Το «γραφειοκρατικό μόρφωμα που περικόπτει ανεξήγητα τη θεραπευτική και επιστημονική του εμβέλεια, υπονομεύει την αποτελεσματικότητά του και υποβαθμίζει το ρόλο των εργαζομένων», όπως χαρακτήριζαν οι εργαζόμενοι του ΚΕΘΕΑ το προσχέδιο νόμου του υπουργείου Υγείας και το όποιο θα έφερνε ριζικές αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας του Κέντρου Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων, μετά τις μαζικές αντιδράσεις με τίτλο «Συμπαράσταση στο ΚΕΘΕΑ», δεν υπάρχει πια.
Το υπουργείο Υγείας απέσυρε το προσχέδιο που προέβλεπε τη ριζική αναδιάρθρωση του ΚΕΘΕΑ και που, σύμφωνα με τους εργαζόμενους, «εάν εφαρμοστούν οι προτάσεις της επιτροπής αποδυναμώνεται δραστικά το μεγαλύτερο τμήμα του δημόσιου, δωρεάν συστήματος απεξάρτησης της χώρας».
Η δημοσιοποίησή του προκάλεσε καθολικές αντιδράσεις εργαζομένων, μελών θεραπευτικών κοινοτήτων, συλλόγων οικογενειών του ΚΕΘΕΑ, αλλά και ολόκληρης της κοινωνίας. Έτσι, ύστερα από συνάντηση του Δ.Σ. του Συλλόγου Εργαζομένων με την υφυπουργό Υγείας κ. Ζωή Ράπτη, κατά τη διάρκεια της οποίας οι εργαζόμενοι εξήγησαν γιατί το σχέδιο νόμου δεν μπορεί να αποτελέσει τη βάση οποιουδήποτε διαλόγου, ζητήθηκε από τον Σύλλογο Εργαζομένων να καταθέσει στο υπουργείο τις δικές του προτάσεις για τη λειτουργία του.
Η λέξη «απεξάρτηση», που έλειπε
Ο επίτιμος πρόεδρος του Δ.Σ. του ΚΕΘΕΑ και ψυχίατρος, Γιώργος Μπαρδάνης, είχε δηλώσει ότι «στο προσχέδιο που έχει κατατεθεί για το ΚΕΘΕΑ, δεν υπάρχει καν η λέξη απεξάρτηση στους σκοπούς του. Αλλά υπάρχει σαφέστατα, και δυο και τρεις φορές, η μείωση της βλάβης. Κάτι που αλλάζει όλο το χαρακτήρα του ΚΕΘΕΑ και των θεραπευτικών κοινοτήτων … Δηλαδή, θα υπάρχει θεραπευτική κοινότητα χωρίς την έννοια της απεξάρτησης, χωρίς την έννοια “καμία ουσία”. Οι υποκατάστατες ουσίες, είτε οι εξαρτησιογόνες ουσίες είτε οποιαδήποτε άλλη ουσία, δεν νοούνται μέσα σε μία θεραπευτική κοινότητα όπως το ΚΕΘΕΑ και άλλες θεραπευτικές κοινότητες, εδώ και στην Αμερική και αλλού στον κόσμο».
Ο ίδιος είχε πάρει επίσημα θέση και το 2019, όταν η κυβέρνηση κατάργησε την αυτοδιοίκηση του ΚΕΘΕΑ με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου (ΠΝΠ) μέσα μια νύχτα. «Ο υπουργός Υγείας, με την ΠΝΠ επιχειρεί να ελέγξει πολιτικά το μέχρι σήμερα αυτοδιοικούμενο ΚΕΘΕΑ, το οποίο, εδώ και 4 δεκαετίες, εκλέγει δημοκρατικά από τη βάση του το άμισθο Διοικητικό του Συμβούλιο. Φαίνεται ότι η προτεραιότητα του υπουργού είναι οι διορισμοί και όχι ο διάλογος και η συνεργασία με τους φορείς απεξάρτησης για την προώθηση ενός αποτελεσματικού σχεδίου δράσης σε έναν τόσο ευαίσθητο τομέα.
Η ΠΝΠ αποτελεί ευθεία βολή στα προγράμματα απεξάρτησης και κοινωνικής ένταξης, που προσφέρουν ποιοτική δημόσια δωρεάν απεξάρτηση χωρίς διακρίσεις. Το θεραπευτικό μοντέλο και το μοντέλο διοίκησης του ΚΕΘΕΑ είναι αξεδιάλυτα συνυφασμένα. Βασίζονται στην ενεργητική συμμετοχή των μελών σε όλες τις δημοκρατικές διαδικασίες του Οργανισμού, με κορυφαία έκφραση την εκλογή του εθελοντικού και άμισθου Διοικητικού Συμβουλίου».
