Και ξαφνικά, πρώτη είδηση στην Τουρκία: η μετατροπή της Αγίας Σοφίας, από μουσείο σε τζαμί. Συνεχείς δηλώσεις του Ερντογάν, «αναβαθμισμένες» συνεντεύξεις, άρθρα, αναλύσεις. Στη χώρα μας, σε αντίθεση με το εξωτερικό, οι περισσότεροι αναλυτές μάλλον πιστεύουν ότι οι κινήσεις αυτές του Ερντογάν είναι καθαρά επικοινωνιακές ή ότι εντάσσονται στην προεκλογική περίοδο της γείτονος χώρας. Ίσως, για κάποιους, να αποτελούν απλά ένα ακόμη –ήσσονος σημασίας- επεισόδιο του «ελληνοτουρκικού ανταγωνισμού», και έτσι να εξηγείται και η απόλυτη υποτίμηση των εξελίξεων.
Είναι όμως έτσι;
Αν δούμε το σύνολο των δηλώσεων Ερντογάν -και όχι μόνο τα αποσπάσματα που αναμεταδίδουν τα ελληνικά ΜΜΕ- αλλά και τη συγκυρία των συνεντεύξεων, θα παρατηρήσουμε μια εντελώς διαφορετική εικόνα.
Ο ίδιος ο Ερντογάν συνδέει την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί με την απόφαση του Trump να αναγνωρίσει την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ και την κυριαρχία του Ισραήλ πάνω από τα Όρη του Γκολάν!
Παράδοξο; Ασυνάρτητο; Ίσως και όχι!
(Απαραίτητη παρένθεση: να τονίσουμε ότι η Αγία Σοφία, η οποία είχε μετατραπεί σε Μουσείο το 1934, από τον ίδιο τον Κεμάλ Ατατούρκ, δεν είναι απλά και μόνο αυτοκόλλητο σε t-shirt οπαδών της ΑΕΚ ή background σε αφίσες μικρασιατικών συλλόγων. Ούτε ταυτίζεται, εκτός συνόρων, με τις αλυτρωτικές ονειρώξεις ακροδεξιών κύκλων ή στρατοδιεγερμένων επιλοχιών των ΟΥΚ.
Εκτός ορίων της κοντόφθαλμής -πολλές φορές- ελληνικής πραγματικότητας, αποτελεί αναγνωρίσιμο και διαχρονικό σύμβολο του «ορθόδοξου-χριστιανικού κόσμου», που συμπτωματικά (;), περιλαμβάνει το σύνολο των Βαλκανίων, την Αρμενία και την Ρωσία).
Πως συνδέεται λοιπόν η Αγία Σοφία με τα υψώματα του Γκολάν; Και γιατί επιμένει σε αυτή την ερμηνεία ο Τούρκος ηγέτης;
Θα περίμενε κανείς η «απάντηση» του Ερντογάν στην κίνηση Trump, να ήταν μια κίνηση-πρόκληση, έστω και επικοινωνιακά, των αμερικανικών-ισραηλινών συμφερόντων στην περιοχή. Αντί γι’ αυτό όμως, έχουμε μια κίνηση-πρόκληση, των «ορθόδοξων χριστιανών» της περιοχής!
(Ξεφεύγοντας πάλι από τα στενά όρια της «ελληνικής» ματιάς, ας παρατηρήσουμε πόσο έχουν «αναβαθμιστεί» θέματα που συνδέονται με εκκλησιαστικά ζητήματα στην περιοχή, όπως η αναγνώριση «αυτοκέφαλης» ουκρανικής εκκλησίας).
Η «ασυνάρτητη» απάντηση Ερντογάν, μόνο τέτοια δεν είναι. Είναι μια κίνηση «υψηλού» πολιτικού χαρακτήρα, με πολλαπλούς αποδέκτες. Και το πόσο μεγάλη σημασία δίνει ο Τούρκος ηγέτης σε αυτή, φαίνεται από το πόσο ψηλά βρίσκεται το θέμα στην πολιτική ατζέντα της Τουρκίας, για ολόκληρη περίοδο.
- Το βάθεμα της ρήξηςμεταξύ «χριστιανικού» και «ισλαμικού» κόσμου, είναι ένα σχέδιο που εξυπηρετεί πρωτίστως τα πιο επιθετικά λόμπι των ΗΠΑ και το Ισραήλ. Ας μην ξεχνάμε τον τρόπο που σειρά δυτικών ΜΜΕ «χειρίστηκαν» το γεγονός της τρομοκρατικής επίθεσης στη Νέα Ζηλανδία.
- Ο Ερντογάν, και το τμήμα των τουρκικών ελίτ που τον στηρίζουν, «παίζουν»με το σχέδιο αυτό. Το αξιοποιούν στη προώθηση των δικών τους, αυτοτελών, σχεδίων.
- Αντικειμενικά, ένα τέτοιο παιχνίδι, καθιστά το καθεστώς Ερντογάν, μακροπρόθεσμα και όχι μόνο, μέρος των βορειοατλαντικών-ισραηλινών σχεδίων στην περιοχή. Ας μην ξεχνάμε ότι η Τουρκία, την κρίσιμη στιγμή, εισήλθε στη συριακή διαμάχη στο πλευρό των ΗΠΑ, Σαουδικής Αραβίας και Ισραήλ.
- Το «κουρδικό»,ακόμη και εάν εμφανίζεται σαν σημείο «ακραίας» αντιπαράθεσης Τουρκίας-Ισραήλ, μόνο έτσι δεν είναι. Ναι μεν το Ισραήλ στηρίζει τις κουρδικές δυνάμεις στη Συρία, από την άλλη όμως τμήμα των τουρκικών ελίτ, προτιμούν σαφέστατα, η αναπόφευκτη εγκαθίδρυση κουρδικού κράτους να γίνει εντός της Συρίας.
- Το τουρκικό καθεστώς αναβαθμίζεται (οικονομικά, στρατιωτικά, πολιτικά). Οι φαινομενικά «αντιφατικές» κινήσεις του, είναι κινήσεις που εντάσσονται σε αυτή την στρατηγική πορεία.
- Η Ελληνική αστική τάξη, βαθιά παρασιτική, εξαρτημένη και οικονομικά εξασθενημένη, ευελπιστεί ότι ο άξονας με ΗΠΑ-Ισραήλ-Αίγυπτοθα λειτουργήσει μακροπρόθεσμα. Με βάση τα ιδιαιτέρα χαρακτηριστικά της, αυτή η επιλογή είναι ή φαντάζει μονόδρομος. Για την ίδια.
- Δεν είναι μονόδρομοςγια τη χώρα και τη μεγάλη πλειοψηφία των υπόλοιπων κοινωνικών στρωμάτων, που αντιμετωπίζουν, για άλλη μια φορά, τον κίνδυνο να καταστραφούν ,για τρίτη φορά μέσα σε εκατό χρόνια, (Μικρασιατική, Κατοχή-Εμφύλιος), από τις επιλογές των κυρίαρχων ελίτ.
8. Ο οικονομισμός (που συχνά εμφανίζεται με όρους «ταξικούς» στην «αριστερή» του εκδοχή ή ως ΤΙΝΑ στη «δεξιά» του ), ακυρώνει αντικειμενικά, και πέρα από προθέσεις, οποιαδήποτε προσπάθεια συγκρότησης ενός εναλλακτικού, του αστικού, σχεδίου.
*Ο Ανδρέας Ζαφείρης είναι μέλος του Π.Σ της ΛΑ.Ε.
