Οι προεδρικές και βουλευτικές εκλογές της 24ης Ιουλίου στην Τουρκία προκηρύχθηκαν πρόωρα και αιφνιδιαστικά προκειμένου να παραλύσουν τις αντιστάσεις των πολιτικών ανταγωνιστών του Ταγίπ Ερντογάν, κυρίως όμως για να προλάβουν όσα απεργάζονται οι αόρατοι και ισχυρότεροι εχθροί του, δηλαδή οι αγορές.
Η δέσμη παροχών που ανακοίνωσε προεκλογικά ο πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ (και περιλαμβάνει μέτρα όπως η καθιέρωση δύο εορταστικών δώρων ετησίως για τους συνταξιούχους, κίνητρα επανεγγραφής όσων εγκατέλειψαν την τριτοβάθμια εκπαίδευση, μείωση των προστίμων για πολεοδομικές παραβάσεις κ.ο.κ.) ούτε οδήγησε σε άνοδο το Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης, ούτε ενίσχυσε τη νομισματική ισοτιμία, που ξεπερνά τις 4 λίρες ανά δολάριο. Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει η Αχού Εζγιούρτ της Hurriyet Daily News, τα 24 δισ. λίρες του “πακέτου Γιλντιρίμ” αντιστοιχούν ακριβώς στο εμπορικό έλλειμμα μόνο του μηνός Μαρτίου.
Την ίδια στιγμή η υποβάθμιση του αξιόχρεου της Τουρκίας σε επίπεδο junk από την S&P, δείχνει ότι για τους ιθύνοντες της γείτονος, η μάχη με τον χρόνο αρχίζει και αποκτά δραματικά χαρακτηριστικά.
Αλλά και στο πολιτικό επίπεδο, η διαβόητη μέχρι τώρα για την αναποτελεσματικότητά της αντιπολίτευση, δείχνει να μην εγκαταλείπει την προσπάθεια.
Η συνέντευξη Τύπου με την οποία ο συνιδρυτής του κυβερνώντος κόμματος και πρώην πρόεδρος της Δημοκρατίας Αμπντουλάχ Γκιούλ ανακοίνωσε το Σάββατο ότι δεν θα είναι υποψήφιος στις προεδρικές εκλογές, μηδένισε τις πιθανότητες συσπείρωσης όλης της αντιπολίτευσης γύρω από μία ισχυρή υποψηφιότητα που θα μπορούσε να αναμετρηθεί στα ίσα με τον Ερντογάν. Σύμφωνα με δημοσίευμα της Haberturk, ο Γκιούλ πήρε τις αποφάσεις του, αφότου δέχθηκε την κοινή επίσκεψη του αρχηγού του Γενικού Επιτελείου (και παλαιού συμμαθητή του) στρατηγού Χουλουσί Ακάρ και του Ιμπραήμ Καλίν, συμβούλου του Ερντογάν.
Στην πραγματικότητα, ο Γκιούλ (ο οποίος, χαρακτηριστικά, απέφυγε στην συνέντευξη Τύπου να στηρίξει τον νυν πρόεδρο ή το κυβερνών κόμμα ΑΚΡ) αποσύρθηκε επειδή η επιμονή της πρώην υπουργού Εσωτερικών Μεράλ Άκσενερ να είναι υποψήφια, αδυνάτιζε τη δική του υποψηφιότητα. Επικεφαλής του νεοσύστατου Καλού Κόμματος το οποίο προέκυψε από διάσπαση του, συμπολιτευόμενου πλέον, Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης (ΜΗΡ) του Ντεβλέτ Μπαχτσελί, η Άκσενερ έχει δημοσκοπικές επιδόσεις τέτοιες, που της επιτρέπουν να καταταγεί δεύτερη και να μονομαχήσει με τον Ερντογάν για την προεδρία, αν χρειαστεί δεύτερος γύρος.
Το παράδοξο είναι βέβαια ότι για να υπάρξει δεύτερος γύρος, θα πρέπει το φιλοκουρδικό κόμμα HDP να καταγράψει ισχυρή επίδοση, κεφαλαιοποιώντας την δυσφορία που προκαλεί ακόμη και σε συντηρητικούς Κούρδους, πρώην ψηφοφόρους του κυβερνώντος κόμματος, ο εναγκαλισμός του Ερντογάν με τον Μπαχτσελί, η εισβολή στο Αφρίν κ.ο.κ.
