Πυρετώδεις συζητήσεις σε ηγετικό επίπεδο, με συμμετοχή Μέρκελ–Μακρόν στις Βρυξέλλες και εξημμένων σχολιαστών σε έκτακτα προγράμματα ευρωπαϊκών καναλιών, μεταφέρουν από χθες μιαν αίσθηση πανικού για τις άγνωστης έκτασης συνέπειες τής αναμενόμενης για αύριο έκρηξης βραδείας καύσης στην Ισπανία, με την αναστολή της καταλανικής αυτονομίας από την ισπανική κυβέρνηση και την κήρυξη της ανεξαρτησίας από την κυβέρνηση της Βαρκελώνης.
Τη σημασία του γεγονότος για τη Καταλονία, την Ισπανία και την Ευρώπη πραγματεύεται στο πιο κάτω άρθρο –από την δική του σκοπιά- ο Μάϊκ Κρίγκερ, Βραζιλιάνος μηχανικός ηλεκτρονικών συστημάτων, εφευρέτης του Ινσταγκράμ με συμφοιτητή του στο περίφημο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ, επιχειρηματίας στα 25 του με περιουσία 300 εκατομμυρίων, που τα εγκατέλειψε όλα για να επιδοθεί στον αγώνα εναντίον του Συστήματος και –σε ηλικία 31 χρόνων-έχει καθιερωθεί ως πρωτότυπος, οξύς και αξιοπρόσεκτος σχολιαστής-Μπλόγκερ.]
Παρουσίαση: Μιχαήλ Στυλιανού
Μολονότι έχω ξαναγράψει για το κίνημα ανεξαρτησίας της Καταλονίας, θέλω να καταστήσω σαφές εξ αρχής το εξής: Δεν έχω σταθερή άποψη για το εάν η όχι η ανεξαρτησία είναι η σωστή επιλογή για την περιοχή και τον λαό της. Θα ήταν εντελώς άπρεπο για μένα, έναν Αμερικανό πολίτη, που ζει στο Κολοράντο, να δίνω μαθήματα σε ανθρώπους που ζουν 5.000 μίλια μακριά για το πώς θα έπρεπε να οργανώσουν τον πολιτικό βίο τους.
Ενώ δεν έχω γνώμη για το τι πρέπει να επιλέξουν οι Καταλανοί, υποστηρίζω αταλάντευτα το δικαίωμά τους να αποφασίσουν οι ίδιοι. Όταν τίθεται θέμα ψήφου και δημοψηφίσματος μπαίνουμε σε ένα ζήτημα πολύ μεγαλύτερο από την Καταλονία, την Ισπανία και την ίδιαν της Ευρώπη ακόμη. Όταν τίθεται θέμα πολιτικής αυτοδιάθεσης, μιλάμε για ένα θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα που θα όφειλε να θεωρείται σύμφυτο σε όλους μας, παντού.
Η καταλανική αξίωση για το δικαίωμα στην ψήφο για την ανεξαρτησία θα πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν μέρος μιας πολύ ευρύτερης αξίωσης για μεγαλύτερη αυτοδιάθεση από συνεχώς μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων στα ερχόμενα χρόνια. Έχει ωριμάσει ο χρόνος για μας ως είδος να επιμείνουμε για μια μετάβαση προς μιαν περισσότερο αυτόβουλη, υγιή, ειρηνική και αποκεντρωμένη διαδικασία πολιτικής οργάνωσης. Αυτή είναι μια ιδέα που η ώρα της ήρθε και ευχαριστώ από βάθος καρδιάς τον Καταλανικό λαό που την έφερε προς συζήτηση και επίσης γιατί συμπεριφέρθηκε με τόσο ευγενή, θαρραλέο και σώφρονα τρόπο. Οδηγείτε τον δρόμο για όλους μας.
Ο κρίσιμος λόγος για τον οποίο η Μαδρίτη κάνει λάθος σ’ αυτό το ζήτημα έχει σχέση με την επιμονή της ότι η Ισπανία πρέπει να διατηρηθεί στην σημερινή της μορφή για πάντα.
