Αλλά και Πρόεδροι και Πρωθυπουργοί συλλαμβάνονται, δικάζονται, καταδικάζονται και φυλακίζονται
[ Στο πιο κάτω άρθρο για άγνωστες στην Ελλάδα καταστάσεις στην εσωτερική πολιτική σκηνή του Ισραήλ, ο εδώ αναγνώστης θα εκπλαγεί όχι για τα κρούσματα διαφθοράς, που είναι το θέμα του και που μάλλον θα του φανούν… αμελητέα. Aίσθημα έκπληξης και φθόνου αλλά και αηδίας και απέχθειας για τους εδώ υπεύθυνους συνταγματολόγο και νομοθέτες θα του γεννήσει η πληροφόρηση για το θαυμαστό και απαραβίαστο σύστημα θωράκισης του κράτους δικαίου και ισονομίας, που λειτουργεί στο Ισραήλ (για τους Ισραηλινούς πολίτες), που οδηγεί ταχύτατα προέδρους και πρωθυπουργούς στην αποκαθήλωση και στην φυλακή και σκιαγραφείται, με ανύποπτη λακωνικότητα, δευτερευόντως, από τον αρθρογράφο, ως κάτι το αυτονόητο και το απόλυτα φυσικό.]
Παρουσίαση: Μιχαήλ Στυλιανού
Κάθε μέρα που περνά προσθέτει και νέο λιθάρι στο τείχος του εφιάλτη της διαφθοράς που υψώνεται γύρω από τον πρωθυπουργό Βενιαμίν Νετανιάχου. Κάθε δελτίο ειδήσεων αναφέρει και νέα ρωγμή στο προστατευτικό οχυρό των βοηθών και των εμπίστων που ο Νετανιάχου έστησε γύρω του. Ο Νετανιάχου καταφεύγει στην ύστατη γραμμή αμύνης, το γνωστό «όλοι το κάνουν» και την κατηγορία πως ΜΜΕ και αντιπολίτευση θέλουν να εξοντώσουν τον ίδιο και την οικογένειά του.
Μπορεί να υποθέσει κανείς ότι αυτοί οι ισχυρισμοί δεν θα αντέξουν τον νομικό έλεγχο των ερευνητών της αστυνομίας, του εισαγγελέα και του δικαστηρίου. Αλλά ζητείται πράγματι από τον Νετανιάχου να πληρώσει ακριβότερο τίμημα για αδικήματα, για τα οποία ένοχοι, προκάτοχοί του στην
εξουσία, είχαν απαλλαγεί; ΄Αλλαξαν ξαφνικά οι κανόνες στην μέση του παιχνιδιού, όπως ισχυρίστηκε ο αντιπρόεδρος Σπύρος ΄Αγκνιου στην υπόθεση του Γουώτεργκέϊτ;
Το Αλ Μόνιτορ έθεσε αυτές τις ερωτήσεις στον απόστρατο υποστράτηγο Γιακόβ Ορ, που υπηρέτησε ως υποδιευθυντής του Ελεγκτικού Συνεδρίου, του επίσημου κρατικού Κερβέρου, για την επιτήρηση των κρατικών οργάνων και υπηρεσιών ασφαλείας. « Ενήργησα εκατοντάδες έρευνες και επιθεωρήσεις και είδα από κοντά αυτούς που παρεκτράπηκαν, την ζημιά που προκάλεσαν και τα ολισθήματα τους», είπε ο Ορ. « Ο αριθμός των εκλεγμένων και των ανωτέρων αξιωματούχων που παρέλασαν μπροστά μας, οδεύοντας προς τις ανακρίσεις, τις δίκες, τις φυλακές ή την κοινωνική υπηρεσία (σημ: ελαφρότερη ποινή) δεν έπαψε να διογκώνεται με τα χρόνια.»
Στον Ορ δεν είναι άγνωστες οι πιέσεις για την παράκαμψη του νόμου. «Ήμουν εκεί. Όχι μόνο μια φορά, δυστυχώς, είδα ξεδιάντροπους εκλεγμένους αξιωματούχους και την πίεση από την κυβέρνηση στους φύλακες των πυλών. Περισσότερες από μια φορές υποπτεύθηκα πως οι αρχές προσπαθούσαν να με εξαγοράσουν, να τραβήξουν σε μάκρος τις επιθεωρήσεις και τις έρευνες για χρόνια, μέχρι που να μπορούν να ισχυριστούν πως δεν ενδιαφέρεται πια κανείς για την υπόθεση αυτή,» είπε ο Ορ. Και όχι αυτό μόνο. « Μερικές φορές είχα την υποψία πως εσωτερικές πληροφορίες για την πορεία των ερευνών διοχετεύονταν στους ερευνώμενους», πρόσθεσε ο Ορ, ο οποίος τώρα προσφέρει εθελοντικά τις υπηρεσίες του σε διάφορα προγράμματα που αποβλέπουν στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης του κοινού στην κυβέρνηση και στις αρχές εφαρμογής του νόμου.
