Επιστρέφοντας από τις επαφές που είχε το Σάββατο στη Μόσχα, ο ύπατος εκπρόσωπος της Ε.Ε. για θέματα εξωτερικής πολιτικής Ζοζέπ Μπορέλ δεν έκρυψε την απογοήτευσή του.
“Οι ρωσικές αρχές δεν θέλησαν να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία για έναν πιο εποικοδομητικό διάλογο με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι λυπηρό και θα πρέπει να εξετάσουμε τις συνέπειες. Εναπόκειται στα κράτη μέλη να αποφασίσουν για τα επόμενα βήματα, και ναι, αυτά θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν κυρώσεις”, έγραψε στον λογαριασμό του στο Twitter.
Αλλά δεν χρειαζόταν παρά να έχει δει κανείς το βίντεο των κοινών δηλώσεων του Ζοζέπ Μπορέλ με τον Σεργκέι Λαβρόφ για να μείνει άφωνος. Επρόκειτο για μια τελετουργία ταπείνωσης του επικεφαλής της ευρωενωσιακής διπλωματίας.
Ο Ζοζέπ Μπορέλ ξεκίνησε συγχαίροντας την Ρωσία για την επιτυχία του εμβολίου Sputnik-V. Η εμβολιαστική κρίση στην οποία έχει βυθιστεί η Ε.Ε., λόγω των χειρισμών της Κομισιόν και η επείγουσα ανάγκη εξεύρεσης εμβολίων αποτελούσε άλλωστε το ουσιαστικό φόντο της επίσκεψής του στη Μόσχα.
Όμως ο επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας αισθάνεται πλέον αρκετά ισχυρός, ώστε να μην συζητά θέματα επιστημονικής συνεργασίας, την ώρα που η ευρωπαϊκή πλευρά διαιωνίζει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας και αναζητά στην “υπόθεση Ναβάλνι” ευκαιρίες κατοχύρωσης μιας ρητορικής της “ηθικής υπεροχής”.
Ήδη κατά τις εναρκτήριες παρατηρήσεις του, υποδεχόμενος τον Μπορέλ, ο Λαβρόφ τόνισε: “Το κύριο πρόβλημα που όλοι αντιμετωπίζουμε είναι η έλλειψη κανονικότητας στις σχέσεις Ε.Ε.-Ρωσίας, των δύο μεγαλύτερων παικτών του ευρασιατικού χώρου. Είναι μια ανθυγιεινή κατάσταση που δεν ωφελεί κανέναν. Σποραδικές συζητήσεις για καυτά διεθνή θέματα ή αμοιβαία συμφέροντα και παράπονα δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τη συστηματική, ολοκληρωμένη προσέγγιση των σχέσεών μας – όπως συνέβαινε πριν μέσω των κατάλληλων μηχανισμών, αλλά κατόπιν καταλύθηκε μονομερώς από την Ε.Ε.”. Με άλλα λόγια, ευκαιριακές συμπράξεις χωρίς συνολική αποκατάσταση των σχέσεων δεν ενδιαφέρουν τη Μόσχα.
“Ομοβροντία” Λαβρόφ
Κατά τις κοινές δηλώσεις η ομοβροντία Λαβρόφ κλιμακώθηκε. Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών έφθασε στο σημείο να χαρακτηρίσει “αναξιόπιστη” την Ε.Ε, έκανε λόγο για “μονομερείς παράνομους που επέβαλε η Ε.Ε. με παρατραβηγμένα προσχήματα”, υπενθύμισε ότι η κρίσεις στη Συρία και τη Λιβύη που επιβαρύνουν την ευρωπαϊκή πλευρά και με προσφυγικά κύματα δεν θα είχαν την παρούσα οξεία μορφή αν ορισμένα “Δυτικά κράτη δεν έπαιζαν γεωπολιτικά στοιχήματα στη Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική”, ενώ προκειμένου περί της πανδημίας τόνισε ότι αντί της συνεργασίας όλων των χωρών του κόσμου κάποιες δυνάμεις στην Ε.Ε. χρησιμοποίησαν το ζήτημα για να κατηγορήσουν την Ρωσία για παραπληροφόρηση και κατέφυγαν σε “επικοινωνιακούς πολέμους” και ψευδείς διαδόσεις”.