Δεδομένου ότι η Ισπανία είναι μια ανθρώπινη πολιτική κατασκευή, αυτή η θέση ισοδυναμεί με την μεταφορά του αρχαϊκού δόγματος της «βασιλείας Δικαίω Θεού» στο επίπεδο της κρατικής επικράτειας.
Όποιος πέρασε κάποιον χρόνο στην Ισπανία αντιλαμβάνεται πόσο διαφορετικές πολιτιστικά και γλωσσικά είναι πολλές επαρχίες, συγκρινόμενες με την Μαδρίτη. Αυτές είναι διαφορές που πηγαίνουν αιώνες πίσω και δεν μπορούν να σκουπιστούν στα σκουπίδια από ένα Σύνταγμα που ψηφίστηκε πριν μερικές δεκαετίες. Η ιδέα ότι αυτές οι διάφορες επαρχίες πρέπει να αποτελούν τμήματα μιας συγκεντρωτικής Ισπανίας, ακόμη και αν ο κόσμος που ζει σ’ αυτές επιθυμεί την πολιτική αυτονομία του, είναι ηθικά αβάσιμος, όσο και αυταρχικός και κάκιστος υπό κάθε έννοια. Η σωστή ανθρώπινη διακυβέρνηση οφείλει να είναι πάντοτε μια εθελούσια διευθέτηση. Εάν μια συντριπτική πλειοψηφία πολιτιστικά διαφορετικών πολιτών αποφασίσει ότι το υπερκράτος έχει πάψει να φροντίζει γι’ αυτούς θα πρέπει να έχουν κάθε δικαίωμα να φύγουν. Οτιδήποτε άλλο είναι δουλεία.
Εάν πρόκειται οι άνθρωποι να εξελιχθούν σε μορφές καλύτερης πολιτικής οργάνωσης, βασισμένες σε εθελούσιες οργανώσεις συμβίωσης, θα πρέπει πρώτα να απορρίψουμε την καθαρά αυταρχική φύση του σημερινού πολιτικού περιβάλλοντός μας. Ο λαός της Καταλονίας αντιλαμβάνεται τον παραλογισμό της υποχρέωσης να ζει σε ένα κρατικό δόμημα που προβάλλεται ως αιώνιο και πήρε μια γενναία θέση απέναντί του. Όποιος γνήσια πιστεύει στα ανθρώπινα δικαιώματα θα πρέπει να συμπαρασταθεί στον λαό της Καταλονίας και να υποστηρίξει το δικαίωμά του στο δημοψήφισμα.
Αφήνοντας κατά μέρος την πολιτική φιλοσοφία, θα ήθελα να προχωρήσω στη συζήτηση της στρατηγικής και στο γιατί νομίζω ότι αυτοί που ηγούνται του κινήματος για την ανεξαρτησία της Καταλονίας ενήργησαν ως τώρα κατά τρόπο αξιοθαύμαστο.
