Ο καπνός είναι πολύς, όμως φωτιά ενδέχεται και να μην υπάρχει. Ο σάλος που προκάλεσε η αιφνιδιαστική απόφαση του Donald Trump να απομακρύνει από τα καθήκοντά του τον διευθυντή του FBI James Comey, ήταν κατανοητός, δεδομένου του γεγονότος ότι το πιο πρόσφατο ιστορικό προηγούμενο ήταν η απόλυση του William Sessions από τον Bill Clinton, εν μέσω κατηγοριών κακοδιαχείρισης.
Όμως ούτε παραβίαση των αμερικανικών συνταγματικών προβλέψεων σημειώθηκε ούτε μπορεί να θεμελιωθεί ο ισχυρισμός ότι επιχειρείται από τον Λευκό Οίκο να καταπνιγεί η διεξαγόμενη έρευνα για το λεγόμενο Russiagate, με μεθόδους που θυμίζουν Richard Nixon.
Για μεν το πρώτο ζήτημα αρκεί να αναφέρει κανείς ότι ο ίδιος ο Comey ξεκινά την αποχαιρετιστήρια επιστολή του προς το προσωπικό του FBI λέγοντας: “Πίστευα από καιρό ότι ένας πρόεδρος δύναται να απομακρύνει τον διευθυντή του FBI για οποιονδήποτε λόγο ή και χωρίς λόγο”. Το Γραφείο δίνει αναφορά στο Υπουργείο Δικαιοσύνης το οποίο με τη σειρά του δίνει αναφορά στον Λευκό Οίκο – και ο διευθυντής του συμπεριλαμβάνεται στο επιτελείο ασφαλείας του προέδρου.
Για το ζήτημα του Russiagate, πάλι, τα πράγματα είναι περισσότερο περίπλοκα – αν αναλογισθεί κανείς ότι οι Δημοκρατικοί βουλευτές και γερουσιαστές που τώρα καταγγέλλουν την απομάκρυνση του Comey είναι συχνά οι ίδιοι που κατηγορούσαν για απώλεια της αξιοπιστίας του τον διευθυντή του FBI όταν αυτός άνοιγε και πάλι, μόλις δέκα ημέρες πριν από τις προεδρικές εκλογές, τον φάκελο για τα ιδιωτικά e-mails της Hillary Clinton. Ο δε Trump, ο οποίος επωφελήθηκε επικοινωνιακά και μάλλον και εκλογικά από εκείνη την κίνηση του Comey, την επικαλείται τώρα, σε μια παράδοξη χειρονομία διακομματικής γαλαντομίας, ως κύριο λόγο για την απομάκρυνση του διευθυντή του FBI.
Οι ανησυχίες για την ανεξαρτησία του FBI είναι πάντοτε θεμιτές. Όμως το πρώτο μεγάλο πλήγμα στο κύρος του Γραφείου (και στην εμπιστοσύνη των πρακτόρων του προς το πρόσωπο του διευθυντή) ήλθε όταν το καλοκαίρι του 2016 ο Comey έκλεινε σε πρώτη φάση την έρευνα για την Hillary Clinton, δημοσιοποιώντας μάλιστα την απόφασή του σε συνέντευξη Τύπου. Το ότι ο Comey οικειοποιούνταν έτσι εισαγγελικό ρόλο, το δικαιολόγησε ο ίδιος επικαλούμενος τη σύγκρουση συμφερόντων με την οποία είχε βρεθεί αντιμέτωπη η τότε Γενική Εισαγγελέας (υπουργός Δικαιοσύνης) Loretta Lynch, αφότου έγινε γνωστή συνάντησή της με τον Bill Clinton.
Με άλλα λόγια, διεκδικώντας ενισχυμένο πολιτικό ρόλο από τα παρασκήνια, ο Comey είχε ευνοήσει πότε τη μία και πότε την άλλη πλευρά, δημιουργώντας όλο και πιο πολλούς εχθρούς. Όπως και τόσα άλλα που εκτυλίσσονται τους τελευταίους μήνες, το ζήτημα ανάγεται εντέλει στα όρια και στις αξιώσεις του αμερικανικού “βαθέος κράτους”.
