Χιλιάδες Ευρωπαίοι αγρότες αναμένεται να κατακλύσουν με τα τρακτέρ τους αύριο τις Βρυξέλλες, εκφράζοντας την αντίθεσή τους στη σχεδιαζόμενη υπογραφή συμφωνίας ελεύθερων συναλλαγών της ΕΕ με τις χώρες της Mercosur της Νότιας Αμερικής.
Η προτεινόμενη συμφωνία, που τελεί υπό διαπραγμάτευση εδώ και 26 χρόνια ανάμεσα στην ΕΕ και τις χώρες της Mercosur -Αργεντινή, Βραζιλία, Παραγουάη και Ουρουγουάη – επρόκειτο να εγκριθεί τελικά, στην αυριανή σύνοδο κορυφής των 27 στις Βρυξέλλες.
Μεταξύ των 27 έχουν διαμορφωθεί δύο αντίπαλα στρατόπεδα-ένα με επικεφαλής τη Γαλλία, την Πολωνία, την Αυστρία, και με την υποστήριξη της Ιρλανδίας, στοχεύει να μπλοκάρει ή να αναβάλει το θέμα.
Από την άλλη πλευρά, η Γερμανία και η Ισπανία πιέζουν για την ταχεία σύναψη μιας συμφωνίας που θεωρείται στρατηγική για τις ευρωπαϊκές εξαγωγές, υπό την πίεση των αμερικανικών δασμών και του κινεζικού ανταγωνισμού. «Τα πλεονεκτήματα σαφώς υπερτερούν των μειονεκτημάτων», δήλωσε ο Γερμανός υφυπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Γκίντερ Κριχμπάουμ. Για τη Μαδρίτη, η συμφωνία είναι «επείγουσα» και «ζωτικής σημασίας», επανέλαβε ο υπουργός Εξωτερικών Φερνάντο Σαμπέδρο Μάρκος.
Για την έγκριση της συμφωνίας απαιτείται ειδική πλειοψηφία τουλάχιστον 15 κρατών, που αντιπροσωπεύουν το 65% του πληθυσμού της ΕΕ. Εάν η Πολωνία ή η Ιταλία δεν μπορέσουν να πειστούν να αλλάξουν γνώμη, η συμφωνία θα αποτύχει.
Αντιδρά έντονα η Γαλλία
Εκτός από τους αγρότες, που διαμαρτύρονται, υποστηρίζοντας ότι θα κατακλυστεί η ευρωπαϊκή αγορά από αδασμολόγητα αγροτικά προϊόντα -βοδινό κρέας, κοτόπουλα, ζάχαρη και μέλι -υπάρχουν και έντονες αντιδράσεις από τη Γαλλία . Το Παρίσι προειδοποίησε την ΕΕ να μην εγκρίνει τη συμφωνία παρά τη θέλησή της. «Εάν τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα έχουν τη βούληση να την επιβάλουν με τη βία, η Γαλλία θα αντιταχθεί σθεναρά», δήλωσε ο πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν.
Η Γαλλία κατέστησε μάλιστα σαφές ότι δεν επιθυμεί να υπάρξει ψηφοφορία επί της συμφωνίας Mercosur,στην αυριανή σύνοδο κορυφής. «Δεν υπάρχουν ακόμη οι απαραίτητες προϋποθέσεις για μια τέτοια ψηφοφορία. Οι ζητούμενες βελτιώσεις είναι ελλιπείς και πρέπει να προσδιοριστούν και να εφαρμοστούν. Οι αποφάσεις δεν μπορούν να λαμβάνονται με βάση απλές ανακοινώσεις», δήλωσε εκπρόσωπος του Ελιζέ.
Η Γαλλική Γερουσία ενέκρινε χθες ψήφισμα που καλεί την κυβέρνηση να υποβάλει αίτηση στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να μπλοκάρει τη συμφωνία, κατηγορώντας τις Βρυξέλλες ότι «παρακάμπτουν τα εθνικά κοινοβούλια».
«Η γαλλική κυβέρνηση επιμένει σε αναβολή τουλάχιστον μέχρι το 2026», δήλωσε ο Μπενζαμάν Χαντάντ, Υπουργός αρμόδιος για την Ευρώπη . «Δεν είμαστε αντίθετοι στις συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών γενικά, αλλά πρέπει να είμαστε σε θέση να προστατεύσουμε τις εσωτερικές μας αγορές, τις επιχειρήσεις μας και τους αγρότες μας από τον αθέμιτο ανταγωνισμό», τόνισε ο Γάλλος υπουργός.
