Η Κίνα αναπτύσσει μια νέα πολιτική μακράς πνοής μέσω εξαγοράς και διασποράς λιμανιών για την συγκρότηση πλανητικών εμπορικών δρόμων, αλλά και την ανάπτυξη πολιτικών και στρατηγικών στοχεύσεων.
Σε αυτές τις κινεζικές επιδιώξεις δυστυχώς έγινε παράρτημα το λιμάνι του Πειραιά, φεύγοντας από τα ελληνικά χέρια.
Η Κίνα επιταχύνει τις εξαγορές λιμένων στο εξωτερικό καθώς επεκτείνει την εμβέλειά της ως ναυτιλιακής δύναμης, διπλασιάζοντας τις επενδύσεις της σε λιμενικά projects τον τελευταίο χρόνο στα 20 δισ. δολάρια και προχωρώντας τα σχέδια για άνοιγμα νέων ναυτιλιακών δρομολογίων μέσω του Αρκτικού κύκλου.
Οι τοποθεσίες των λιμανιών που ετοιμάζονται για κινεζικές επενδύσεις βρίσκονται γύρω από τρία «μπλε οικονομικά περάσματα», που το Πεκίνο χαρακτήρισε τον Ιούνιο ως κρίσιμα για την επιτυχία του σχεδίου «Μιας Ζώνης, Ενός Δρόμου», ενός μεγαλεπήβολου σχεδίου να κερδίσει συμμάχους σε διπλωματικό επίπεδο και να ανοίξει τις αγορές σε περίπου 65 χώρες μεταξύ της Ασίας και της Ευρώπης.
Μελέτη της βρετανικής επενδυτικής τράπεζας Grisons Peak βρήκε πως κινεζικές εταιρείες έχουν ανακοινώσει σχέδια για εξαγορά ή επένδυση σε εννέα υπερπόντιους λιμένες στο έτος μέχρι τα τέλη Ιουνίου, με έργα αξίας συνολικά 20,1 δισ. δολαρίων. Επιπλέον, βρίσκονται σε εξέλιξη συζητήσεις για επενδύσεις σε αρκετά άλλα λιμάνια, για τα οποία δεν έχει γνωστοποιηθεί η αξία.
Το επίπεδο αυτό δραστηριότητας δείχνει μια απότομη επιτάχυνση σε σχέση με τα υπερπόντια λιμενικά projects της Κίνας στο έτος που έληξε τον Ιούνιο του 2016, τα οποία ανήλθαν σε 9,97 δισ. δολάρια, σύμφωνα με εκτιμήσεις των Financial Times.
«Τον τελευταίο χρόνο, η Κίνα έχει πλέον ανακοινώσει… και τα τρία μπλε οικονομικά περάσματά της, άρα δεν αποτελεί έκπληξη να βλέπουμε αυτό το σημαντικό επίπεδο αυξημένων επενδύσεων σε λιμάνια και ναυτιλία», σχολίασε ο διευθύνων σύμβουλος της Grisons Peak, Henry Tillman.
Η σημασία ενός εκ των τριών θαλάσσιων διαδρομών, που περνά από την Κίνα στον Ινδικό Ωκεανό και στη συνέχεια στη Μεσόγειο, είναι ιδιαίτερα εμφανής στις νεοανακοινωθείσες επενδύσεις.
Τέσσερις ξεχωριστές πρωτοβουλίες αναμένονται για τη Μαλαισία, όπου έχουν προγραμματιστεί από κινεζικές εταιρείες επενδύσεις ύψους 7,2 δισ. δολαρίων για την Πύλη Melaka, 2,84 δισ. δολάρια για το Λιμάνι Kuala Linggi, 1,4 δισ. δολάρια για το Λιμάνι Penang και 177 εκατ. δολάρια για τα λιμενικά projects στο Kuantan, σύμφωνα με τις εταιρικές ανακοινώσεις.
Στην Ινδονησία, η εταιρεία Ningbo Zhoushan Port σχεδιάζει να επενδύσει 590 εκατ. δολάρια στο project Kalibaru, που αποτελεί επέκταση του μεγαλύτερου λιμανιού της χώρας, του Tanjung Priok.
