεβέζης και κατά πάσα πιθανότητα δεν συνεκτιμήθηκε στο Εφετείο Ιωαννίνων, παρότι κατατέθηκε από την πλευρά του Δημοσίου, είναι πώς το δάσος της Βαλανιδοράχης απαλλοτριώνεται το 1923 και το 1927 καταβάλλονται οι σχετικές αποζημιώσεις σε μία σειρά διακαιούχων.
Μα το σημαντικότερο στοιχείο όλων, με βάση το οποίο ζητούν σήμερα οι κάτοικοι της περιοχής της αναψηλάφηση της δίκης και την απόδοση του δάσους στο Δημόσιο, είναι αυτό που προέκυψε μετά από έρευνα στα αρχεία του κτηματολογίου της Τουρκίας.
Εκεί απευθύνθηκε, δια του πληρεξουσίου δικηγόρου τους, η Πρωτοβουλία Αγώνα για τη διάσωση του δάσους της Βαλανιδοράxης και των παραλιών του για να μάθει αν οι δύο Οθωμανοί που αναφέρονται ως οι πωλητές του δάσους το 1931 στους ‘Ελληνες πολίτες και προγόνους των σημερινών ιδιοκτητών, κατείχαν ποτέ τις εκτάσεις του δάσους της Βαλανιδοράχης. Και η απάντηση από τις τουρκικές Αρχές ήρθε και είναι κατηγορηματική: «Όχι». Οι εν λόγω Οθωμανοί δεν κατείχαν ποτέ έκταση εντός του δάσους Βαλανιδοράχης.
Αυτό το στοιχείο «φωτιά» ποτέ πριν δεν αξιολογήθηκε από την Ελληνική Δικαιοσύνη καθώς μέχρι και την εκδίκαση της υπόθεσης σε δεύτερο βαθμό δεν είχε γίνει η σχετική έρευνα που το ανέδειξε. Την έρευνα πραγματοποίησε η Επιτροπή Αγώνα Φαναρίου και τα αποτελέσματά της θα μπορούσαν να προσκομισθούν και να αξιολογηθούν κατά την εκδίκαση της υπόθεσης στον 3ο και τελευταίο βαθμό, ενώπιον του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου του Αρείου Πάγου.
Όμως, μια παράτυπη κλήτευση μάρτυρα, από την πλευρά του δικηγόρου του δημοσίου, ματαίωσε την εκδίκαση της υπόθεσης στον τρίτο και τελευταίο βαθμό με αποτέλεσμα να καταστεί τελεσίδικη, οριστική και αμετάκλητη, η απόφαση του Εφετείου Ιωαννίνων. Την ίδια ώρα ο ενάγων και οι εναγόμενοι καθίστανται, για πρώτη φορά επίσημα, ιδιοκτήτες του δάσους της Βαλανιδοράχης και των παραλιών αυτής.
Με βάση αυτό το στοιχείο, σήμερα, μεγάλο μέρος των κατοίκων του πρώην Δήμου Φαναρίου και νυν Πάργας του νομού Πρεβέζης, ζητά την αναψηλάφηση της δίκης και την απόδοση του Δάσους της Βαλανιδοράχης εκεί όπου πάντα ανήκε: Στην άγρια ζωή που φιλοξενεί, τους κατοίκους της περιοχής, όσους το επισκέπτονται για να απολαύσουν απρόσκοπτα την σπάνια ομορφιά του και τον περιβαλλοντικό πλούτο του όπως επίσης και τις απαράμιλλης ομορφιάς και καθαρότητας παραλίες του.
Οι κινήσεις των νόμιμων ιδιοκτητών προς την εκμετάλλυευση του δάσους
Από την άλλη πλευρά, οι νόμιμοι ιδιοκτήτες του δάσους Βαλανιδοράχης με βάση την τελεσίδικη απόφαση του Εφετείου Ιωαννίνων κινούνται αρμοδίως προκειμένου να πραγματοποιήσουν παρεμβάσεις στο παρθένο δάσος στο παρθένο δάσος natura 2000 και να το διαμορφώσει σε δασικό πάρκο αναψυχής.
Εκπονούν σχετική μελέτη η οποία εγκρίνεται από τους αρμόδιους φορείς καθώς πλέον και μετά τη ψήφιση του άρθρου 2018 του νόμου Χατζηδάκη, επιτρέπονται οι παρεμβάσεις για διαμόρφωση πάρκων αναψυχής σε δασικές περιοχές Natura 2000 άνω των 2000 στρεμμάτων.
Προς την κατεύθυνση αυτή συστήνεται Διαχειριστική Επιτροπή του δάσους η οποία και καταθέτει τη σχετική μελέτη.
Το σχέδιο των ιδιοκτητών περιλαμβάνει αθλητικές δραστηριότητες εντός του δάσους ( πεζοπορία, τρέξιμο, πικ-νικ, ποδηλατοδρομία και γήπεδο Τοξοβολίας ), πέτρινα τραπεζοκαθίσματα στις θέσεις θέας και χώρο στάθμευσης οχημάτων με ξύλινες περιφράξεις. Στο σύνολο 195 θέσεις πάρκινγκ και στις τρεις από τις τέσσερις παραλίες και συγκεκριμένα στο Αλωνάκι, στη Σκάλα και στον όρμο του Οδυσσέα.
Εντωμεταξύ το εμβαδόν του «ιδιωτικού» δάσους φαίνεται να …αυξάνει κατά περίπου 200 στρέμματα.
Στη μελέτη, η έκτασή του ανέρχεται σε 2.180 στρέμματα, ενώ στη δικαστική απόφαση προσδιορίζεται στα 1.993.
