Το 2021 υπήρξε μια από τις χρονιές κατά τις οποίες οι τιμές των αγροτικών προϊόντων παγκοσμίως βρέθηκαν να καταρρίπτουν το ένα ρεκόρ μετά το άλλο, προκαλώντας αλυσιδωτές ανατιμήσεις στα τρόφιμα και ενισχύοντας τις πληθωριστικές ανησυχίες.
Στο κλείσιμο του έτους, τα περισσότερα από τα βασικά αγροτικά εμπορεύματα, όπως σιτάρι, καλαμπόκι, βαμβάκι, σόγια, βρέθηκαν με αυξημένες τιμές μέχρι και 45%, ενώ το εντυπωσιακότερο άλμα έκανε ο καφές, με τον Arabica στο τέλος του Δεκεμβρίου να τίθεται σε διαπραγμάτευση στα 2,3 ευρώ το κιλό για τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης ήτοι με ετήσια αύξηση 75%.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις κορυφαίων traders, η τάση αυτή αναμένεται να συνεχιστεί για κάποια χρόνια ακόμα, λαμβάνοντας ώθηση τόσο από την εκρηκτική ζήτηση στην Κίνα, όσο και από την ανάπτυξη στην αγορά βιοκαυσίμων.
Με βάση τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (FAO) οι τιμές στα μέσα του έτους, τον Ιούλιο, σημείωσαν άνοδο 31%, ενώ ο Δείκτης Αγροτικών Προϊόντων που αποτελείται από μια ομάδα προϊόντων (μελλοντικά συμβόλαια σε σιτάρι, καλαμπόκι, σόγια, καφέ, ζάχαρη, κακάο, βαμβάκι κ.ά.) αυξήθηκε κατά 58% το τελευταίο 12μηνο.
Οι υψηλές τιμές στις πρώτες ύλες έχουν συνέπειες για τα νοικοκυριά, αλλά και για τις επιχειρήσεις, απειλώντας μια παγκόσμια οικονομία η οποία προσπαθεί να αναρρώσει από τη ζημία της πανδημίας του κορωνοϊού.
Ο πληθωρισμός στα τρόφιμα φέρνει μεγαλύτερες δυσκολίες στις οικογένειες οι οποίες παλεύουν ήδη με την οικονομική πίεση από την απώλεια του εισοδήματος ή των θέσεων εργασίας τους.
Οι αναδυόμενες οικονομίες, σε κάποιες περιπτώσεις ήδη υπό πίεση από αδύναμα νομίσματα, ήταν οι πιο ευάλωτες απέναντι στις αλλεπάλληλες ανατιμήσεις, με τον κύριο όγκο των εξόδων τους να διοχετεύεται στην απόκτηση τροφίμων. Για τις πιο φτωχές και συχνά πολιτικά ασταθείς χώρες, η αύξηση των τιμών στις πρώτες ύλες απειλεί να αυξήσει την πείνα παγκοσμίως.
«Η ασταμάτητη αύξηση στις τιμές διογκώνει τη φτώχεια, οδηγώντας εκατομμύρια ανθρώπους στην πείνα και την απελπισία», δήλωσε ο Κρις Νικόι, επικεφαλής για τη Δυτική Αφρική στο Παγκόσμιο Πρόγραμμα Σίτισης, προειδοποιώντας ότι «εκατομμύρια φτωχές οικογένειες, που ήδη παλεύουν για την επιβίωσή τους, δεν θα μπορούν να εξασφαλίσουν ένα βασικό γεύμα».
Σιτάρι – Αύξηση 20% σε ετήσια βάση
Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης σιταριού στο Σικάγο αυξήθηκαν 20% στα 7,7 δολάρια/μπούσελ το 2021, εν μέσω δυσμενών καιρικών συνθηκών και χαμηλότερης προσφοράς.
