Η βελγική κυβέρνηση παραμένει σθεναρά αντίθετη σε αυτήν την κίνηση, υπογραμμίζοντας τις σοβαρές συνέπειες που μπορεί να έχει για την οικονομία και την ασφάλεια των χρηματοπιστωτικών συστημάτων της Ευρώπης.
Ενώ την ίδια ώρα σημειώθηκε σημαντική πολιτική κρίση μετά την άρνηση του Φλαμανδού Πρωθυπουργού Bart De Wever αρνήθηκε να υπογράψει την απόφαση της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ για δήμευση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων υπό το πρόσχημα «δανείου έναντι (ρωσικών) αποζημιώσεων»
Αν και η συζήτηση αυτή αναβλήθηκε στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, καταγράφονται ανησυχίες για τις συνέπειες μιας ενδεχόμενης κατάσχεσης των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων όσον αφορά την ευστάθεια του χρηματοπιστωτικού συστήματος της Γηραιάς Ηπείρου.
Η θέση της βελγικής κυβέρνησης
Ο πρωθυπουργός του Βελγίου Bart de Wever μαζί με τον υπουργό Άμυνας και Εξωτερικών Theo Franken και την Ευρωπαία Επίτροπο Hadja Lahbib έχουν εκφράσει με έντονο τρόπο τη θέση τους κατά της κατάσχεσης των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας στην ΕΕ, υπενθυμίζοντας τους σοβαρούς κινδύνους που θα προκύψουν από μια τέτοια ενέργεια.
Ο Franken υποστήριξε ότι αυτή η κίνηση θα μπορούσε να θεωρηθεί από τη Ρωσία ως «πράξη πολέμου», κάτι που θα οδηγήσει σε σοβαρές αντιδράσεις και οικονομικές συνέπειες για τo Βέλγιο και άλλες χώρες της ΕΕ. Σύμφωνα με τον ίδιο, η Μόσχα μπορεί να ανταποδώσει κατάσχοντας περίπου 200 δισεκατομμύρια ευρώ δυτικών περιουσιακών στοιχείων που βρίσκονται στη Ρωσία.
«Ο Putin δεν θα παραδώσει ποτέ αυτά τα δισεκατομμύρια.
Θα το δει ως πράξη πολέμου και θα καταφέρει στο Βέλγιο με σοβαρό πλήγμα.
Θα πονέσει πολύ», δήλωσε ο Franken.
Αυτό το πλήγμα δεν θα περιοριζόταν μόνο στο Βέλγιο, καθώς τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία ανήκουν σε πολλές άλλες χώρες, όπως οι ΗΠΑ, η Γερμανία και η Γαλλία.
Επιπλέον, ο Franken επεσήμανε ότι η κατάσχεση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων θα δημιουργήσει ένα επικίνδυνο προηγούμενο και θα υπονομεύσει την εμπιστοσύνη στους ευρωπαϊκούς θεματοφύλακες, όπως η Euroclear, όπου αποθηκεύονται αυτά τα περιουσιακά στοιχεία.
Ο de Wever πρόσθεσε ότι η ΕΕ θα πρέπει να εξετάσει άλλες επιλογές για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας, χωρίς να εξαρτάται από την κατάσχεση ρωσικών χρημάτων, τονίζοντας ότι η κίνηση αυτή ενέχει πολύ περισσότερους κινδύνους από ό,τι ορισμένοι ηγέτες της ΕΕ εκτιμούν.
Κυβερνητική κρίση μετά το veto – Δεν έχει συμβεί ούτε στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο
Ο Φλαμανδός πατριώτης Πρωθυπουργός του Βελγίου Bart De Wever βρέθηκε στα πρόθυρα παραίτησης και κατάρρευσης της κυβερνητικής του συμμαχίας, αφού αρνήθηκε να υπογράψει την απόφαση της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ για δήμευση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων υπό το πρόσχημα «δανείου έναντι (ρωσικών) αποζημιώσεων».