Η ανακοίνωση των εργαζομένων του ΚΕΘΕΑ:
«Το προσχέδιο γραφειοκρατικής μετάλλαξης και ουσιαστικής διάλυσης του ΚΕΘΕΑ, το οποίο κατέθεσε επιτροπή που όρισε το διορισμένο από την κυβέρνηση Δ.Σ. του ΚΕΘΕΑ, προξένησε τέτοιας έκτασης αντιδράσεις που δεν την περίμεναν οι εμπνευστές του αλλά -ομολογούμε- ούτε εμείς οι ίδιοι. Όσοι υπήρξαν μέλη των Θεραπευτικών Κοινοτήτων, οι οικογένειές τους, όσοι διετέλεσαν εθελοντές ή μέλη προηγούμενων διοικήσεων, συλλογικότητες, κόμματα και δήμοι στήριξαν την προσπάθειά μας.
Κυρίως όμως είναι οι χιλιάδες πολίτες που πήραν στα χέρια τους αυτή την υπόθεση, ξεπερνώντας το δικό μας μπόι, με την απλή φράση “Συμπαράσταση στο ΚΕΘΕΑ”. Θα θέλαμε να τους ευχαριστήσουμε όλους, έναν προς έναν και μία προς μία. Είναι τα χέρια όλης της κοινωνίας που έγιναν αγκαλιά για να προστατεύσουν το μεγαλύτερο φορέα απεξάρτησης της χώρας. Το προσχέδιο της διοίκησης είναι σήμερα παρελθόν. Απορρίφθηκε από τους εργαζόμενους του ΚΕΘΕΑ, αλλά κυρίως από την κοινωνία. Δεν υφίσταται πλέον ως προσχέδιο νόμου, αλλά υποβαθμίστηκε σε εσωτερικό κείμενο, αντικείμενο επεξεργασίας μόνο για την επιτροπή που το συνέταξε.
Τη Μεγάλη Τρίτη 27 Απριλίου, εκπρόσωποι του Δ.Σ. του Συλλόγου Εργαζομένων συναντήθηκαν με την υφυπουργό Υγείας κ. Ζωή Ράπτη. Στη συνάντηση αυτή, εξηγήθηκε τεκμηριωμένα στην πολιτική ηγεσία γιατί το προσχέδιο δεν μπορεί να αποτελέσει τη βάση οποιουδήποτε διαλόγου. Ως κατάληξη, σε συνεννόηση με τον υπουργό Υγείας, ζητήθηκε από τον Σύλλογο Εργαζομένων να καταθέσει στο υπουργείο, με ορίζοντα περίπου δύο μηνών, τις δικές του προτάσεις για τη λειτουργία του ΚΕΘΕΑ.
Ο Σύλλογός μας αποδέχεται αυτή την ευθύνη. Όλο το επόμενο διάστημα θα αποτελέσει για εμάς μια ευκαιρία ουσιαστικού και δημοκρατικού διαλόγου χωρίς αποκλεισμούς και κλειστές πόρτες, ώστε να διαμορφωθούν οι δικές μας προτάσεις, με τη ματιά μας στραμμένη προς το μέλλον και προς την ελληνική κοινωνία.
Από την αρχή, άλλωστε, ο Σύλλογος Εργαζομένων κινήθηκε μακριά από συντεχνιακές λογικές, στο πνεύμα ότι το ΚΕΘΕΑ δεν ανήκει ούτε στη διορισμένη Διοίκησή του, αλλά ούτε σε εμάς που εργαζόμαστε σε αυτό. Ανήκει σε όλους όσοι έχουν πρόσβαση στις υπηρεσίες του, σε ολόκληρη την πολλαπλά δοκιμαζόμενη ελληνική κοινωνία. Αυτή έχει ανάγκη το ΚΕΘΕΑ και αυτή μπορεί να το κρατήσει τελικά ζωντανό!
Το αν οι τελευταίες εξελίξεις θα αποτελέσουν εποικοδομητική βάση για ένα διάλογο για την ενίσχυση του ΚΕΘΕΑ ή προσπάθεια κατευνασμού των αντιδράσεων, θα αποδειχθεί έμπρακτα το επόμενο διάστημα. Θεωρούμε αυτονόητο ότι τα αποτελέσματα του όποιου διαλόγου διεξαχθεί τους επόμενους μήνες θα τεθούν υπό την τελική κρίση της Γενικής Συνέλευσης του ΚΕΘΕΑ. Του οργάνου το οποίο προσπάθησε να απαξιώσει πλήρως το προσχέδιο, παρόλο που και ο ίδιος ο υπουργός Υγείας είχε δεσμευτεί ότι θα ενισχυθεί στο πλαίσιο του αυτοδιοίκητου».