Όμως σε έναν δεύτερο γύρο, η Άκσενερ (επί της υπουργίας της οποίας τη δεκαετία του ’90 είχαν πολλαπλασιαστεί οι εξωδικαστικές εκτελέσεις Κούρδων) αδυνατεί να προσελκύσει την κουρδική ψήφο, όπως λ.χ. θα το κατάφερνε ο Γκιουλ. Το αποτέλεσμα είναι να επισφραγίζεται έτσι η, έστω μετ’ εμποδίων, τελική επικράτηση του Ερντογάν.
Μαζί με την κατάσταση της οικονομίας, το Κουρδικό ήταν και παραμένει το ζήτημα που κατεξοχήν καθορίζει τις τουρκικές εξελίξεις, συμπεριλαμβανομένων των επικείμενων εκλογών.
Την ενότητα που δεν επιτεύχθηκε στην προεδρική κάλπη, ο αρχηγός του κεμαλιστικού κεντροαριστερού κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης (CHP) Κεμάλ Κιλιντσάρογλου την πέτυχε πάντως σε ό,τι αφορά τις βουλευτικές εκλογές – αν και υποχωρώντας και πάλι έναντι της Άκσενερ σε ένα κρίσιμο σημείο.
Την Πέμπτη πρόκειται να ανακοινωθεί και επισήμως η συγκρότηση της εκλογικής συμμαχίας του “μηδενικού πλαφόν”. Απέναντι στην Λαϊκή Συμμαχία που, με βάση τις πρόσφατες αλλαγές στον εκλογικό νόμο, έχουν ήδη συγκροτήσει ΑΚΡ και ΜΗΡ, θα συμπράξουν το CHP, το Καλό Κόμμα, το μικρό Δημοκρατικό Κόμμα και το ισλαμιστικό Σααντέτ, αχρηστεύοντας έτσι στην πράξη το δρακόντειο όριο κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης του 10%.
Ωστόσο, το όριο παραμένει εν ισχύ για αυτούς που κατεξοχήν έθετε στο στόχαστρο, δηλ. την κουρδική αριστερά, εφόσον η Άκσενερ δεν δέχθηκε την προσθήκη του HDP στην τετρακομματική σύμπραξη. Το HDP θα δώσει τη μάχη με κύριο όπλο την ακτινοβολία του φυλακισμένου ηγέτη του Σελαχατίν Ντεμίρτας, το οποίο προτείνει για υποψήφιο πρόεδρο.
Ο Κιλιτσντάρογλου υπολογίζει ότι η συμμαχία που θα ανακοινωθεί την Πέμπτη θα εξασφαλίσει στα κόμματα που τη συγκροτούν 80 επιπλέον έδρες – αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητες ανάδειξης μιας Εθνοσυνέλευσης με πλειοψηφία εχθρική προς τον πρόεδρο Ερντογάν. Επιπλέον, η συμμαχία λύνει και πρακτικά προβλήματα, όπως η ανάγκη εξεύρεσης 60.000 εκλογικών παρατηρητών, ώστε να περιορισθούν οι (ενισχυμένες, με βάση τον νέο εκλογικό νόμο) πιθανότητες νοθείας.
Πολιτικά, η συμπόρευση στις βουλευτικές εκλογές βοηθά ψυχολογικά, ώστε οι υποστηρικτές των αντιπολιτευόμενων κομμάτων να στοιχηθούν, σε περίπτωση δεύτερου γύρου, πίσω από τον αντίπαλο του Ερντογάν, όποιος και αν είναι αυτός.
Αυτό που δεν δείχνει να έχει υπολογίσει ο Κιλιτσνάρογλου είναι το γεγονός ότι όλοι αυτοί οι χειρισμοί πριμοδοτούν την Άκσενερ και μάλιστα εις βάρος και του δικού του κόμματος και όχι μόνο της Λαϊκής Συμμαχίας. Όσο μάλιστα το CHP αργεί να βρει τον δικό του υποψήφιο για τις προεδρικές εκλογές, πληθαίνουν, κατά τις δημοσκοπήσεις, οι ψηφοφόροι του που διαρρέουν προς την Άκσενερ ή και προς στο Καλό Κόμμα στην βουλευτική κάλπη.
