Την ώρα που προετοιμάζεται για σταδιακή χαλάρωση του lockdown από τα μέσα Μαΐου, με άνοιγμα καταστημάτων και σχολείων, οι αριθμοί στο Βέλγιο, όπου οι νεκροί πλησιάζουν τους 7.000, είναι πράγματι ανησυχητικοί.
Παρότι ο πληθυσμός της χώρας είναι μόλις 11 εκατομμύρια, τα ποσοστά θνητότητας από τη νόσο Covid-19 ξεπερνούν ακόμη κι εκείνα της Κίνας. Με περίπου 57 θανάτους ανά 100.000 κατοίκους, το Βέλγιο κατέχει τη θλιβερή πρωτιά του υψηλότερου ποσοστού θανάτων κατ’ αναλογία πληθυσμού, σχεδόν τετραπλάσιο σε σύγκριση με τις ΗΠΑ. Η Ελλάδα εμφανίζει το τρίτο χαμηλότερο ποσοστό μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών -μόλις 1,2 θανάτους ανά 100.000 πληθυσμού.
Όμως τι πραγματικά συμβαίνει στη χώρα που βρίσκεται στην καρδιά της Ευρώπης και ακριβώς δείχνουν οι αριθμοί;
Σύμφωνα με αξιωματούχους των βελγικών αρχών, ο λόγος πίσω από την τόσο αυξημένη θνητότητα δεν είναι τα γεμάτα νοσοκομεία και οι ασφυκτικές πιέσεις στο εθνικό σύστημα υγείας. Το αντίθετο μάλιστα: Σχεδόν το 43% των κλινών στις μονάδες εντατικής θεραπείας του Βελγίου παρέμεναν άδειες ακόμη και κατά την κορύφωση της κρίσης. Η πραγματική αιτία είναι η… γραφειοκρατική αυστηρότητα της χώρας.
Εν αντιθέσει με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης, στο Βέλγιο -στη πρωτεύουσα του οποίου στεγάζονται όλοι οι κορυφαίοι θεσμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης- προσμετρώνται όλοι οι θάνατοι στις δομές υγείας ακόμη και όταν δεν αποτελούν επιβεβαιωμένο κρούσμα κορονοϊού.
«Συχνά δεχόμαστε κριτική ότι κάνουμε την εικόνα του Βελγίου να φαίνεται αρνητική. Εμείς όμως θεωρούμε ότι συμβαίνει το αντίθετο», δηλώνει στο Bloomberg ο Στίβεν φαν Γκουχτ, επικεφαλής του τμήματος ιογενών λοιμώξεων στο Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας Sciensano. «Εάν θέλετε να συγκρίνετε τους δικούς μας αριθμούς με αρκετές από τις υπόλοιπες χώρες, βασικά θα πρέπει να τους μειώσετε κατά το ήμισυ», διευκρινίζει.
Περίπου το 95% των θανάτων από Covid-19 σε οίκους ευγηρίας δεν έχουν διαγνωσθεί επισήμως, όμως το Βέλγιο αποφάσισε να τους συμπεριλαμβάνει στον απολογισμό θανάτων από κορονοϊό, με βάση τα συμπτώματα και τις στενές επαφές. Στόχος είναι να υπάρξει μια πιο σαφής εικόνα για τη διασπορά της νόσου και καλύτερος εντοπισμός των εστιών με αυξημένα κρούσματα.
Ο αντίκτυπος της ασθένειας σε κατηγορίες ευπαθών ομάδων όπως οι ηλικιωμένοι σε οίκους ευγηρίας αποτελεί ένα ζήτημα που προσλαμβάνει ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις. Παρότι η Ευρώπη γνώριζε ότι θα χρειασθεί περισσότερους αναπνευστήρες και δυναμικότητα κλινών ΜΕΘ, μόλις ο ιός αρχίσει να εξαπλώνεται πέραν των κινεζικών συνόρων, ο αντίκτυπος στις δομές φροντίδας ήταν απρόσμενος, όπως τονίζει η Αγορίτσα Μπάκα, ειδικός στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Λοιμώξεων(Εuropean Centre for Disease Prevention and Control).
«Πρόκειται για καταστροφή. Δεν είχαμε συνειδητοποιήσει πόσο καταστροφικός θα ήταν ο Covid-19 εάν έφθανε σε αυτούς τους πληθυσμούς», σημειώνει.
Παρ’ όλα αυτά, οι περισσότερες χώρες δεν μετρούν με τον ίδιο τρόπο τον αντίκτυπο του κορονοϊού, γεγονός που δείχνει ότι οι αριθμοί για τους θανάτους πιθανότατα είναι αρκετές χιλιάδες υψηλότεροι από τον επίσημο ευρωπαϊκό απολογισμό, πάνω από 110.000.
Η καλύτερη καταγραφή θα μπορούσε να συμβάλει στη βελτίωση των χειρισμών της Ευρώπης στην αντιμετώπιση της πανδημίας, ειδικά από τη στιγμή που ολοένα και περισσότερες μελετούν τη σταδιακή άρση του lockdown, με κίνδυνο ένα δεύτερο επιδημικό κύμα. Οι συντονισμένες προσπάθειες θα μπορούσαν παράλληλα να συμβάλουν στην αποκλιμάκωση των εντάσεων, στο «μέτωπο» των προσπαθειών επανεκκίνησης της οικονομίας.