Το αίτημα του Παρισιού να αναβληθεί η ψηφοφορία ήταν μάλιστα αρκετό για να ματαιωθεί η υπογραφή της συμφωνίας στη Βραζιλία, η οποία είχε προγραμματιστεί για το Σάββατο, παρουσία της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και του Βραζιλιάνου Προέδρου Λουίζ Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα.
Ήπια αντίδραση της Μελόνι
Η Ιταλίδα πρωθυπουργός, Τζόρτζια Μελόνι, χαρακτήρισε επίσης « πρόωρη » την υπογραφή συμφωνίας Ευρωπαϊκής Ένωσης-Mercosur «τις επόμενες ημέρες», αν και πρόσθεσε ότι «ανέκαθεν έβλεπε αυτήν τη συμφωνία με ενδιαφέρον», αλλά πρέπει να επιλυθούν μερικές λεπτομέρειες.
Η Μελόνι πρόσθεσε πάντως πώς χρειάζονται μεγαλύτερες εγγυήσεις για τους Ιταλούς παραγωγούς, ειδικά δεδομένων «των ανησυχιών των αγροτών μας» και η Ιταλία «θα την εγκρίνει μόνο όταν συμπεριληφθούν επαρκείς εγγυήσεις αμοιβαιότητας για τον γεωργικό τομέα».
Διαπραγματεύσεις από το 1999
Οι διαπραγματεύσεις για τη συμφωνία μεταξύ της ΕΕ και των χωρών της Mercosur, βρίσκονται σε εξέλιξη από το 1999. Σύμφωνα με την Κομισιόν, η δημιουργία αυτής της νέας ζώνης ελεύθερων συναλλαγών, θα περιλαμβάνει περισσότερους από 700 εκατομμύρια κατοίκους και θα είναι η μεγαλύτερη του είδους της στον κόσμο.
«Η Επιτροπή ολοκλήρωσε τις διαπραγματεύσεις για τη συμφωνία, ωστόσο, εξακολουθεί να απαιτείται η έγκριση των επιμέρους κρατών μελών της ΕΕ και δεν είναι ακόμη σαφές εάν θα επιτευχθεί η απαραίτητη πλειοψηφία», τονίζουν Ευρωπαίοι διπλωμάτες.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε χθες σε πρώτη ανάγνωση τις ρήτρες διασφάλισης που πρότεινε η Επιτροπή για να συνοδεύσουν την εμπορική συμφωνία με την Mercosur. Το κείμενο ενισχύει την προστασία των πιο εκτεθειμένων αγροτικών τομέων και επιτρέπει την ενεργοποίηση αμυντικών μέτρων σε περίπτωση ανισορροπιών της αγοράς.
Η ψηφοφορία δεν επικύρωσε τη συμφωνία, αλλά ανοίγει τη φάση των διαπραγματεύσεων με το Συμβούλιο. «Το αποφασιστικό παιχνίδι μεταφέρεται τώρα στο αυριανό Συμβούλιο της ΕΕ , όπου απαιτείται ειδική πλειοψηφία των κρατών μελών», αναφέρουν Ευρωπαίοι διπλωμάτες
Δύσβατη πορεία
Ακόμη και με πολιτική έγκριση, η πορεία εφαρμογής της συμφωνίας παραμένει πάντως δύσβατη. Πάνω από 140 ευρωβουλευτές από διάφορα πολιτικά κόμματα έχουν ήδη ανακοινώσει την πρόθεσή τους να ζητήσουν γνωμοδότηση από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο σχετικά με τη συμβατότητα της συμφωνίας με τις Συνθήκες της ΕΕ. Αυτή η πρωτοβουλία θα μπορούσε να παγώσει την έναρξη ισχύος της συμφωνίας για ένα ή δύο χρόνια.
«Το πρόβλημα δεν είναι τόσο η Mercosur, όσο η Ευρωπαϊκή Ένωση», λένε διπλωματικές πηγές και προσθέτουν: «Η συμφωνία είναι πολιτικά εύθραυστη επειδή υπογραμμίζει ένα χάσμα που η ΕΕ δεν έχει ποτέ πραγματικά επιλύσει: βιομηχανία έναντι γεωργίας, άνοιγμα στο εμπόριο έναντι προστατευτισμού, γεωπολιτική στρατηγική έναντι εσωτερικής συναίνεσης».