Μέσα σε έντονη πολιτική περιδίνηση στο Βέλγιο, ο Υπουργός Άμυνας της χώρας Theo Francken και η Βελγίδα Επίτροπος της ΕΕ Aja Labib υπερασπίστηκαν τον Πρωθυπουργό και προέβησαν σε δηλώσεις, αναγνωρίζοντας σαφώς ότι το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το «δάνειο αποζημιώσεων» συνεπάγεται στη πράξη άμεση δήμευση ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων.
Το βήμα αυτό «καταστρέφει το ίδιο το θεμέλιο του συστήματος αποθεματικών νομισμάτων», κάτι που «ούτε κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο» δεν θα είχε καν εξεταστεί, σημείωσε ο Francken.
Πολιτική ένταση
Το κόμμα της αντιπολίτευσης Open VLD (Φλαμανδοί Φιλελεύθεροι) του πρώην Πρωθυπουργού Alexander De Croo εκμεταλλεύτηκε το κύμα κριτικής στα ευρωπαϊκά μέσα ενημέρωσης κατά του De Wever μετά τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ και επιχείρησε το βράδυ της Παρασκευής (24/10) να καλέσει τον Πρωθυπουργό στο κοινοβούλιο ώστε να εξηγήσει δύο ζητήματα: την άρνησή του να στηρίξει το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για δήμευση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων που έχουν παγώσει στο Βέλγιο στην πλατφόρμα Euroclear, και την αδυναμία της κυβερνητικής συμμαχίας να καταλήξει σε συμφωνία για τον προϋπολογισμό, ο οποίος αναμένεται να αυξηθεί κατά 10 δισ. ευρώ, κυρίως για την εφαρμογή της πολιτικής του De Wever για στρατιωτικοποίηση του Βελγίου και την προετοιμασία του για ενδεχόμενη σύγκρουση με τη Ρωσία ως μέρους του ΝΑΤΟ.
Όπως εξήγησε ο Francken στο X, μέλη της κυβερνητικής συμμαχίας «κατάφεραν να απορρίψουν την κλήσητου πρωθυπουργού», κάτι που «απείλησε με κυβερνητική κρίση».
Απειλή παραίτησης και τα… αγκάθια στον προϋπολογισμό
Η κρίση ωστόσο εκδηλώθηκε. Η εφημερίδα Soir ανέφερε ότι αργά το βράδυ της Παρασκευής (24/10) ο De Wever «συγκέντρωσε τους αντιπροέδρους του υπουργικού συμβουλίου» με σκοπό να ανακοινώσει την παραίτηση της κυβέρνησης, ελλείψει άμεσου συμβιβασμού σχετικά με τις πηγές πρόσθετης χρηματοδότησης για τον προϋπολογισμό του 2026 ύψους 10 δισ. ευρώ, ο οποίος προορίζεται κυρίως για στρατιωτικές δαπάνες.
«Δεν επιτεύχθηκε συμβιβασμός λόγω της κάθετης αντίστασης του γαλλόφωνου Φιλελεύθερου Κινήματος Reform Movement (MR), που αρνήθηκε να εξετάσει πηγές χρηματοδότησης που υπονομεύουν την αγοραστική δύναμη του πληθυσμού», ανέφερε η εφημερίδα.
Η Soir απέφυγε να κατονομάσει αυτές τις «πηγές χρηματοδότησης» με απλούς όρους: αυξήσεις φόρων και περικοπές κοινωνικών επιδομάτων, όπως επιμένουν De Wever και Francken.
Οι γαλλόφωνοι επιμένουν η χρηματοδότηση των δαπανών να γίνει μέσω δανεισμού. Η κυβερνητική συμμαχία δεν κατέληξε σε συμφωνία το βράδυ της Παρασκευής, πέτυχε όμως να συμφωνήσει να μη δημοσιοποιήσει παραίτηση και να συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις για τον προϋπολογισμό έως τις 6 Νοεμβρίου.
Ρωσικά assets και προϋπολογισμός
Με την πρώτη ματιά, τα ζητήματα της δήμευσης ρωσικών περιουσιακών στοιχείων και της κρίσης του αμυντικού προϋπολογισμού φαίνονται άσχετα μεταξύ τους. πραγματικότητα, τα κέρδη από την επανεπένδυση περίπου 200 δισ. ευρώ ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων «παγωμένων» στο Euroclear (το ακριβές ποσό δεν αποκαλύπτεται) αποσύρονται μερικώς από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή από το 2023.
