Παράλληλα, «το πιο σημαντικό είναι ότι κανείς δεν πρέπει να περιμένει ένα ισοδύναμο της Συμφωνίας της Γιάλτας.
Δεν θα υπάρξει κανένα.
Ο κύκλος ζωής του δικαίου των συμβάσεων – ο οποίος αποδείχθηκε ότι ήταν μάλλον μακρύς – έχει λήξει», αναφέρει ο δημοσιογράφος Pepe Escobar, αναπαράγοντας πως οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας επιβάλλονται από έναν συνασπισμό απροθύμων…
Ειδικότερα, στη Σύνοδο του Valdai Club, δηλαδή στο Νταβός της Ανατολής, συγκεντρώθηκαν διανοούμενοι και opinion leaders για να «πλαισιώσουν» τις τρέχουσες και μελλοντικές εξελίξεις στη Δυτική Ασία…
Πράγματι, η 12η «Διάσκεψη για τη Μέση Ανατολή» προσέφερε μια κάτι περισσότερο από ευπρόσδεκτη συλλογή απόψεων για αλληλένδετα προβλήματα και δοκιμασίες που επηρεάζουν την ευρύτερη περιοχή.
Αλλά πρώτα, όπως μεταδίδει ο δημοσιογράφος Pepe Escobar, αξίζει να διευκρινιστεί μια σημαντική λέξη ορολογίας, την οποία μόνον ένας από τους καλεσμένους του Valdai μπήκε στον κόπο να τονίσει.
Δεν πρέπει να γίνεται λόγος για «Μέση Ανατολή» – μια αναγωγική, οριενταλιστική αντίληψη που επινοήθηκε από παλιούς αποικιοκράτες…
Κανονικά, η περιοχή πρέπει να περιγράφεται ως Δυτική Ασία.
Ορισμένες από τις δοκιμασίες έχουν χαρτογραφηθεί από την επίσημη έκθεση του Valdai, «The Middle East and The Future of Polycentric World».
Οι εισηγήσεις…
Η πνευματική και πολιτική επιρροή των παρευρισκομένων μπορεί επίσης να προσφέρει πολύτιμες ανέκδοτες γνώσεις.
Ακολουθούν μερικά από τα κύρια σκέλη που υπογράμμισαν οι συμμετέχοντες σχετικά με τις περιφερειακές εξελίξεις, τρέχουσες και μελλοντικές:
Ο Ρώσος υφυπουργός Εξωτερικών Mikhail Bogdanov τόνισε ότι η πολιτική του Κρεμλίνου ενθαρρύνει τη διαμόρφωση ενός «περιφερειακού συστήματος ασφάλειας χωρίς αποκλεισμούς» – αυτό ακριβώς αρνήθηκαν να συζητήσουν οι Αμερικανοί με τους Ρώσους τον Δεκέμβριο του 2021.
Το αποτέλεσμα ήταν ένας πόλεμος δι’ αντιπροσώπων….
Ο Kayhan Barzegar του Ισλαμικού Πανεπιστημίου του Αζάντ στο Ιράν σημείωσε τις δύο σημαντικές στρατηγικές εξελίξεις που επηρεάζουν τη Δυτική Ασία: μια πιθανή υποχώρηση των ΗΠΑ και ένα μήνυμα προς τους περιφερειακούς συμμάχους: «Δεν μπορείτε να βασιστείτε στις εγγυήσεις ασφαλείας μας».
Κάθε διάνυσμα, από τον ανταγωνισμό στον Νότιο Καύκασο έως την εξομάλυνση στον Περσικό Κόλπο, υποτάσσεται σε αυτή τη λογική, σημειώνει ο Barzegar, με αρκετούς Άραβες να καταλαβαίνουν, τελικά, ότι υπάρχει πλέον περιθώριο ελιγμών, για να διαλέξουν μεταξύ του δυτικού ή του μη δυτικού μπλοκ.