Οι συγκομιδές σε όλο τον κόσμο ήταν μειωμένες λόγω των κακών καιρικών συνθηκών καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Ένα υπερβολικά ξηρό φθινόπωρο με θυελλώδεις ανέμους στις μεσοδυτικές πολιτείες των ΗΠΑ οδήγησε το 56% του χειμερινού σίτου σε μη βέλτιστη (suboptimal) θέση, τη δεύτερη χαμηλότερη καταγραφή από το 1986, ενώ η ανομβρία δημιούργησε προβλήματα στην καναδική καλλιέργεια τον Σεπτέμβριο.
Αντίθετα, οι έντονες βροχοπτώσεις κατέκλυσαν τις καλλιέργειες της Αυστραλίας στις αρχές Δεκεμβρίου, μειώνοντας σε μεγάλο βαθμό την απόδοση.
Στη Ρωσία, τον μεγαλύτερο εξαγωγέα παγκοσμίως, η συνεχής αύξηση των φόρων εξαγωγής σιταριού και η μείωση των ποσοστώσεων οδήγησε σε πληθωριστικές πιέσεις. Τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας έχουν εξάγει 37,5% λιγότερο σιτάρι από την 1η Ιουλίου, σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, οδηγώντας τον μεγαλύτερο εισαγωγέα στον κόσμο, την Αίγυπτο, να εισάγει ακριβότερα, σε σχέση με πέρυσι, φορτία από τη Γαλλία.
Ζάχαρη – Αλμα κατά 21% το 2021
Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης της ακατέργαστης ζάχαρης στο ICE διαπραγματεύονταν στα 18,8 δολάρια/λίβρα στα τέλη Δεκεμβρίου, σημειώνοντας άλμα 21% το 2021, λόγω της μειωμένης διάθεσης από τους κορυφαίους εξαγωγείς και της αυξανόμενης παγκόσμιας ζήτησης.
Ένας ασυνήθιστα βαρύς χειμώνας στη Βραζιλία, τον κορυφαίο παραγωγό και εξαγωγέα στον κόσμο, μείωσε την παραγωγή της χώρας, οδηγώντας σε ετήσια πτώση της παραγωγής κατά 51% και 67% τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο, αντίστοιχα.
Ας σημειωθεί ότι ο βιομηχανικός όμιλος Unica αναθεώρησε την παραγωγή της χώρας προς τα κάτω σε 32 εκατομμύρια τόνους από 38,5 εκατομμύρια. Ταυτόχρονα, έρευνα της S&P Global Platts analytics έδειξε ότι η ζήτηση θα υπερβεί την προσφορά για την παγκόσμια καλλιέργεια 2021-2022 κατά 1.485 εκατομμύρια τόνους. Η παγκόσμια κατανάλωση ζάχαρης αναμένεται να αυξηθεί κατά 1,3% σε ετήσια βάση σε 184.865 εκατομμύρια τόνους, την υψηλότερη ετήσια αύξηση των τελευταίων 6 ετών.
Κακάο – Προς ετήσιες απώλειες 2,6%
Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης κακάο διαπραγματεύονταν κοντά στα 2.550 δολάρια στα τέλη Δεκεμβρίου, αφού κορυφώθηκαν στα 2.755 δολάρια τον Οκτώβριο και ολοκλήρωσαν τη χρονιά κατά 2,6% χαμηλότερα, εν μέσω προσδοκιών για υψηλότερη απόδοση λόγω των ευνοϊκών καιρικών συνθηκών στις κορυφαίες χώρες παραγωγής.
Ταυτόχρονα, η υποτονική κατανάλωση σοκολάτας εν μέσω των ανανεωμένων περιορισμών μετακίνησης που προκλήθηκαν από την Όμικρον εξασθένησε επίσης τη ζήτηση για κακάο.
Εν τω μεταξύ, ο Διεθνής Οργανισμός Κακάο (ICCO) στην πρόσφατη έκθεσή του αναθεώρησε ανοδικά τις εκτιμήσεις του τόσο για τη ζήτηση όσο και για την παραγωγή για την περίοδο 2021/2022.