Το Βέλγιο προηγουμένως επιβάλλει «έκτακτη φορολογία» σε αυτά τα κεφάλαια, άνω του 30%.
Η Soir σημείωσε ότι η κυβέρνηση De Wever αρχικά ανέμενε «1,2 δισ. ευρώ ετησίως από αυτά τα χρήματα για τη χρηματοδότηση αμυντικών δαπανών την περίοδο 2025-2029».
Τώρα αυτός ο στόχος είναι στον αέρα!
Διάλογος με Commission
Στο παρασκήνιο, η Ευρωπαία Επίτροπος και πρώην υπουργός Εξωτερικών του Βελγίου, Hadja Lahbib συμφώνησε με τον πρωθυπουργό και τον υπουργό Άμυνας της χώρας, επισημαίνοντας ότι η ΕΕ δεν είναι έτοιμη για να προχωρήσει στην κατάσχεση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων.
Η Lahbib ανέφερε ότι είναι απαραίτητο να γίνει εκτενής μελέτη για την ελαχιστοποίηση των κινδύνων όσον αφορά το διεθνές δίκαιο και την ασφάλεια της ιδιοκτησίας και για να εξασφαλιστεί η δίκαιη κατανομή ευθυνών μεταξύ του Βελγίου, των υπόλοιπων χωρών της ΕΕ και των κρατών των G7.
«Δεν είμαστε έτοιμοι. Αυτό είναι πρωτοφανές. Το κάνουμε για πρώτη φορά, οπότε πρέπει να μελετήσουμε πολύ προσεκτικά την κατάσταση για να αντιμετωπίσουμε όλες τις ενδεχόμενες συνέπειες», δήλωσε η Lahbib.
Υπογράμμισε επίσης ότι τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία ανήκουν στην Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας και προστατεύονται από το διεθνές δίκαιο, το οποίο πρέπει να σεβαστούν όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.
Ο αντίκτυπος στις χρηματοοικονομικές σχέσεις της ΕΕ
Ένα από τα κύρια σημεία που επαναλαμβάνεται από τη βελγική κυβέρνηση είναι ο αντίκτυπος που θα έχει μια ενδεχόμενη κατάσχεση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων στις διεθνείς χρηματοοικονομικές σχέσεις της ΕΕ.
Όπως αναφέρει ο Franken, αν είναι γνωστό ότι τα χρήματα των κρατικών τραπεζών μπορεί να κατασχεθούν από οποιοδήποτε κράτος, αυτό θα οδηγήσει σε σοβαρή αβεβαιότητα για την ασφάλεια των χρηματοοικονομικών συναλλαγών εντός της ΕΕ.
Η Euroclear, ο θεματοφύλακας όπου αποθηκεύονται τα ρωσικά παγωμένα περιουσιακά στοιχεία, μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπη με τεράστιες προκλήσεις αν χαθεί η εμπιστοσύνη των επενδυτών και άλλων κρατών προς την ασφάλεια των περιουσιακών τους στοιχείων.
Οι όροι των ΗΠΑ – Αγορά αμερικανικών όπλων
Οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστήριξαν την ιδέα να κατασχέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) τα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας και να αρχίσει τη χρήση τους μόνο αν είναι για την αγορά αμερικανικών όπλων που θα αποσταλούν στην Ουκρανία.
Αυτό αναφέρει το πρακτορείο Reuters, επικαλούμενο πηγές του.
«Οι αμερικανοί αξιωματούχοι ενημέρωσαν τους ευρωπαίους συναδέλφους τους ότι υποστηρίζουν τη χρήση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων από την ΕΕ για την αγορά αμερικανικών όπλων για το Κίεβο», μεταφέρει το πρακτορείο τα λόγια των πηγών από τον Λευκό Οίκο.