Όσο για το Russiagate, αυξάνονται, στο κλίμα που έχει διαμορφωθεί, οι πιθανότητες ανάθεσής του σε ανεξάρτητο εισαγγελέα, άρα η υπόθεση μόνο στο αρχείο δεν οδηγείται.
Το πρόβλημα, στην πραγματικότητα, περισσότερο έγκειται στην ακλόνητη πεποίθηση που έχει δημιουργηθεί στους κοινοβουλευτικούς, στο Δημοκρατικό Κόμμα, τους διαμορφωτές κοινής γνώμης και το φιλελεύθερο ακροατήριο ότι υφίσταται κάποιο Russiagate, δηλ. κάποια αφανής προσπάθεια της Ρωσίας να επηρεάσει το περσινό εκλογικό αποτέλεσμα σε συμπαιγνία με το επιτελείο Trump.
Η πεποίθηση αυτή ανορθολογικά “αυτοεπιβεβαιώνεται” μεταξύ των θιασωτών της, μολονότι στους εννέα μήνες που διαρκεί η έρευνα του FBI δεν έχει προκύψει κανένα στοιχείο, όπως άλλωστε έχει δηλώσει και ο επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών James Clapper ενόρκως. Βέβαια η έρευνα σημαδεύτηκε ως τώρα από το “στυλ Comey”, καθώς από τη μία το FBI απέφυγε να εξετάσει τους χακαρισμένους υπολογιστές του Εθνικού Συμβουλίου του Δημοκρατικού Κόμματος, αλλά βασίστηκε στα ευρήματα ιδιωτικής εταιρείας κυβερνοασφάλειας, και από την άλλη δεν κάλεσε σε ανάκριση συνεργάτες του Trump. Είναι χαρακτηριστικό ότι το τελευταίο διάστημα η όλη συζήτηση έχει στις δραστηριότητες λομπίστα που μπορεί να ανέπτυξε για λογαριασμό ρωσικών συμφερόντων ο πρώτος σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του Trump, Michael Flynn (παραβλέποντας, συγκριτικώς, τις αντίστοιχες δουλειές του υπέρ της Τουρκίας).
Σε κάθε περίπτωση, η διαιώνιση του θέματος αφενός συντηρεί την ελπίδα να επιτευχθεί καθαίρεση του Trump πριν από τη λήξη της θητείας του, αφετέρου απαλλάσσει το Δημοκρατικό Κόμμα από οποιαδήποτε ανάγκη να ερμηνεύσει την τελευταία εκλογική του ήττα και να αναπροσαρμόσει τη φυσιογνωμία του.
Κυρίως, όμως, το Russiagate είναι ένας τρόπος να επιτευχθεί η επιδιωκόμενη από πλευρές του αμερικανικού κατεστημένου και των διεθνών συμμάχων του νεοψυχροπολεμική ένταση με τις ευρασιατικές δυνάμεις και δη τη Ρωσία. Από αυτή την άποψη, η συνάντηση (μία ημέρα μετά την απόλυση Comey) του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών Sergei Lavrov με τον ομόλογό του Rex Tillerson, αλλά και τον ίδιο τον Trump στη Ουάσιγκτον δείχνει ότι η ανακίνηση του Russiagate δεν επιτυγχάνει τον σκοπό της, διότι η αναζήτηση σε επίπεδο κορυφής ενός ρωσοαμερικανικού modus vivendi συνεχίζεται.
Ίσως αυτό να εξηγεί και το ειρωνικό ύφος με το οποίο απάντησαν σε ερωτήσεις σχετικά με την απόλυση Comey τόσο ο Lavrov (“Απολύθηκε; Αλήθεια;!”) όσο και ο Vladimir Putin (“Η ερώτηση είναι αστεία. Ο Trump ασκεί τις εξουσίες του και εμείς δεν έχουμε σχέση. Πάω τώρα να παίξω χόκεϊ”). Άλλωστε, όπως επεσήμανε ο Lavrov σε διεξοδικότερη απάντησή του η συζήτηση περί “ρωσικού δακτύλου” στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές είναι αδιανόητη προκειμένου περί μιας μεγάλης δύναμης με ανεπτυγμένους δημοκρατικούς θεσμούς, όπως οι ΗΠΑ. Με άλλα λόγια, υπαινίχθηκε, είναι μια φιλολογία αυτοϋπονομευτική.
*Πηγή: capital.gr