Πρώτον, η έμφαση της ηγεσίας στον ειρηνικό χαρακτήρα του κινήματος απέναντι στην βία τραμπούκων κατά την επίθεση του ισπανικού κράτους είναι εξαιρετικής σπουδαιότητας. Για να επιτύχει ένα κίνημα ανεξαρτησίας και να δημιουργήσει στη συνέχεια μια καλύτερη, μια πιο ελεύθερη κοινωνία, οι ενέργειες πρέπει να γίνουν κατά συνετό τρόπο. Το αποτέλεσμα δεν δικαιώνει τα μέσα. Τα μέσα είναι το παν. Επιπλέον, εκθέτοντας τους αντιπάλους ως βάρβαρους τραμπούκους αυξάνεις την αλληλεγγύη μεταξύ των γειτόνων που μπορεί να ήταν αναποφάσιστοι σε ότι αφορά την ανεξαρτησία. Επίσης δημιουργείς φανατικούς συμμάχους σε όλο τον κόσμο. Ο καταλανικός λαός πέτυχε και στα τρία μέτωπα
Αμέσως μετά το δημοψήφισμα της 1ης Οκτωβρίου ανησυχούσα ότι ο Πρόεδρος της Καταλονίας Κάρλε Πουιτζεμόντ θα διέπραττε το λάθος να κηρύξει πρόωρα την ανεξαρτησία. Αυτό θα αποτελούσε ένα τεράστιο λάθος επειδή ενώ το 90% ψήφισαν υπέρ της ανεξαρτησίας, μόνο κάπου 40% είχαν ψηφίσει. Ενώ ένα τόσο ανισοβαρές αποτέλεσμα ασφαλώς στηρίζει την διεκδίκηση του δικαιώματος της αυτοδιάθεσης από τους Καταλανούς, η χαμηλή συμμετοχή στην ψηφοφορία δεν δίνει μιαν καθαρή εντολή. Εάν ο λαός της Καταλονίας θέλει να πετύχει στην επιδίωξή του, η Μαδρίτη πρέπει να φανεί –και πολύ δημόσια- ως ο άλογος επιτιθέμενος και σε κάθε κίνηση της στην διεθνή σκηνή. Με το να μη κηρύξει πρόωρα την ανεξαρτησία, η Καταλονία έσπρωξε την ευθύνη της κίνησης πίσω στην πλευρά της Μαδρίτης, ενεργώντας σοφά αφού η εκεί κυβέρνηση έχει τη συνήθεια να παίρνει πραγματικά βλακώδεις αποφάσεις.
Και δεν απετέλεσε έκπληξη ότι η ισπανική κυβέρνηση δεν άργησε να διαπράξει άλλη μια γκάφα, με την χθεσινή σύλληψη, χωρίς το δικαίωμα της προσωρινής εξόδου με εγγύηση, των δύο από τους ηγέτες του καταλανικού κινήματος ανεξαρτησίας.
Το Ρώυτερ μετέδιδε:
Η μεγαλύτερη πολιτική κρίση της Ισπανίας επιδεινώθηκε την νύχτα της Δευτέρας, όταν το Ανώτατο Δικαστήριο της Μαδρίτης διέταξε την σύλληψη των ηγετών των δύο κυριότερων οργανώσεων υπέρ της καταλανικής ανεξαρτησίας, στην ανάκριση με την κατηγορία της στάσεως.
Η καταλανική κυβέρνηση κατηγόρησε την Μαδρίτη ότι δημιουργεί «πολιτικούς κρατουμένους» και μια από τις οργανώσεις κάλεσε σε ειρηνικές διαδηλώσεις διαμαρτυρίας την Τρίτη, με την μεγαλύτερη να αναμένεται απόψε στην Βαρκελώνη.
Ο Καταλανός ηγέτης Κάρλες Πουιτζεμόντ, σε μήνυμα στο Τουίτερ μετά τις συλλήψεις, είπε: «Δυστυχώς, έχουμε πάλι πολιτικούς κρατουμένους».
Η φράση αποτελεί έμμεση αναφορά στην στρατιωτική δικτατορία υπό τον Φραντσίσκο Φράνκο, όταν οι καταλανικές παραδόσεις και γλώσσα υφίσταντο συστηματική καταπίεση. Η φράση έχει και συναισθηματική απήχηση, δεδομένου ότι ο φασισμός εξακολουθεί να είναι ζωντανή ανάμνηση για πολλούς Ισπανούς.
Ξέροντας ότι είναι πιθανή η σύλληψή του, ο ηγέτης της οργάνωσης ΄Ομνιουμ, Γιόρντι Κουίξαρτ, είχε εγγράψει σε βίντεο ένα μήνυμα. Είναι σύντομο, ισχυρό και εμπνέει. Αν νομίζετε ότι είδατε αρκετά, πάρτε το απόφαση, γιατί η κατάσταση μπορεί να γίνει πιο χαώδης στις μέρες που έρχονται. Εάν ο πρωθυπουργός της Ισπανίας Μαριάνο Ραχόϊ προχωρήσει στην απειλή του να χρησιμοποιήσει το άρθρο 155 την Πέμπτη, εάν η Καταλονία αρνηθεί να αποσαφηνίσει την στάση της για την ανεξαρτησία (δεν θα το κάνει) το αποτέλεσμα θα ισοδυναμεί με την πολιτική έκρηξη πυρηνικής βόμβας στην Ευρώπη.