Αξίζει να τονισθεί ότι ο νόμος επιτρέπει διαμόρφωση δασικών εκτάσεων σε κέντρα αναψυχής μόνο όταν η συνολική τους επιφάνεια υπερβαίνει τα 2.000 στρέμματα.
Ξεκινά η ξύλευση – θορυβείται η κοινωνία
Οι άνθρωποι που ζουν και κατοικούν πέριξ του δάσους, στα διπλανά χωριά, τον περασμένο χειμώνα θορυβούνται όταν ακούν τις μηχανές από συνεργεία ξύλευσης και αντικρίζουν κομμένα δέντρα.
Δεν καταλαβαίνουν τι συμβαίνει διότι το δάσος τους, εκτός του ότι όπως χρόνια τώρα γνωρίζουν δεν ανήκει σε κανέναν ιδιώτη, επιπλέον είναι ενταγμένο στο natura 2000, κατά συνέπεια δεν μπορεί να αποδοθεί σε ιδιοκτήτες. Συσπειρώνονται, οργανώνονται και προσπαθούν να κάνουν ότι περνά από το χέρι τους για να σώσουν το δημόσιο χαρακτήρα του δάσους τους. Σε αυτήν την προσπάθεια συστήνεται η Επιτροπή Αγώνα Φαναρίου για τη διάσωση του δάσους της Βαλανιδοράχης και των παραλιών του. Μέλη της επιτροπής προχωρούν σε μία σειρά ενεργειών ώστε να παραμείνει δημόσιος ο χαρακτήρας της προστατευόμενης περιοχής. Μαζί τους συσπειρώνεται και μεγάλο κομμάτι πολιτών που δεν είναι κάτοικοι της περιοχής αλλά είτε κατάγονται από αυτήν είτε την γνωρίζουν καλά, κυρίως Ηπειρώτες.
«Ως κάτοικοι αγωνιζόμαστε να περιέλθει το δάσος στο Δημόσιο, να διαφυλαχθούν τα οικοσυστήματα και η ελεύθερη πρόσβαση στις παραλίες. Τα κοινωνικά αγαθά δεν πωλούνται είτε από τους ιδιώτες είτε από το δημόσιο», αναφέρει η Επιτροπή Αγώνα Φαναρίου.
Το δάσος, στολίδι όλης της ακτογραμμής της Ηπείρου, αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνικής ζωής του τόπου:
«Τα κοινωνικά αγαθά δεν πωλούνται ούτε δίνονται προς εκμετάλλευση στα χέρια λίγων σε βάρος των πολλών. Θεωρούμε χρέος μας να υπερασπιστούμε τον τόπο μας από τις αδηφάγες ορέξεις των «νόμιμων» συνιδιοκτητών και ευθύνη μας το τι θα παραδώσουμε στις επόμενες γενιές» διατρανώνουν οι κάτοικοι.
Μαρία Μάρκου: «Σε μία χώρα που μετρά χιλιάδες αποκαΐδια ας προστατευτεί έστω ένα δάσος»
Μάρκου Μαρία – μέλος της επιτροπής αγώνα Φαναρίου για τη διάσωση του δάσους Βαλανιδοράχης«Το δάσος της Βαλανιδορράχης στο ν. Πρεβέζης είναι του δημοσίου. Ένα παράκτιο δάσος ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους συνολικής έκτασης 1.993 στρεμμάτων αδιάσπαστο κομμάτι ενός οικοσυστήματος Natura 2000 με υδροβιότοπο, στις εκβολές του Δέλτα του Αχέροντα και καταφύγιο άγριας ζωής με τέσσερις παραλίες.
Εντούτοις είναι επιδικασμένο σε ιδιώτες με ανύπαρκτους Οθωμανικούς τίτλους. Στα δάση δεν υφίσταται χρησικτησία, γι’ αυτό ελλείψει τίτλου και δικαιώματος πολέμου έχει περιέλθει στο Ελληνικό Δημόσιο από το 1913.
Το δάσος αιώνες τώρα φέρει το ταυτοτικό αποτύπωμα της κοινωνικής ζωής του Φαναρίου. Αποτελούν δε οι παραλίες του δημοφιλή προορισμό, ενώ το δάσος έχει ζωή όλο το χρόνο.
Ως τοπική κοινωνία αντιδράσαμε όταν αντιληφθήκαμε το 2020 ότι το δάσος μας που αποτελούσε πάντοτε δημόσιο χώρο είναι ιδιωτικό. Ανατρέξαμε στο κτηματολόγιο της Τουρκίας να αναζητήσουμε τους τίτλους με τους οποίους επιδικάστηκε το δάσος μας,. Τίτλος δεν υπάρχει.
Ζητάμε επιτακτικά από το Δημόσιο να προχωρήσει σε αναψηλάφηση της δίκης. Επειδή οι νομικές ενέργειες έχουν περιορισμένα χρονικά όρια, το Δημόσιο οφείλει άμεσα να προχωρήσει σε αναψηλάφηση της δίκης. Δεν νοείται η περιουσία του να «δωρίζεται» σε ιδιοκτήτες που χωρίς τίτλους αλλά και απαλλοτριωμένο και αποζημιωμένο από το Δημόσιο, σήμερα προσπαθούν να εκμεταλλευτούν ως χώρο δασικής αναψυχής.
Η τοπική κοινωνία ως όφειλε συνέλεξε όλα τα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι το Δάσος και οι παραλίες ανήκουν στο δημόσιο, υπερασπίζεται το δημόσιο χαρακτήρα του δάσους και αναμένει το Δημόσιο να κάνει το χρέος του, να υπερασπιστεί την περιουσία του.
Ας εισακουσθεί η κραυγή αγωνίας μιας κοινωνίας που επιζητά το αυτονόητο από το Δημόσιο να πάρει πίσω την περιουσία που του ανήκει.»