Η Jing Gu, ειδήμων του Ινστιτούτου Αναπτυξιακών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Σάσεξ, δήλωσε πως η προσοχή στη Νοτιοανατολική Ασία αποτελεί παράδειγμα των προσπαθειών του Πεκίνου να δημιουργήσει «καλές σχέσεις γειτονίας» στην περιοχή. «Ωστόσο, είναι επίσης μάλλον αμφιλεγόμενο λόγω των συνεχιζόμενων ζητημάτων εδαφικής κυριαρχίας και των ζητημάτων της οικονομικής ισχύος της Κίνας και των αναγκών της για πόρους», πρόσθεσε η κα Gu, η οποία είναι διευθύντρια του Κέντρου Αναδυόμενων Δυνάμεων και Παγκόσμιας Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου.
Μια άλλη από τις τρεις θαλάσσιες διαδρομές που προσελκύει την προσοχή είναι αυτή από την Κίνα προς την Ευρώπη μέσω του Αρκτικού Ωκεανού. Η διαδρομή αυτή θα μπορούσε δυνητικά να μειώσει τον χρόνο ταξιδίου κατά αρκετές ημέρες. Ένα σχεδιασμένο project αφορά σε ένα νέο λιμάνι βαθέων υδάτων κοντά στον Αρχάγγελο (Αρχάγγελσκ), στη Λευκή Θάλασσα της Ρωσίας, και έναν σιδηρόδρομο στα βάθη της Σιβηρίας.
Ένα σχέδιο της κρατικής κινεζικής εταιρείας Poly Group να ηγηθεί της επένδυσης τόσο για το λιμάνι όσο και για τον σιδηρόδρομο απέκτησε νέα πνοή αυτή την άνοιξη, μετά από μια επίσκεψη του Κινέζου αναπληρωτή πρωθυπουργού Wang Yang στον Αρχάγγελο, σύμφωνα με Κινέζους αξιωματούχους.
Το λιμάνι Klaipeda της Λιθουανίας, που επίσης τροφοδοτεί την κυκλοφορία στα αρκτικά δρομολόγια, έχει προσελκύσει επενδυτικές προτάσεις από την εταιρεία διαχείρισης λιμένων China Merchants, για τη δημιουργία ενός μεγαλύτερου νέου λιμανιού εμπορευματοκιβωτίων. Συζητήσεις έχουν γίνει και για μια πιθανή κινεζική λιμενική επένδυση στο Kirkenes, ένα νορβηγικό λιμάνι στη θάλασσα του Μπάρεντς, και σε δυο λιμάνια στην Ισλανδία, σύμφωνα με πηγές που βρίσκονται κοντά στις συζητήσεις.
Ορισμένες λιμενικές επενδύσεις της Κίνας εγείρουν ερωτήματα ως προς το αν το Πεκίνο επιδιώκει μια αδήλωτη στρατηγική ατζέντα υπό το πρόσχημα της επιδίωξης του εμπορίου, σύμφωνα με τον Jonathan Hillman, διευθυντή του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών.
«Στρατηγικά, η ιδιοκτησία λιμένων ανοίγει την πόρτα σε μη εμπορικές δραστηριότητες όπως η φιλοξενία στρατιωτικών δυνάμεων και η συγκέντρωση πληροφοριών», σύμφωνα με τον κ. Hillman. «Όμως πέραν της μεγαλεπίβολης στρατηγικής, υπάρχουν και μικροπολιτικές. Οι ομάδες ενδιαφέροντος στην Κίνα και στις χώρες-εταίρους είναι πρόθυμες να συμμετέχουν σε νέα projects και τώρα μπορούν να το κάνουν υπό το επεκτατικό “λάβαρο” της κινεζικής πρωτοβουλίας “Μια Ζώνη, Ένας Δρόμος“», πρόσθεσε.
*Ο James Kynge είναι αρθρογράφος των Financial Times.