Το Ασοσιέϊτετ Πρες μετέδιδε:
Ο αντιπρόεδρος της ισπανικής κυβέρνησης δηλώνει ότι ηγέτης της Καταλονίας δεν έδωσε μιαν επαρκή απάντηση στην επιστολή του για την ανεξαρτησία και ότι έχει προθεσμία μέχρι την Πέμπτη για να συμμορφωθεί με τους νόμους του κράτους.
Η επιστολή του Κάρλες Πουιτζεμόντ, που εκδόθηκε δυο ώρες πριν την εκπνοή της προθεσμίας της Δευτέρας δεν αποσαφήνιζε εάν είχε κηρύξει την ανεξαρτησία της Καταλονίας από την Ισπανία. Καλούσε σε συνομιλίες με την ισπανική κυβέρνηση.
Η αντιπρόεδρος της ισπανικής κυβέρνησης Σοράγια Σάενζ ντε Σανταμαρία δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι (ο ηγέτης Καταλονίας) θα πρέπει να συμμορφωθεί μέχρι την Πέμπτη με τους νόμους της Ισπανίας, αλλιώς αντιμετωπίζει την ενεργοποίηση του άρθρου 155 του Συντάγματος, που εξουσιοδοτεί την ισπανική κυβέρνηση να ανακαλέσει τομείς της καταλανικής αυτονομίας.
Η ενεργοποίηση του άρθρου 155 από την ισπανική κυβέρνηση θα σημειώσει το αποκορύφωμα ενός τέλειου χειρισμού του κινήματος της ανεξαρτησίας από τους Καταλανούς. Αυτό δεν θέλει να πει ότι ο δρόμος προς την ανεξαρτησία ή προς μεγαλύτερη αυτονομία θα είναι εύκολος από αυτό το σημείο και μετά. Αλλά θα δημιουργήσει ένα συναίσθημα
ενισχυμένης αλληλεγγύης μεταξύ του καταλανικού λαού, που δεν ήταν τόσο διαδεδομένο πριν την 1η Οκτωβρίου. Πολλοί από αυτούς ήταν προηγουμένως αντίθετοι προς την ανεξαρτησία, ή δεν είχαν κάνει την επιλογή τους, θα έρθουν να συμπαραταχθούν με τους φίλους και γείτονές τους απέναντι στην απαράδεκτη βίαιη επίθεση της Μαδρίτης. Ο δρόμος μπορεί να είναι μακρύς, αλλά η ενεργοποίηση του άρθρου 155 θα σημάνει την αρχή του τέλους για την κυβέρνηση της Μαδρίτης.
Όπως σημείωσα στην αρχή του άρθρου η υπόθεση της αυτοδιάθεσης είναι πολύ μεγαλύτερη από την Καταλονία και την Ισπανία. Ο καταλανικός αγώνας είναι απλώς μια μάχη στην συνολική ανθρώπινη απαίτηση για ελευθερία και εθελούσιες οργανώσεις συμβίωσης και συνεργασίας. Είναι μια μάχη σε έναν πολύ μεγαλύτερο πόλεμο και πρέπει να κερδηθεί προκειμένου η ελευθερία και η πρόοδος να ανθίσει σ’ αυτόν τον πλανήτη. Μια μάχη για την αποκέντρωση, την ελευθερία και την εθελοντική δράση, εναντίον του συγκεντρωτισμού, της αυταρχικότητας και της βίαιης επιβολής.
Τώρα ξέρετε τις θέσεις μου.
