Με τον δραματικό τίτλο “Η οικονομία σε σοκ – η οικονομική πολιτική αντιστέκεται” δημοσιεύτηκε την περασμένη εβδομάδα η καθιερωμένη κοινή διάγνωση των πέντε κορυφαίων οικονομικών ινστιτούτων της Γερμανίας για το 2020, η οποία επιβεβαιώνει και για την ηγέτιδα χώρα της ευρωζώνης αυτό που ήδη τρομάζει όλον τον πλανήτη από τις αρχές Μαρτίου: η ύφεση που έχει δρομολογηθεί λόγω πανδημίας θα είναι η μεγαλύτερη στα παγκόσμια χρονικά μετά τη μεγάλη κρίση που ακολούθησε το χρηματιστηριακό κραχ του 1929, σύμφωνα και με δημοσίευμα του ΔΝΤ.
Το διεθνές εμπόριο θα μειωθεί σε ποσοστά που ποικίλουν ανάλογα με το κάθε σενάριο: ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου παρουσίασε την Τετάρτη στη Γενεύη προβλέψεις για το τρέχον έτος με το “καλό” σενάριο να βλέπει μείωση της τάξης του 13% στις παγκόσμιες εμπορικές συναλλαγές, την ώρα που το “κακό” σενάριο προβλέπει κατακρήμνιση του όγκου συναλλαγών κατά 32%.
Η Γερμανία βρίσκεται στην 5η θέση παγκοσμίως όσον αφορά στα διαπιστωμένα κρούσματα του κορονοϊού, έχει κατορθώσει να κρατήσει τον αριθμό των θανάτων χαμηλά σε σχέση με τις ΗΠΑ, τη Βρετανία, την Ιταλία και την Ισπανία, όμως αντιμετωπίζει πρόβλημα με την προμήθεια ιατρικού υλικού. Τελευταία έλλειψη που διαπιστώνεται είναι σε μέσα νάρκωσης. Ως μια από τις μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη και ως ηγεμονεύουσα δύναμη εντός της Ε.Ε. είναι πολλαπλά εκτεθειμένη και οι εξελίξεις εντός της επηρεάζουν δραστικά την οικονομική ζωή σε όλη την ευρωζώνη. Σύμφωνα με τις προγνώσεις η χώρα θα δει το ΑΕΠ της να μειώνεται από 2,8% έως και 5,9% ενώ ο υπουργός Οικονομίας, Χριστιανοδημοκράτης Πέτερ Άλτμάιερ εκτίμησε ότι ο τρέχων μήνας, ο Μάιος και ο Ιούνιος μπορεί να εμφανίσουν πτώση του ΑΕΠ που θα υπερβεί το 8%. Από την πλευρά τους, τα πέντε ινστιτούτα εκτιμούν ότι το δεύτερο τετράμηνο του 2020 θα υπάρξει συρρίκνωση του ΑΕΠ κοντά στο 10%.
Ανεργία και κλάδοι σε κίνδυνο
Η ανεργία αυξάνεται, χωρίς ακόμα να έχουν δημοσιευθεί επίσημα στοιχεία για τους μήνες Φεβρουάριο και Μάρτιο. Οι εκτιμήσεις των ινστιτούτων αναφέρουν ότι η ανεργία θα φτάσει κοντά στο 6%. Μια εικόνα πάντως για σύγκριση μπορεί να δώσει η γειτονική Αυστρία, όπου η ανεργία το μήνα Μάρτιο αυξήθηκε από το 7,5% στο 12,2%.
Οι τομείς που πλήττονται ιδιαίτερα είναι η εστίαση, η οικοδομή και οι κατασκευές, καθώς και οι μεταφορές. Σαφή εικόνα όμως δίνει ο τομέας του λιανικού εμπορίου στη Γερμανία, όπου μία στις πέντε επιχειρήσεις απειλείται άμεσα με πτώχευση το αργότερο μέχρι το τέλος του χρόνου – σε μιαν αρνητική πρόγνωση άνευ προηγουμένου.
Μιαν εύγλωττη εικόνα για το κοντινό μέλλον που θυμίζει σε πολλά την εικόνα της Αθήνας τα περασμένα χρόνια της κρίσης δίνει στην οικονομική εφημερίδα Handelsblatt ο σύμβουλος επιχειρήσεων Κλάους Χάρνακ, λέγοντας ότι τα κέντρα των πόλεων με τους εμπορικούς πεζόδρομους θα χάσουν την ελκυστικότητά τους καθώς, αν κλείσουν πολλά μαγαζιά, θα χαλάσει η εικόνα της ποικιλίας των προσφορών και αυτό θα συμπαρασύρει τον τομέα της εστίασης που ζει δίπλα και μαζί με τα εμπορικά καταστήματα. Μόνο πολυεθνικές όπως η Zara, η H&M και η Esprit μπορούν να επιβιώσουν, προσδίδοντας όμως μια μονοτονία στην εικόνα των πόλεων, αφού τα καταστήματά τους έχουν μια συγκεκριμένη αισθητική που επαναλαμβάνεται ίδια σε κάθε πόλη. Έτσι χάνεται η ιδιαιτερότητα και ο χαρακτήρας των αστικών κέντρων. Ο τομέας του λιανικού εμπορίου έχει ούτως ή άλλως πληγεί από το διαδικτυακό εμπόριο τα τελευταία χρόνια και τώρα με την κρίση της πανδημίας δέχεται καίρια χτυπήματα.