Ο ετήσιος Δείκτης Εκτιμήσεων Διαφθοράς, που εκδίδει η Διεθνής Διαφάνεια, επί χρόνια κατατάσσει συστηματικά το Ισραήλ στην χειρότερη σειρά των χωρών του ΟΟΣΑ. ΤΟ 2017 μάλιστα, το Ισραήλ έπεσε τέσσερεις θέσεις πιο κάτω από τον προηγούμενο χρόνο. Και αυτό συνέβη βέβαια προτού η Ισραηλινή Αστυνομία συστήσει, στις αρχές του μηνός, την παραπομπή του Νετανιάχου σε δίκη, με τις κατηγορίες της παθητικής δωροδοκίας (δωροληψίας) από μεγιστάνες και της συνωμοσίας με τον μεγαλοεκδότη Arnon Mozes για την εξασφάλιση ευνοϊκής μεταχείρισης από την εφημερίδα του (σημ: με αντάλλαγμα την υπονόμευση άλλης εφημερίδας, που διανέμεται δωρεάν).
Ακολούθησαν οι πρόσφατες συλλήψεις κορυφαίων συνεργατών του Νετανιάχου και των επικεφαλής του τηλεπικοινωνιακού γίγαντα Bezeq, ως υπόπτων διαφθοράς. Αυτές οι εξελίξεις είναι πιθανώς ενδεικτικές για τα χαρακτηριστικά του δείκτη διαφθοράς του προσεχούς έτους.
Ο Doron Navot του πανεπιστημίου της Χάιφας, που μελετά το φαινόμενο της διαφθοράς, έχει διαπιστώσει ότι ο αριθμός των πολιτικών που εμπλέκονται στην διαφθορά αυξάνεται με τρομακτικό ρυθμό. Ο αριθμός των μελών της Κνεσέτ (βουλής), των οποίων έχει αρθεί η ασυλία με την υποψία ποινικού αδικήματος, χαρακτηριζόμενου ως διαφθορά, διπλασιάζεται –είπε– κάθε εικοσαετία περίπου. Ο Ναβότ αναφέρει ως έτη καμπής τα 2008-2010, με τις καταδίκες του Υπουργού Πρόνοιας Shlomo Benizri, του Υπουργού Οικονομικών Avraham Hircshson και του βουλευτή του Λικούντ (κόμμα του Νετανιάχου) Tzachi Hanegbi.
Ο Ναβότ, που υπηρέτησε σε επιτροπή συσταθείσα από τον Κρατικό Ελεγκτή για να ερευνήσει τις σχέσεις κυβέρνησης και μεγάλου κεφαλαίου, δήλωσε ότι δίκη και καταδίκη εκλεγμένων πολιτικών για αδικήματα που διέπραξαν δεν οδηγεί σε πολιτική αλλαγή ή σε νέα πολιτικά ήθη. Απλά σημαίνει ότι αυτοί οι πολιτικοί ξεπέρασαν τα εσκαμμένα, ακόμη και με τα χαμηλά στο Ισραήλ κριτήρια ηθικής.
Στο βιβλίο του «Πολιτική Διαφθορά στο Ισραήλ», το οποίο τιμήθηκε από την Ισραηλινή ΄Ενωση Πολιτικών Επιστημών για ακαδημαϊκή αρτιότητα, ο Ναβότ υπογραμμίζει τρείς περιόδους. Στην δεκαετία του 1950, σημαντικό μέρος της διαφθοράς αφορούσε σε προσπάθειες για την ενίσχυση του κυβερνώντος κόμματος. Στις δεκαετίες του !980-!990 μέρος της διαφθοράς έγκειτο σε απόπειρες κατάκτησης της εξουσίας με καταστρατήγηση των νόμων για την
Ο Ναβότ υποστηρίζει στο βιβλίο του ότι ενώ το αμερικανικό πολιτικό σύστημα είναι από τα πιο διεφθαρμένα στον ανεπτυγμένο κόσμο, ελεγχόμενο από μεγιστάνες και πολυεθνικές εταιρείες, η μεγίστη πλειοψηφία των Ισραηλινών, περιλαμβανομένης της ηγεσίας και των διαμορφωτών κοινής γνώμης, εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν τις ΗΠΑ ως πρότυπο συμπεριφοράς. Επιπλέον η ισραηλινή διαφθορά έχει μιαν αποκλειστικά δική της πλευρά, που αφορά στην επιχείρηση εποικισμού της Δυτικής Όχθης (σημ: παλαιστινιακές γαίες), η οποία περιλαμβάνει εκτεταμένους πολιτικούς διορισμούς, απόπειρες υπονόμευσης του Ανωτάτου Δικαστηρίου και υποστήριξη σε πολιτικούς που θεωρούνται ως ισχυροί και αποφασισμένοι να υπηρετήσουν το επιθετικό/αρπακτικό πρόγραμμα.