Η έκθεση έδειξε ότι η ζήτηση για κακάο θα αυξηθεί κατά 4,9 εκατομμύρια τόνους λόγω της αυξημένης χρήσης κόκκων, ενώ η παραγωγή θα αυξηθεί ταχύτερα κατά 5,2 εκατομμύρια τόνους λόγω των καλύτερων καιρικών συνθηκών στις μεγάλες χώρες παραγωγής.
Καλαμπόκι – 23% κέρδος
Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης καλαμποκιού εκτινάχθηκαν κατά 23% σε ετήσια βάση και διαπραγματεύθηκαν κοντά στα 6 δολάρια/μπούσελ στα τέλη Δεκεμβρίου, εν μέσω ανησυχιών για την παραγωγή και τη σταθερή ζήτηση, ειδικά από τη Νότια Κορέα.
Ο ξηρός καιρός στη Νότια Αμερική και η αύξηση των τιμών των λιπασμάτων μείωσαν τις προοπτικές για την απόδοση των καλλιεργειών. Επίσης, οι διαταραχές στην προσφορά και η σταθερή ζήτηση για αιθανόλη, που έχει ως βάση το καλαμπόκι, συνεχίζουν να υποστηρίζουν τις τιμές.
Στο μεταξύ, οι έμποροι στην Κίνα αναμένουν ότι η χρήση του καλαμποκιού θα αυξηθεί καθώς οι υψηλότερες τιμές του τοπικού σιταριού καθιστούν το σιτάρι ακριβό για την αντικατάσταση του καλαμποκιού στις ζωοτροφές.
Κατά τα άλλα, το USDA στην τελευταία έκθεσή του Δεκεμβρίου διατήρησε αμετάβλητη την πρόβλεψη για την παραγωγή καλαμποκιού στις ΗΠΑ το 2021/22 στα 15,062 εκατομμύρια μπούσελ, ενώ αύξησε τις εκτιμήσεις του υψηλότερα για την ξένη παραγωγή καλαμποκιού, καθώς οι αυξήσεις για την ΕΕ και την Ουκρανία υπεραντιστάθμισαν τη μείωση στην Κίνα.
Η έκθεση αναθεώρησε επίσης προς τα πάνω τα αποθέματα ξένου καλαμποκιού, αντανακλώντας κυρίως αυξήσεις στην Ουκρανία, στην ΕΕ, στο Μεξικό και στο Ιράν που αντισταθμίζονται εν μέρει από την μείωση της Κίνας.
Βαμβάκι – Προς 45% ετήσια αύξηση
Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης βαμβακιού στο ICE διαπραγματεύτηκαν σε υψηλό 5 εβδομάδων, περίπου 113 δολάρια/λίβρα, κλείνοντας το έτος 45% υψηλότερα εν μέσω της σταθερής ζήτησης και των περιορισμένων προμηθειών που προκλήθηκαν από τις δυσλειτουργίες στην εφοδιαστική αλυσίδα.
Τα αποθέματα στις ελεγχόμενες αποθήκες του ICE υποχώρησαν σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, σημειώνοντας πτώση σχεδόν κατά 99% φέτος.
Επίσης, το USDA στην έκθεσή του Δεκεμβρίου εκτίμησε ότι η παγκόσμια παραγωγή 2021/22 θα μειωθεί κατά 200.000 bale (δεμάτια). Η πτώση κατά 1,0 εκατομμύρια bale στο Πακιστάν αντιστάθμισε με το παραπάνω από την επιπλέον παραγωγή σe Μπενίν, Tουρκία, Ουζμπεκιστάν και Καμερούν.
Επιπλέον, τα παγκόσμια αποθέματα βαμβακιού είχαν προβλεφθεί 1,2 εκατομμύρια bale χαμηλότερα λόγω των χαμηλότερων αρχικών αποθεμάτων, της μικρότερης παραγωγής και της ελαφρώς υψηλότερης κατανάλωσης.