Αξιοποιώντας ερώτηση που το τέθηκε για το εμπάργκο κατά της Κούβας ο ισχυρός άνδρας της πλατείας Σμολένσκαγια υποστήριξε ότι “οι πιέσεις, τα τελεσίγραφα, οι κυρώσεις και οι ποινές μέσω εξωεδαφικών περιορισμών εις βάρος όσων θέλουν να αναπτύξουν κανονικές σχέσεις αποτελούν μεθόδους και εργαλεία από το αποικιοκρατικό παρελθόν και δυστυχώς η Ε.Ε. καταφεύγει όλο και περισσότερο σε αυτά τα εργαλεία, που αποτελούν έμπνευση των ΗΠΑ”.
Μάλιστα ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών προχώρησε και σε μια “φιλοσοφική” παρέκβαση για την φύση της πολυμερούς διπλωματίας, τονίζοντας ότι το κατάληλο πλαίσιο για την άσκησή της είναι ο ΟΗΕ όπου εκπροσωπούνται όλα τα έθνη, ενώ οι πρωτοβουλίες περί “αυθεντικής πολυμέρειας” που προτείνονται λ.χ. από τη Γαλλία και τη Γερμανία είναι ένα “σλόγκαν” που εμφανίζει την ευρωπαϊκή πλευρά ως το άπαν της πολυμέρειας, που πρέπει να την ακολουθούν όλοι οι υπόλοιποι.
Τα χειρότερα όμως (και για τον Καταλανό σοσιαλιστή Μπορέλ προσωπικά) ήρθαν όταν ο Λαβρόφ έφερε το παράδειγμα των τριών πολιτικών που βρίσκονται στη φυλακή για τον ρόλο τους στη διοργάνωση δημοψηφίσματος περί ανεξαρτητοποίησης της Καταλονίας, όπως και των περίπου 400 προσώπων που κρατούνται για την εισβολή στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ, προκειμένου να αποκρούσει οποιαδήποτε έξωθεν παρέμβαση στο πώς η ρωσική έννομη τάξη αντιμετωπίζει την υπόθεση Ναβάλνι.
Επιπλέον βρήκε την ευκαιρία να καταγγείλει το ότι ακόμη δεν έχουν διαβιβαστεί από την Γερμανία τα στοιχεία του ιατρικού φακέλου του φερόμενου ως δηλητηριασθέντος Ρώσου αντιπολιτευόμενου ακτιβιστή. Άλλωστε, λίγο μετά το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών κυκλοφόρησε βίντεο στο οποίο αντιπαρέβαλε παλαιότερες δηλώσεις του Ναβάλνι για την “πουτινική απάτη” του Sputnik-V με τα συγχαρητήρια του Μπορέλ για τις προόδους των Ρώσων επιστημόνων. Προηγουμένως, για να μην υπάρχει καμία αμφιβολία, η Μόσχα είχε φροντίσει να απελάσει τρεις διπλωμάτες από την Γερμανία, την Πολωνία και τη Σουηδία γιατί παρέστησαν σε διαδηλώσεις υπέρ του Ναβάλνι.
Το αφήγημα ότι “η Ρωσία απέκρουσε τον κλάδο ελαίας” άρχισε ήδη να κυκλοφορεί ευρέως στον ευρωενωσιακό χώρο το τελευταίο 24ωρο. Η πραγματικότητα όμως είναι ότι οι Βρυξέλλες καταφεύγουν όλο και πιο εύκολα στο blame game στοχοποιώντας τρίτους για δικές τους αποτυχίες – όπως συνέβη με την Βρετανία και το εμβόλιο της Astra Zeneca, οπότε προς στιγμήν απειλήθηκε ακόμη και η επαναφορά του συνόρου στη Βόρεια Ιρλανδία με πρωτοβουλία της Ε.Ε., η οποία για χρόνια διαπραγματευόταν περί του αντιθέτου.
Άλλωστε, με την κυβέρνηση Μπάιντεν να δίνει κάποια πρώτα δείγματα ότι επιθυμεί να επικεντρώσει τις πιέσεις της στην Κίνα και όχι τόσο στη Ρωσία (το ότι υπήρξε τηλεφωνική επικοινωνία του νέου Αμερικανού προέδρου με τον Πούτιν αλλά όχι ακόμη με τον Σι Τζινπινγκ είναι ενδεικτικό), έχει και η Μόσχα την άνεση να ανεβάσει το “διαπραγματευτικό κασέ” της έναντι των Ευρωπαίων.