Άνοιγμα συνόρων για εργάτες γης
Μια μεγάλη απειλή δέχθηκε και ο αγροτικός τομέας και συγκεκριμένα ο τομέας παραγωγής εποχιακών προϊόντων, όπως τα σπαράγγια, οι φράουλες και τα λάχανα. Οι μήνες Απρίλιος και Μάιος είναι μήνες συγκομιδής, στην οποία εργάζονται παραδοσιακά εργάτες και εργάτριες από την Ανατολική Ευρώπη. Φέτος προέκυψε σοβαρότατο πρόβλημα με το κλείσιμο των συνόρων. Τελικά δόθηκε μια λύση και επιτράπηκε να μεταβούν στη Γερμανία για δουλειά 40.000 άτομα τον Απρίλιο και 40.000 τον Μάιο.
Οι εργάτες και εργάτριες θα μεταβούν με αεροπλάνα, κάτω από την επιτήρηση της αστυνομίας και με έξοδα των παραγωγών, και θα τεθούν σε μια ιδιαίτερη μορφή καραντίνας για 14 μέρες κατά τη διάρκεια της οποίας θα επιτρέπεται να εργάζονται, αλλά όχι να απομακρύνονται από τον χώρο εργασίας και από τα καταλύματά τους. Τα δωμάτια και τα κοντέινερ στα οποία θα διαμένουν θα πρέπει να φιλοξενούν τον μισό αριθμό από αυτόν που χωράνε. Η Γερμανία χρειάζεται για αυτούς τους δυο μήνες συνολικά 100.000 εργάτες για τη σοδειά και οι υπόλοιποι 20.000 θα βρεθούν από την ντόπια αγορά εργασίας μεταξύ ανέργων και φοιτητών.
Πέρα από την οικονομική σημασία του μέτρου υπάρχει και η ψυχολογική, καθώς τα σπαράγγια αυτήν την εποχή του χρόνου αποτελούν ένα παραδοσιακά σημαντικό είδος διατροφής που συνδέεται συναισθηματικά με το τέλος του χειμώνα και την έλευση της άνοιξης. Θα αποτελούσε κακό δείγμα για τις δυνατότητες διαχείρισης της κρίσης η έλλειψη του προϊόντος στην αγορά. Με αυτήν την παράδοση συνδέεται και η ελληνική αγροτική οικονομία, καθώς σημαντικότατο μέρος της ελληνικής παραγωγής λευκών σπαραγγιών εξάγεται κάθε χρόνο ήδη από τον Μάρτιο στη Γερμανία.
Σε ομοσπονδιακό επίπεδο, πάντως, δεν αναμένεται σύντομα καμιά γενικότερη χαλάρωση των μέτρων, όπως διεμήνυσε χτες Πέμπτη από το Βερολίνο η Άνγκελα Μέρκελ, και αυτό παρ’ όλη τη συγκρατημένη αισιοδοξία που εξέφρασε. Γεγονός είναι ότι η Γερμανία αυτές τις ημέρες αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη αύξηση στον αριθμό των θανάτων από τον κορονοϊό από την αρχή της πανδημίας.
Κριτική στο θέμα των ευρω-ομολόγων
Στο άγνωστο τοπίο της οικονομίας που θα διαμορφώσει η πανδημία προσπαθούν οι οικονομολόγοι να δώσουν τόνους αισιοδοξίας, αναφέροντας ότι αν η κρίση τελειώσει σχετικά σύντομα θα ακολουθήσει μια περίοδος ισχυρότατης ανάπτυξης, ώστε να αναπληρωθούν οι απώλειες. Μπορεί όμως η Γερμανία να το πετύχει αυτό μόνη της, έχοντας την πλειονότητα των εταίρων της στην ευρωζώνη και στην Ε.Ε. κατεστραμμένους από την πρωτοφανή κρίση που εξελίσσεται;
Αυτήν την ερώτηση έχουν κατά νου όσοι από τη Γερμανία καλούν την κυβέρνηση να προβεί σε αλλαγή στάσης μέσα στην Ε.Ε. και να επιτρέψει μια μεγάλου μεγέθους χρηματοοικονομική εξασφάλιση των πιο αδύναμων οικονομικά χωρών. Έτσι, εντύπωση προκάλεσε την περασμένη εβδομάδα η παρέμβαση του Νόρμπερτ Λάμερτ, πρώην προέδρου της Μπούντεσταγκ και νυν προέδρου του Ιδρύματος Κόνραντ Αντενάουερ, το οποίο πρόσκειται στη Xριστιανοδημοκρατία. Ο Λάμερτ κάλεσε την κυβέρνηση να δεχτεί την έκδοση ευρω-ομολόγου ειδικού σκοπού, καθώς όπως είπε “η άρνηση της Γερμανίας δημιουργεί περισσότερα πολιτικά κόστη σε σχέση με τα οικονομικά οφέλη που διαφυλάσσει”. Ο Xριστιανοδημοκράτης πολιτικός εκτίμησε ότι σε μια στιγμή κατά την οποία εταίροι βρίσκονται σε έκτακτη ανάγκη και σε απόγνωση, η εντύπωση ότι η Γερμανία δείχνει περιορισμένη αλληλεγγύη δύσκολα γίνεται ανεκτή από ανθρωπιστικής άποψης και φέρει οικονομικό ρίσκο.