Ο Barzegar δεν χαρακτηρίζει τους δεσμούς μεταξύ Ιράν και Ρωσίας ως στρατηγική συμμαχία, αλλά μάλλον ως ένα γεωπολιτικό, οικονομικό μπλοκ, που βασίζεται στην τεχνολογία και τις περιφερειακές αλυσίδες εφοδιασμού –ένας «νέος αλγόριθμος στην πολιτική» που αφορά από συμφωνίες για όπλα έως συνεργασία στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας.
Και όσον αφορά τις σχέσεις Ιράν-Δύσης, ο Barzegar εξακολουθεί να πιστεύει ότι το Κοινό Συνολικό Σχέδιο Δράσης (JCPOA) ή η πυρηνική συμφωνία του Ιράν, δεν έχει πεθάνει – τουλάχιστον όχι ακόμα.
«Κανείς δεν ξέρει ποιοι είναι αυτοί οι κανόνες»
Ο Αιγύπτιος Ramzy Ramzy, μέχρι το 2019 αναπληρωτής Ειδικός Απεσταλμένος του ΟΗΕ για τη Συρία, θεωρεί την επανενεργοποίηση των σχέσεων μεταξύ της Αιγύπτου, της Σαουδικής Αραβίας και των ΗΑΕ με τη Συρία ως τη σημαντικότερη επανευθυγράμμιση που βρίσκεται σε εξέλιξη στην περιοχή.
Για να μην αναφέρουμε τις προοπτικές για μια συμφιλίωση Δαμασκού-Άγκυρας. “Γιατί συμβαίνει αυτό;
Λόγω της δυσαρέσκειας προς το ισχύον περιφερειακό σύστημα ασφαλείας», εξηγεί ο Ramzy.
Ωστόσο, ακόμη κι αν οι ΗΠΑ απομακρύνονται, «ούτε η Ρωσία ούτε η Κίνα είναι πρόθυμες να αναλάβουν ηγετικό ρόλο», λέει.
Ταυτόχρονα, η Συρία «δεν μπορεί να αφεθεί να πέσει θύμα εξωτερικών επεμβάσεων.
Ο σεισμός επιτάχυνε αυτές τις προσεγγίσεις».
Η Bouthaina Shaaban, ειδική σύμβουλος του Σύρου προέδρου Bassar Al Assad, είναι μια αξιόλογη γυναίκα, ειλικρινής, πάνω απ’ όλα.
Η παρουσία της στο Valdai δεν ήταν τίποτα λιγότερο από… ηλεκτρική.
Τόνισε πως «από τον πόλεμο των ΗΠΑ στο Βιετνάμ και εξής έχουμε χάσει την ελεύθερη ενημέρωση.
Ο ελεύθερος Τύπος πέθανε».
Ταυτόχρονα, «η αποικιακή Δύση άλλαξε τις μεθόδους της», αναθέτοντας σε υπεργολαβίες πολέμους και βασιζόμενη στους τοπικούς πέμπτους αρθρογράφους.
Ο Shaaban προσέφερε εθελοντικά τον καλύτερο σύντομο ορισμό οπουδήποτε για τη «διεθνή τάξη που βασίζεται σε κανόνες»: «Κανείς δεν ξέρει τι είναι αυτοί οι κανόνες και ποια είναι η σειρά».
Τόνισε εκ νέου ότι σε αυτήν την περίοδο, μετά τη νέα μορφή παγκοσμιοποίησης που εγκαινιάζουν τα περιφερειακά μπλοκ, οι δυτικοί διαμεσολαβητές προτιμούν να χρησιμοποιούν μη κρατικούς παράγοντες –όπως στη Συρία και το Ιράν– «εξουσιοδοτώντας τους ντόπιους να κάνουν ό,τι θα ήθελαν οι ΗΠΑ».
Ένα κρίσιμο παράδειγμα είναι η αμερικανική στρατιωτική βάση al-Tanf, επί συριακού εδάφους.
Η Shaaban αποκαλεί τη δημιουργία αυτής της βάσης ως «στρατηγική, προκειμένου οι ΗΠΑ να αποτρέψουν την περιφερειακή συνεργασία, στο σταυροδρόμι του Ιράκ, της Ιορδανίας και της Συρίας».
