Το δημοσίευμα επικαλείται εμπιστευτικά έγγραφα της Υπηρεσίας Ασφαλείας της Ουκρανίας (SBU) και εσωτερική αλληλογραφία, σύμφωνα με τα οποία η δυσλειτουργία είτε στον ίδιο τον αντιδραστήρα είτε στα κρίσιμα συστήματα ασφαλείας παραλείφθηκε σκόπιμα από την επίσημη αναφορά προς τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (IAEA).
Όπως σημειώνει η Aydınlık, την εντολή για απόκρυψη της πληροφορίας φέρεται να έδωσε ο συνταγματάρχης Andriy Semeniouk, επικεφαλής του τοπικού γραφείου της SBU.
Η πληροφορία, σύμφωνα με την τουρκική εφημερίδα, παραποιήθηκε για να παρουσιαστεί ως «μη σημαντική» και έτσι δεν καταγράφηκε ούτε εξετάστηκε επίσημα από την IAEA.
Δεν είναι σαφές αν οι εκπρόσωποι του διεθνούς οργανισμού παραπλανήθηκαν ή συνειδητά παραγνώρισαν τη βλάβη, όμως το συμβάν φαίνεται να μην έχει συμπεριληφθεί σε καμία επίσημη έκθεση ή τεχνική αναφορά.
Τεράστιος κίνδυνος – Υψηλής κρισιμότητας ο Νότιος Ουκρανικός Σταθμός
Ο Νότιος Ουκρανικός Σταθμός διαθέτει τρεις αντιδραστήρες τύπου VVER-1000, με ισχύ 1000 MW έκαστος, συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 3000 MW.
Πρόκειται για μία από τις σημαντικότερες ενεργειακές δομές της Ουκρανίας, ειδικά εν μέσω πολέμου, όταν το ενεργειακό δίκτυο της χώρας έχει δεχθεί αλλεπάλληλα πλήγματα από ρωσικούς βομβαρδισμούς.
Η λειτουργία του σταθμού, υπό αυξημένη πίεση και ενδεχομένως χωρίς επαρκή τεχνική συντήρηση ή εποπτεία, καθιστά τον παραμικρό τεχνικό κίνδυνο υψηλής σημασίας για τη δημόσια ασφάλεια και το περιβάλλον.
Τρία πιθανά σενάρια για το ατύχημα
Παρότι δεν υπάρχουν πλήρεις τεχνικές λεπτομέρειες για το τι ακριβώς συνέβη, το δημοσίευμα προειδοποιεί ότι ενδέχεται να έχει σημειωθεί:
• Βλάβη στις ράβδους καυσίμου ή στον πυρήνα του αντιδραστήρα.
• Καταπόνηση ή υπερφόρτωση κρίσιμων συστημάτων ασφαλείας.
• Συσσώρευση κινδύνων διαρροής ραδιενέργειας, εάν η βλάβη παρέμεινε αδιάγνωστη ή εσκεμμένα κρυμμένη.
«Εάν μια τέτοια κατάσταση δεν εντοπιστεί έγκαιρα ή αποκρυφτεί, μπορεί να οδηγήσει σε σταδιακές διαρροές και περιβαλλοντική μόλυνση», γράφει η τουρκική εφημερίδα.
Στο κόκκινο η πυρηνική ασφάλεια
Η αποκάλυψη αυτή έρχεται να προστεθεί στην ανησυχία της διεθνούς κοινότητας για τη λειτουργία πυρηνικών εγκαταστάσεων εντός εμπόλεμων ζωνών.
Είναι γνωστό ότι η Ουκρανία διαθέτει 15 αντιδραστήρες σε 4 σταθμούς, ενώ έχει βρεθεί και στο παρελθόν σε κατάσταση πυρηνικού κινδύνου, όπως με την κατάληψη του σταθμού Zaporizhia από ρωσικές δυνάμεις.