Αντίστοιχα ενεργοποιήθηκε ο Σοσιαλδημοκράτης πρώην καγκελάριος, Γκέρχαρντ Σρέντερ, ο οποίος με άρθρο του την Παρασκευή καλεί σε αποδοχή του αιτήματος για ευρω-ομόλογο, ενώ πάει ένα βήμα παραπέρα και ζητά επανεξέταση των διεθνών σχέσεων, κυρίως με τη Ρωσία, ώστε από κοινού να αντιμετωπιστεί η πανδημία, η οικονομική κρίση με το κύμα φτώχειας και πείνας που φέρνει, αλλά και η περιβαλλοντική κρίση. Ο Σρέντερ εδώ και χρόνια συνεργάζεται με ρωσικές επιχειρήσεις, όπως η Rosneft και η Gazprom και εκφράζεται πολιτικά υπέρ μιας επαναπροσέγγισης της Γερμανίας με τη Ρωσία.
Στη χορεία των υποστηρικτών του ευρω-ομολόγου συγκαταλέγονται το Αριστερό κόμμα, οι Πράσινοι, μεγάλο μέρος της Σοσιαλδημοκρατίας αλλά και κάποιοι πολιτικοί από το κόμμα της Μέρκελ και κάποιοι από τους Φιλελεύθερους. Ξεκάθαρα αρνητικοί είναι οι ακροδεξιοί της AfD.
Άλλοι χάνουν και άλλοι κερδίζουν
Η γερμανική κοινωνία ζει την πρωτοφανή κατάσταση του περιορισμού των μετακινήσεων, των κλειστών επιχειρήσεων και εκπαιδευτικών δομών, με την αγωνία για το αύριο να κορυφώνεται, είτε για το θέμα της υγείας, είτε για αυτό της οικονομίας, της φτώχειας και της ανεργίας και ενώ δε φαίνεται κοντινή αχτίδα φωτός, καθώς ακόμα και οι καλοκαιρινές διακοπές δεν είναι καθόλου σίγουρο αν θα γίνουν με τα καθιερωμένα ταξίδια – κάτι που πρέπει να λαμβάνει δυστυχώς σοβαρά υπόψιν της η Ελλάδα. Όμως, κάποιοι εξακολουθούν να εξασφαλίζουν κέρδη.
Δεν είναι μόνο στην δική μας χώρα όπου η κυβέρνηση κατηγορείται ότι διοχετεύει αναγκαία οικονομικά μέσα σε μη απαραίτητους αποδέκτες. Η βουλευτής του Αριστερού κόμματος ‘Die Linke’, η δημοφιλής Ζάρα Βάγκενκνεχτ, κατήγγειλε την περασμένη εβδομάδα ότι οι μέτοχοι της BMW θα πάρουν κανονικά τα μερίσματά τους ύψους 1,6 δισ. ευρώ, παρόλο που η αυτοκινητοβιομηχανία έχει εφαρμόσει μειωμένη εργασία και λαμβάνει κρατικές ενισχύσεις για τη μείωση της παραγωγής της. Στον αντίποδα βρίσκονται μικρές και ατομικές επιχειρήσεις στα φτωχά κρατίδια, όπως π.χ. στο Βερολίνο ή στη Βρέμη. Εκεί δεν στάθηκε δυνατόν να πάρουν όλοι οι αυτοαπασχολούμενοι και μικροί εργοδότες τις κρατιδιακές ενισχύσεις που έφταναν έως και 15.000 και από ένα σημείο και μετά τους είναι διαθέσιμη μόνο η ομοσπονδιακή βοήθεια που έχει ανώτατο όριο τις 9.000. Αν σε αυτούς προσθέσουμε και όλους τους αυτοαπασχολούμενους που θα λάβουν μόνο το κατώτατο επίδομα ανεργίας, είναι αναμενόμενο ότι η επόμενη μέρα θα φέρει στην επιφάνεια κοινωνική δυσαρέσκεια, την οποία θα πρέπει να διαχειριστούν οι πολιτικές δυνάμεις. Το πολιτικό τοπίο όμως ήδη πριν την πανδημία ήταν εξαιρετικά ρευστό. Το πώς θα επιδράσει η πανδημία και οι συνέπειές της σε όλα τα επίπεδα είναι εντελώς απρόβλεπτο.
πηγή: kosmodromio.gr