Η Ουάσιγκτον γνωρίζει πολύ καλά τι κάνει: το ανεμπόδιστο εμπόριο και οι μεταφορές στα σύνορα Συρίας-Ιράκ αποτελούν σανίδα σωτηρίας για τη συριακή οικονομία.
Υπενθυμίζοντας σε όλους για άλλη μια φορά ότι «όλα τα πολιτικά ζητήματα συνδέονται με την Παλαιστίνη», η Shaaban πρόσφερε επίσης μια υγιή δόση ζοφερού ρεαλισμού: «Το ανατολικό μπλοκ δεν μπόρεσε να ταιριάξει με το δυτικό αφήγημα».
«…proxy war»
Ο Cagri Erhan, πρύτανης του Πανεπιστημίου Altinbas στην Τουρκία, πρόσφερε έναν αρκετά εύχρηστο ορισμό της λέξης Ηγεμών: αυτός που ελέγχει τη lingua franca, το νόμισμα, το νομικό πλαίσιο και τους εμπορικούς δρόμους είναι ο απόλυτος κυρίαρχος…
Ο Erhan χαρακτηρίζει την τρέχουσα ηγεμονική κατάσταση ως «διπλού επιπέδου πόλεμο δι’ αντιπροσώπων – ενάντια, φυσικά, στη Ρωσία και την Κίνα.
Οι Ρώσοι έχουν προσδιοριστεί από τις ΗΠΑ ως «ανοιχτός εχθρός» – μια μεγάλη απειλή.
Και όταν πρόκειται για τη Δυτική Ασία, ο πόλεμος δι’ αντιπροσώπων κυριαρχεί: «Έτσι οι ΗΠΑ δεν υποχωρούν» λέει ο Erhan.
Η Ουάσιγκτον θα εξετάζει πάντα τη χρήση των αναδυόμενων δυνάμεων…
Αλλά, τι γίνεται με τις προτεραιότητες της εξωτερικής πολιτικής των βασικών παραγόντων της Δυτικής Ασίας και της Βόρειας Αφρικής;
Ο Αλγερινός πολιτικός δημοσιογράφος Akram Kharief, εκδότης του διαδικτυακού MenaDefense, επιμένει ότι η Ρωσία πρέπει να πλησιάσει την Αλγερία, «η οποία εξακολουθεί να βρίσκεται στη γαλλική σφαίρα επιρροής», ενώ να είναι επιφυλακτικός σχετικά με το πώς οι Αμερικανοί προσπαθούν να παρουσιάσουν τη Μόσχα (ως «μια νέα αυτοκρατορική απειλή στην Αφρική»).
Ο καθηγητής Hasan Unal του Πανεπιστημίου Maltepe στην Τουρκία κατέστησε αρκετά σαφές πώς η Άγκυρα τελικά «απεμπλάκη από προβλήματα που είχαν προκύψει στη Μέση Ανατολή [Δυτική Ασία]» («στρεφόταν εναντίον όλων»).
Μεσαίες περιφερειακές δυνάμεις όπως η Τουρκία, το Ιράν και η Σαουδική Αραβία βρίσκονται τώρα στο πολιτικό προσκήνιο.
Ο Unal σημειώνει ότι «η Τουρκία και οι ΗΠΑ είναι απέναντι σε οποιοδήποτε σημαντικό για την Άγκυρα θέμα».
Κάτι που σίγουρα εξηγεί την ενίσχυση των τουρκορωσικών δεσμών – και το αμοιβαίο ενδιαφέρον τους για την εισαγωγή «πολύπλευρων και αμοιβαία επωφελών λύσεων».
Ειδικότερα, πρώτον, η Ρωσία διαμεσολαβεί για την προσέγγιση Τουρκίας-Συρίας.
Ο Unal επιβεβαίωσε ότι οι υπουργοί Εξωτερικών της Συρίας και της Τουρκίας θα συναντηθούν σύντομα αυτοπροσώπως – στη Μόσχα.
Και αυτό θα ανοίξει το δρόμο για μια τριμερή σύνοδο κορυφής μεταξύ του Αssad, του Ρώσου προέδρου Vladimir Putin και του Τούρκου ομολόγου του Recep Tayyip Erdogan.