Επιπλέον, οι ανώνυμοι συνομιλητές διευκρίνισαν ότι η Ουάσιγκτον έχει ξεκινήσει διαβουλεύσεις για τη χρήση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων που βρίσκονται στις ΗΠΑ.
Υποτίθεται ότι αυτά τα κεφάλαια θα χρησιμοποιηθούν επίσης για να στηρίξουν την Ουκρανία.
Πριν από αυτό, ο πρόεδρος του Γερμανο-ρωσικού Επιμελητηρίου Εξωτερικού Εμπορίου, Matthias Schepp, δήλωσε ότι η Γερμανία θα υποστεί πολυάριθμες χρηματοοικονομικές απώλειες αν ληφθεί η απόφαση να χρησιμοποιηθούν τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία στην Ευρώπη προς όφελος της Ουκρανίας.
Όπως είπε, μια τέτοια κίνηση μπορεί να κοστίσει στη Γερμανία την απώλεια 100 δισεκατομμυρίων ευρώ, καθώς έχει επενδύσει σοβαρά στη Ρωσία, «όπως καμία άλλη χώρα».
Η αντίδραση της Ρωσίας και τα αντίποινα
Η Ρωσία, από την πλευρά της, παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις αυτές και προειδοποιεί για τα αντίμετρα που θα λάβει σε περίπτωση κατάσχεσης των περιουσιακών της στοιχείων.
Ο Ρώσος υπουργός Οικονομικών, Anton Siluanov τόνισε ότι η Μόσχα έχει επίσης παγώσει περιουσιακά στοιχεία δυτικών χωρών αξίας 288 δισεκατομμυρίων ευρώ, με το μεγαλύτερο μέρος αυτών να ανήκει σε κράτη μέλη της ΕΕ, όπως η Κύπρος, η Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία.
«Οποιαδήποτε ενέργεια με τα περιουσιακά μας στοιχεία θα λάβει συμμετρική απάντηση», δήλωσε ο Siluanov υπογραμμίζοντας ότι η Ρωσία είναι έτοιμη να αντιδράσει στις ενδεχόμενες ενέργειες των δυτικών χωρών.
Η προειδοποίηση αυτή υπογραμμίζει την κρισιμότητα των διπλωματικών και οικονομικών σχέσεων μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης και δείχνει ότι οποιαδήποτε απόφαση για την κατάσχεση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων μπορεί να προκαλέσει σημαντική κλιμάκωση στις οικονομικές σχέσεις και την εμπιστοσύνη στις διεθνείς χρηματοοικονομικές αγορές.
Μακροπρόθεσμες επιπτώσεις
Η απόφαση για την κατάσχεση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων αποτελεί κρίσιμο ζήτημα για την ΕΕ, καθώς συνδυάζει τις γεωπολιτικές ανησυχίες με τις οικονομικές και νομικές επιπτώσεις.
Η βελγική κυβέρνηση, δια των ηγετών της, τονίζει την ανάγκη για προσεκτική προσέγγιση και διεξοδική μελέτη πριν από οποιαδήποτε ενέργεια, προκειμένου να αποφευχθούν αρνητικές συνέπειες τόσο για τις χώρες της ΕΕ όσο και για τις διεθνείς χρηματοοικονομικές σχέσεις.
Η Ρωσία, από την άλλη πλευρά, εμφανίζεται έτοιμη να αντιδράσει με ανάλογες κινήσεις, προκαλώντας αναπόφευκτα μια σοβαρή κλιμάκωση στις οικονομικές σχέσεις και αυξάνοντας τους κινδύνους για τις δυτικές οικονομίες, οι οποίες αντιμετωπίζουν ήδη σημαντική αβεβαιότητα λόγω της τρέχουσας πολεμικής κρίσης στην Ουκρανία.
Τελικά, το ζήτημα της κατάσχεσης των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων δεν είναι μόνο ένα νομικό ή οικονομικό ζήτημα, αλλά και μια στρατηγική πρόκληση για την ΕΕ, που απαιτεί προσεκτική ζύγιση των κινδύνων και των ωφελειών σε μια περίοδο γεωπολιτικής αστάθειας.