Κάποιες ξεχασμένες δασικές πολιτικές που συνδέονται με τις πλημμύρες και τις πυρκαγιές
Του Παναγιώτη Κορισιάνου – Πρώην Δ/ντή Δασών Ν.Ηλείας
Χρέος μας από την μεριά του κλάδου μας είναι να αναδείξουμε τις λειτουργίες των προστατευτικών δασών και ορεινών υδρονομικών έργων. Οπωσδήποτε όλες οι τεχνοκρατικές προτάσεις συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των θεομηνιών ( πλημμύρες, πυρκαγιές) εφόσον συνοδεύονται και με τις απαραίτητες ασκούμενες πολιτικές.
Από την δεκαετία του 1950 άρχισαν να κατασκευάζονται τα ορεινά υδρονομικά έργα στον ορεινό όγκο, ενώ γι’αυτόν τον σκοπό είχε ιδρυθεί και η υπηρεσία ορεινών υδρονομικών έργων, αποτελούμενη κυρίως από ειδικευμένους δασολόγους- τεχνολόγους που ετοίμαζαν τις μελέτες και κυρίως με αυτεπιστασία τις εκτελούσαν, λειτουργούσε ξεχωριστά εκτός Δασαρχείων και Δ/σεων Δασών. Κατασκευάστηκαν πάμπολλα έργα, όπως φράγματα συγκράτησης φερτών υλικών, τοίχοι αντιστήριξης( Διευθετήσεις χειμάρρων) σανζαρνέτ και φυτοτεχνικά έργα στις γυμνές λεκάνες απορροής, όπως αναχλοάσεις, αναδασώσεις, αναθαμνώσεις, που λειτούργησαν σημαντικά με την κομοαπορροή τους σαν υδαταποθήκες με εμπλουτισμό του υπογείου υδροφόρου ορίζοντα και βέβαια στην αποτροπή των διαβρώσεων του εδάφους, των γεωολισθήσεων και γεωκατακρημνίσεων.
Η λογική των ορεινών υδρονομικών έργων ήταν η μείωση κατά κόρον της στερεομεταφοράς κόντρα στην υπάρχουσα τότε λογική των μηχανικών ότι το πρόβλημα είναι υδραυλικό, δηλαδή των πλημμυρών,μια άκρως συντεχνιακή αντίληψη,πέρα για πέρα λανθασμένη από την Διεθνή εμπειρία.
Για το τεράστιο αυτό έργο υπάρχει αρχειακό υλικό – φωτογραφίες , που εξαίρετοι συνάδελφοι το κατέχουν.
Δυστυχώς όμως, κάπου το 1970 η θαυμάσια αυτή υπηρεσία υπαίθρου, καταργήθηκε για να ενσωματωθεί όλο το προσωπικό της στα Δασαρχεία και στις Δ/νσεις Δασών. Όμως μην θρηνούμε την χαμένη Ιερουσαλήμ, καιρός να ανασυνταχθούμε με οδηγό το υπάρχον αρχειακό υλικό αλλά και τα εργαστήρια ( Πανεπιστημιακά) των ορεινών υδρονομικών έργων και βεβαίως τα ινστιτούτα δασικών ερευνών, να σταθούμε στην πρόληψη και τα αναγκαία ορεινά υδρονομικά έργα.
Το επόμενο θέμα, οι δασικές πυρκαγιές, παρά τις αντιδράσεις του γεωτεχνικού επιστημονικού κόσμου,εν τούτοις η Πολιτεία κωφευει, αδυνατώντας να κατανοήσει ότι το μοντέλο δασοπυροσβεσης το οποίο μεταφέρθηκε βίαια εν μια νυκτί, από την Δασική υπηρεσία στην Πυροσβεστική, απέτυχε παταγωδώς, αν και οι λόγοι είναι πολυπαραγοντικοί, λόγω χώρου, θα αναφερθώ στα σπουδαιότερα..
- Η κατάσβεση μιας δασικής πυρκαγιάς είναι μια τέχνη, όμως η συμπεριφορά μιας πυρκαγιάς είναι επιστήμη. Οι παράγοντες, είδος βλάστησης, τοπογραφικό ανάγλυφο, κατεύθυνση ανέμων, μηχανικός εξοπλισμός, είδος πυρκαγιάς ( ερπουσα ή επικόρυφος) είναι στοιχεία βασικά που μόνο ένας επιστήμονας Δασολόγος γνωρίζει.
- Η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, όπως ειδικά λογισμικά με μοντέλα προσομοίωσης, μπορούν άμεσα να καθοδηγήσουν τις επίγειες δυνάμεις προς τα που κατευθύνεται η πυρκαγιά.
- Είναι αδιανόητο η πρόληψη να είναι ξεχωριστή από την καταστολή. Η ενιαία διαχείριση των δασικών οικοσυστημάτων είναι βασική αρχή της δασολογικής επιστήμης σε όλα τα μέρη του κόσμου.
- Η μη γνώση του δασικού χώρου, τα δυσκίνητα πυροσβεστικά οχήματα, αποτελούν τροχοπέδη στην καταστολή των δασικών πυρκαγιών, σε σχέση με τα αγροτικού τύπου οχήματα (ντακότες) 4Χ4 που χρησιμοποιούσε η Δασική υπηρεσία, που φέρουν δεξαμενή νερού ενός τόνου και με σωστό χωροταξικό σχεδιασμό των παρατηρητηρίων ή των σημερινών drones , δίνουν ένα συγκριτικό πλεονέκτημα που είναι καταλυτικό και που η επέμβαση και προσβολή της δασικής πυρκαγιάς στο πρώτο δεκάλεπτο η δεκαπεντάλεπτο από την έναρξη της, στο 95% των περιπτώσεων αποσοβείται και καταστέλλεται πριν γίνει μεγάλο περιστατικό.
- Η πανάρχαια μέθοδος του αντίπυρ, που πολύ καλά γνωρίζουν οι Δασολόγοι, με την στήριξη των πυροσβεστικών οχημάτων, δίνει πάντοτε επιτυχή αποτελέσματα καταστολής της πυρκαγιάς.
- Η χρησιμοποίηση καλώς γυμνασμένων και εκπαιδευμένων δασοκομμάντος, αποτελεί την δύναμη αιχμής των επίγειων δυνάμεων.
- Είναι δε ανάγκη να αναθεωρηθεί το υπάρχον μοντέλο δασοπυροσβεσης και φυσικά το δόγμα ότι τις πυρκαγιές τις σβήνουν οι εναέριες δυνάμεις και όχι οι επίγειες.
- Η τεράστια δαπάνη που απαιτείται για την χρήση των εναέριων μέσων, κάποια στιγμή πρέπει να γίνει οικονομική ανάλυση και να βγουν τα κατάλληλα συμπεράσματα.
Ύστερα από τα παραπάνω είναι αυτονόητο ότι τα θέματα των ορεινών υδρονομικών έργων και των δασικών πυρκαγιών που έχουν σχέση με τις καταστροφικές συνέπειες των πλημμυρών και πυρκαγιών, δεν εξαντλείται με το παρόν άρθρο.
Μια ξεχασμένη λοιπόν ή απούσα Δασική πολιτική και η ακραία νεοφιλελεύθερη πολιτική που ασκείται από τις τελευταίες κυβερνήσεις, που τα πάντα θυσιάζονται στο βωμό του κέρδους, εάν συνεχιστούν θα θρηνούμε κάθε χρόνο ανθρώπινα θύματα και οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις θα είναι τραγικές.