Από την άλλη πλευρά –υποστηρίζει ο Ναβότ– τα πολιτικά στελέχη της χώρας κατέβαλαν όλα αυτά τα χρόνια προσπάθειες χωρίς καμιάν δημοκρατική νομιμοποίηση για να επιφέρουν μεγάλες αλλαγές στις σχέσεις του Ισραήλ με τους Παλαιστινίους. Το έκαναν εξασθενίζοντας το πολιτικό κομματικό σύστημα –για παράδειγμα, διασπώντας το Λικούντ για να δημιουργήσουν το κόμμα Καντίμα του πρώην πρωθυπουργού ΄Αριελ Σαρόν– και προστατεύοντας σκληρούς ηγέτες όπως ο Σαρόν ή ο Άριγιε Ντέρι, πού ήταν ύποπτοι διαφθοράς αλλά θεωρούνταν ικανοί να φέρουν αλλαγή με τους Παλαιστινίους και ασφάλεια για το κράτος, σύμφωνα με την Γίντις (εβραϊκή) παροιμία «όταν χρειάζεσαι έναν κλέφτη, κατέβασέ τον από το ικρίωμα».
Οι Ισραηλινοί πολιτικοί πάντοτε απέφυγαν να μιλήσουν καθαρά και χωρίς περιστροφές για την διεφθαρμένη πολιτεία συναδέλφων του. Πολλοί από αυτούς υποστήριξαν τους κατά καιρούς υπόπτους για διαφθορά. Ο Ναβότ σημειώνει ότι από το 1990, δεν υπήρξε ευρεία διαμαρτυρία εναντίον της πολιτικής ηθικής εκλεγμένων αξιωματούχων.
Ο Υποστράτηγος Ορ δήλωσε ότι οι εκλεγμένοι αξιωματούχοι και οι συνεργάτες τους, που υπονομεύουν το κράτος δικαίου, βασίζονται στην αδιαφορία ή την ανοχή του κοινού και στην εσφαλμένη αντίληψη πως είναι καλύτερα να τους αφήσουν στην εξουσία. «έχουμε παραπλανηθεί από προπαγάνδα εκφοβισμού και από εμφυτευμένη ανησυχία ότι ενέργειες εναντίον του καθεστώτος θα διωχθούν ως προδοσία και ιεροσυλία. Ανατρέφουμε ένα τέρας διαφθοράς που μας σύρει στην υιοθέτηση κριτηρίων υποανάπτυκτης χώρας,» τόνισε ο Ορ. ‘Εάν η διαφθορά δεν εκριζωθεί με ένα χαλύβδινο χέρι, μεταλλάσσεται σε κακοήθη αρρώστια, που διατρέχει ασύλληπτη τον όλο οργανισμό.
Η κραυγή «κάτω η διαφθορά» εναντίον του κυβερνώντος Εργατικού Κόμματος στην δεκαετία του 1970, πριν από την πτώση του το 1977, είναι εξ ίσου θεμελιωμένη και επίκαιρη σήμερα, όπως και τότε, είπε ο Ορ, συμπεραίνοντας. «Αλλά σήμερα ο κίνδυνος έγκειται όχι μόνο στην δράση των διεφθαρμένων αλλά επίσης στην διαφθορά του κοινού και την δηλητηρίαση της ισραηλινής κοινωνίας με αντιδημοκρατικά σταθμά κρίσεως.» Γι΄αυτό ο ε.α. στρατηγός συνιστά την επικαιροποίηση του συνθήματος «Κάτω η Διαφθορά» των διαδηλώσεων της δεκαετίας του 1970, με τεράστιες πινακίδες στους δρόμους με την κραυγή «Κάτω οι Διαφθορείς».
*Akiva Eldar , ISRAEL PULSE, Al Monitor