Σημειώστε ότι οι μεγάλες περιφερειακές συμφιλιώσεις πραγματοποιούνται –για άλλη μια φορά– είτε στη Μόσχα είτε με τη συμμετοχή της, που δικαίως μπορεί να χαρακτηριστεί ως η πρωτεύουσα του πολυπολικού κόσμου του 21ου αιώνα.
Όταν πρόκειται για την Κύπρο, ο Unal σημειώνει πώς «η Ρωσία δεν θα ενδιαφερθεί για ένα κράτος που είναι έδαφος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ».
Είναι λοιπόν ώρα για «δημιουργικές ιδέες: η Τουρκία αλλάζει την πολιτική της στη Συρία, οπότε και η Ρωσία θα αλλάξει την πολιτική της στην Κύπρο».
Ο Δρ Gong, από την πανεπιστημιούπολη του Πανεπιστημίου Διεθνών Επιχειρήσεων και Οικονομικών της Κίνας, κατέληξε σε έναν συναρπαστικό νεολογισμό: τον «συνασπισμό των απρόθυμων» – περιγράφοντας πώς «σχεδόν ολόκληρος ο Παγκόσμιος Νότος δεν υποστηρίζει τις κυρώσεις στη Ρωσία» και σίγουρα κανένας από τους παίκτες στη Δυτική Ασία.
Ο Gong σημείωσε ότι όσο το εμπόριο Κίνας-Ρωσίας αυξάνεται γρήγορα – εν μέρει ως άμεση συνέπεια των κυρώσεων της Δύσης – οι Αμερικανοί θα πρέπει να σκεφτούν δύο φορές τις κυρώσεις που εφαρμόστηκαν στην Κίνα.
Τελικά, το εμπόριο Ρωσίας-Κίνας ανέρχεται σε 200 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, ενώ το εμπόριο ΗΠΑ-Κίνας ανέρχεται στα 700 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως.
Η πίεση στο «στρατόπεδο ουδετερότητας» δεν θα υποχωρήσει ούτως ή άλλως.
Αυτό που χρειάζεται η «σιωπηλή πλειοψηφία» του κόσμου, όπως την ορίζει ο Gong, είναι «μια συμμαχία».
Περιγράφει το κινεζικό ειρηνευτικό σχέδιο 12 σημείων για την Ουκρανία ως «ένα σύνολο αρχών» – τη βάση του Πεκίνου για σοβαρές διαπραγματεύσεις: «Αυτό ήταν το πρώτο βήμα».
Δεν θα υπάρξει νέα Γιάλτα
Αυτό που κατέστησαν ξεκάθαρα για άλλη μια φορά οι συζητήσεις του Valdai είναι πώς η Ρωσία είναι ο μόνος δρων που μπορεί να προσεγγίσει κάθε παίκτη σε όλη τη Δυτική Ασία και να ακούγεται προσεκτικά και με σεβασμό.
Έμεινε στον Anwar Abdul-Hadi, διευθυντή του πολιτικού τμήματος της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO) και στον επίσημο απεσταλμένο της τελευταίας στη Δαμασκό, να συνοψίσει αναμφισβήτητα τι οδήγησε στην τρέχουσα παγκόσμια γεωπολιτική δύσκολη θέση: «Μια νέα Γιάλτα ή ένας νέος Παγκόσμιος πόλεμος;
Αυτοί [η Δύση] επέλεξαν τον πόλεμο».
Ακόμα, καθώς νέα γεωπολιτικά και γεωοικονομικά ρήγματα συνεχίζουν να αναδύονται, είναι σαν η Δυτική Ασία να προσδοκά κάτι «μεγάλο».
Αυτό το συναίσθημα ήταν αισθητό στον αέρα στο Valdai.
«Για να παραφράσω τον Yeats, και ενημερώνοντάς τον για τον νεαρό, ταραγμένο 21ο αιώνα, “ποιο τραχύ θηρίο, που ήρθε επιτέλους η ώρα του, σκύβει προς το λίκνο [του πολιτισμού] και γεννιέται;”» καταλήγει στην ανταπόκρισή του ο Escobar.
www.bankingnews.gr
