Οριοθέτηση με την Αλβανία προωθεί η Ελλάδα. Ποιες είναι οι ανοιχτές εκκρεμότητες και ο πιθανός ρόλος της Τουρκίας που φέρονται να αποτελούν τροχοπέδη στη διαδικασία.
Σε πρώτο πλάνο στα επόμενα βήματα της ελληνικής διπλωματίας μπαίνει η επανεκκίνηση των συνομιλιών με την αλβανική πολιτική ηγεσία με σκοπό την οριστική επίλυση της εκκρεμότητας οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών.
Ο πρώτος σταθμός προς αυτήν την κατεύθυνση αναμένεται να είναι ο καθορισμός της ημερομηνίας επίσκεψης του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών στα Τίρανα για συναντήσεις με την πολιτική ηγεσία της γείτονος. Ο Νίκος Δένδιας είχε πρόσφατα τηλεφωνική επικοινωνία με τον Αλβανό πρωθυπουργό Έντι Ράμα, με τον οποίο συμφωνήθηκε να επαναληφθούν «τάχιστα οι συνομιλίες, μετά την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στο Ιόνιο, για την επίλυση του ζητήματος των θαλασσίων ζωνών μας με την Αλβανία».
Δυσεπίλυτος γρίφος φαίνεται ότι είναι ο χρόνος και το πλαίσιο της έναρξης των διαπραγματεύσεων.
Και αυτό επειδή οι δύο χώρες ήρθαν σε συμφωνία πριν από 11 χρόνια, η οποία τελικά κατέπεσε από την αλβανική πλευρά και τα πράγματα επέστρεψαν στο σημείο μηδέν.
Ειδικότερα, τον Απρίλιο του 2009 ο τότε πρωθυπουργός, Κώστας Καραμανλής, και η υπουργός Εξωτερικών, Ντόρα Μπακογιάννη, υπέγραψαν στην Αλβανία τη συμφωνία που καθόριζε την ΑΟΖ και τα θαλάσσια σύνορα. Θεμέλιο της συμφωνίας η αρχή της λεγομένης «μέσης γραμμής».
Τα διεθνή δικαστήρια έχουν δεχθεί ότι η μέση γραμμή αποτελεί καταρχήν τη γραμμή αφετηρίας από την οποία πρέπει να αρχίζει κάθε οριοθέτηση.
«Οι διαδικασίες της απόρριψης της συμφωνίας από την αλβανική πλευρά ήταν περίεργες. Το συνταγματικό δικαστήριο τους την ακύρωσε. Στη συνέχεια το δικαστήριο διαλύθηκε και η συμφωνία έμεινε στον αέρα» εξηγεί στο Sputnik ο γεωστρατηγικός αναλυτής Ευθύμιος Πέτρου, τονίζοντας ότι σήμερα οι ανοιχτές εκκρεμότητες είναι αρκετές.
«Οι Αλβανοί αμφισβητούν το σημείο ορισμού της μέσης γραμμής» προσθέτει.
Την ίδια στιγμή δεν υπάρχει αρμόδιο αλβανικό όργανο να διαπραγματευτεί την οριοθέτηση. Η 13μελής επιτροπή που απάρτιζε το όργανο για την οριοθέτηση είναι πλέον ελλιπής.
Τις τελευταίες ημέρες ο Πρόεδρος της Αλβανίας, Ιλίρ Μέτα, βλέποντας τις προθέσεις της ελληνικής πλευράς περί οριοθέτησης, διέρρευσε επιστολή που έχει απευθύνει στον Αλβανό πρωθυπουργό, Έντι Ράμα, ενώ παράλληλα κατέστησε σαφές πως η όποια συμφωνία Ελλάδας-Αλβανίας θα είναι σε βάρος των συμφερόντων και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας του και ο ίδιος θα σταθεί απέναντι.
Ο Ράμα από την πλευρά του εξηγεί ότι δεν υπάρχει προς το παρόν καμία εξέλιξη στις διαπραγματεύσεις και ότι η επέκταση που ήδη έγινε στο Ιόνιο αποτελεί κυριαρχικό δικαίωμα της Ελλάδας και δεν έχει καμία σχέση με την Αλβανία.
«Ο Έντι Ράμα δέχεται το δικαίωμα της Ελλάδας και μιλάει λογικά, πράγμα σπάνιο για όσα δείχνει στην πολιτική του διαδρομή. Αντιδρά από την πλευρά του και ο Ιλίρ Μέτα που γενικώς και ειδικώς είναι πιο μετριοπαθής, αλλά τελικά έχει ως στόχο να ανακατέψει την τράπουλα στο πολιτικό τοπίο της χώρας του, καθότι την επόμενη χρονιά έχουν εκλογές στην Αλβανία. Οι δύο άνδρες βρίσκονται διαρκώς σε μια πολιτική κόντρα. Το τελευταίο επεισόδιο είναι μια νέα αιτιολογία να “φουντώσει” η κόντρα τους» αναφέρει ο Ε. Πέτρου.
Ο ρόλος της Τουρκίας
Δεν είναι λίγοι οι γνώστες της κατάστασης που φοβούνται ότι η συμφωνία μπορεί να τορπιλιστεί από την Τουρκία.
Όπως είχε αποκαλύψει πριν από έναν χρόνο ο «αρχιτέκτονας της Γαλάζιας Πατρίδας», Τζιχάτ Γιαϊτζί, η Τουρκία φέρεται να ήταν αυτή που είχε «τορπιλίσει» το 2009 τη συμφωνία Ελλάδας-Αλβανίας για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών. Ο απόστρατος ναύαρχος δηλαδή ουσιαστικά αποκάλυψε ότι η Τουρκία παρενέβη, προειδοποιώντας τα Τίρανα ότι η Αθήνα τους εξαπατά, με αποτέλεσμα η συμφωνία να ακυρωθεί.
«Οι τουρκικές παρεμβάσεις στην Αλβανία δεν είναι κάτι καινούριο. Υπάρχουν και θα εξακολουθούν να υφίστανται. Όπως και στο παρελθόν η συμφωνία δεν πέρασε λόγω τουρκικών παρεμβάσεων, δεν θα ήταν απίθανο να γίνει κάτι αντίστοιχο και στη σημερινή εποχή» τονίζει στο Sputnik ο αναπληρωτής καθηγητής Γεωπολιτικής της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων, Κωνσταντίνος Γρίβας.
«Δυστυχώς η Αλβανία, παρόλο που η Ελλάδα παραμένει η ατμομηχανή της οικονομίας της, έχει επιλέξει να μετατραπεί σε κράτος πελάτη-δορυφόρο της Τουρκίας, με σαφή ανθελληνικό προσανατολισμό. Υπάρχει ο φόβος ότι στο κοντινό μέλλον η κατάσταση ενδέχεται να επιδεινωθεί. Αυτό επειδή η Τουρκία ως εκφραστής του νεοθωμανισμού, προσπαθεί να φτιάξει γύρω της μια αυλή, μια ζώνη επιρροής. Αυτό που επιχειρείται να γίνει είναι αποτελέσει η βόρειος γείτονα το μακρύ χέρι της Άγκυρας» καταλήγει.