Το ενδεχόμενο απόκρυψης βλάβης υπονομεύει την αξιοπιστία της Ουκρανίας απέναντι στους διεθνείς θεσμούς και ανοίγει συζήτηση για:
1. Την ανεξαρτησία και ακεραιότητα του IAEA.
2. Τη δυνατότητα των εμπόλεμων κρατών να διαχειριστούν πυρηνικές εγκαταστάσεις χωρίς εξωτερική εποπτεία.
3. Τη διαφάνεια και την ευθύνη απέναντι σε γειτονικές χώρες και το περιβάλλον.
Ασφυκτική πίεση και μεγάλοι κίνδυνοι
Να σημειωθεί ότι πρόκειται για θέμα, που πέραν της τουρκικής εφημερίδας, δεν έχει αναδείξει άλλο διεθνές μέσο κυρίως δυτικό και βασίζεται σε πληροφόρηση από την Ουκρανία.
Η εν λόγω κατάσταση επιβεβαιώνει, πως η λειτουργία πυρηνικών σταθμών σε συνθήκες εμπόλεμης κατάστασης, με ασφυκτική πίεση στην υποδομή και στις αρχές, γεννά σημαντικά ρίσκα.
Η Ουκρανία βρίσκεται σε εξαιρετικά δύσκολη θέση: από τη μία, χρειάζεται κάθε ενεργειακή κιλοβατώρα, από την άλλη, μια διαρροή από τον εν λόγω σταθμό είχε καταστροφικές συνέπειες για το Νότο της χώρας, τη Μαύρη Θάλασσα και τα σύνορα με τη Μολδαβία και τη Ρουμανία.
Η σοβαρότερη αποσιώπηση εδώ και δεκαετίες
Εάν οι πληροφορίες που φέρνει στο φως η Aydınlık είναι ακριβείς, τότε πρόκειται για τη σοβαρότερη αποσιώπηση τεχνικής βλάβης σε πυρηνικό σταθμό της Ευρώπης εδώ και δεκαετίες.
Το περιστατικό εγείρει ερωτήματα:
• Πόσο διαφανής είναι η Ουκρανία στην ενημέρωση του IAEA;
• Είναι σε θέση η διεθνής κοινότητα να διασφαλίσει την ασφάλεια πυρηνικών εγκαταστάσεων εντός ζώνης πολέμου;
• Μήπως απαιτείται ένας νέος Διεθνής Μηχανισμός Ελέγχου Πυρηνικής Ασφάλειας σε Συγκρούσεις;
Η βλάβη μπορεί να αποκαταστάθηκε.
Το ζήτημα όμως είναι: πριν ή μετά την αποσιώπηση;
Μετά το ατύχημα οι ουκρανικές αρχές έθεσαν εκ νέου σε λειτουργία τον αντιδραστήρα του πυρηνικού σταθμού ηλεκτροπαραγωγής κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε καταστροφή υποστηρίζει η Aydınlık.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, η βλάβη σημειώθηκε είτε στον ίδιο τον αντιδραστήρα είτε σε κρίσιμα συστήματα που συνδέονται με αυτόν.
Η δυσλειτουργία προκλήθηκε από «παραβίαση των συνθηκών λειτουργίας», άλλες λεπτομέρειες δεν δίνονται.
Εφιαλτικό σενάριο από Κίνα
Σύμφωνα με κινεζικές πηγές, ο Ουκρανός πρόεδρος Volodymyr Zelensky μπορεί να δώσει εντολή να ανατιναχθούν πυρηνικοί σταθμοί στο έδαφος της χώρας του και της Ρωσίας σε περίπτωση που κατάστασης γίνει απολύτως δραματική για τον ίδιο.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που επικαλείται η πύλη Tencent, οι Ένοπλες Δυνάμεις της Ουκρανίας έχουν ηττηθεί σε όλα τα μέτωπα, ιδίως στο διπλωματικό.
Προκειμένου να αποφευχθεί η τελική ήττα στο Κίεβο, έχει προετοιμαστεί αυτό το ακραίο σενάριο.