Καφές – Πάνω από +75% το 2021
Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του καφέ Arabica στο ICE διαπραγματεύονταν περίπου 2,3 δολάρια στα τέλη Δεκεμβρίου, κάτω από το υψηλό 10ετίας που ήταν πάνω από 2,50 δολάρια, στις 6 Δεκεμβρίου, σε κάθε περίπωση, όμως, σημειώνοντας ετήσια άνοδο άνω του 75% για το έτος 2021, εν μέσω ξηρών καιρικών συνθηκών που ακολουθήθηκαν από παγετούς στον κορυφαίο παραγωγό, την Βραζιλία και επιδείνωση της συμφόρησης στη ναυτιλία που προκαλείται από τους περιορισμούς της Covid-19.
Οι πολύ υγρές συνθήκες επηρέασαν τις καλλιέργειες στην Κολομβία, τον δεύτερο μεγαλύτερο προμηθευτή arabica.
Οι τιμές πρόκειται να παραμείνουν υψηλές το 2022, λόγω της πιθανότητας πιο ακραίων καιρικών συνθηκών στη Βραζιλία και της αυξανόμενης παγκόσμιας ζήτησης καφέ.
Το USDA στην τελευταία του έκθεση προβλέπει ότι η παγκόσμια παραγωγή καφέ για το 2021/2022 θα μειωθεί κατά 8,5 εκατομμύρια σακιά από το προηγούμενο έτος στα 167,5 εκατομμύρια, κυρίως λόγω της πτώσης της παραγωγής καφέ στη Βραζιλία.
Η παγκόσμια κατανάλωση φαίνεται να αυξάνεται κατά 1,5 εκατομμύρια σακιά στα 164,9 εκατομμύρια την ίδια περίοδο. Επίσης, το υψηλότερο κόστος λιπασμάτων και καυσίμων και οι συνεχιζόμενες ελλείψεις εργατικού δυναμικού θα συνεχίσουν να ασκούν ανοδική πίεση.
Σόγια – 4% υψηλότερες οι τιμές το 2021
Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης σόγιας διαπραγματεύτηκαν κοντά σε υψηλό 4 μηνών, περίπου 13,5 δολάρια/μπούσελ, κλείνοντας το έτος 4% υψηλότερα λόγω ανησυχιών που σχετίζονται με την προσφορά.
Οι επενδυτές ανησυχούν ότι η ξηρασία στις ζώνες καλλιέργειας της Νότιας Αμερικής, συμπεριλαμβανομένης της Αργεντινής και της νότιας πολιτείας Rio Grande do Sul της Βραζιλίας, λόγω του φαινομένου La Nina, θα μπορούσε να επηρεάσει τις αποδόσεις. Ήταν μια ασταθής χρονιά για την αγορά της σόγιας, οι τιμές έφθασαν σε υψηλό 8,5 ετών στα 16,6 δολάρια τον Μάιο, αλλά υποχώρησαν στο χαμηλό 11 μηνών των 11,71 δολάρια στις αρχές Νοεμβρίου. Πρόκειται για τη χειρότερη εξέλιξη για τις τιμές της σόγιας από τον Μάιο του 1998, καθώς οι αγρότες στις ΗΠΑ και στη Βραζιλία οδεύουν προς μια συγκομιδή ρεκόρ, ενώ οι αγορές από τον κορυφαίο αγοραστή Κίνα επιβραδύνονται.
Οι εισαγωγές σόγιας από την Κίνα μειώθηκαν κατά 0,7% σε ετήσια βάση σε 73,97 εκατομμύρια τόνους τους πρώτους εννέα μήνες του 2021 εν μέσω της απότομης πτώσης της κερδοφορίας του τομέα των χοίρων και της αυξανόμενης χρήσης σιταριού για ζωοτροφές. Επιπλέον, οι αυξανόμενες τιμές των λιπασμάτων οδηγούν τους αγρότες των ΗΠΑ να στραφούν σε καλλιέργειες με μικρότερη χρήση λιπασμάτων, όπως η σόγια.
