Ράπισμα στην Αμερικανική ασφάλεια
Παρά τις διαβεβαιώσεις των προηγούμενων ημερών για την «απόλυτη προστασία» της βάσης, το Ιράν κατάφερε να πλήξει με επιτυχία το Al Udeid, τη σημαντικότερη βάση των ΗΠΑ στον Περσικό Κόλπο, χρησιμοποιώντας έναν βαλλιστικό πύραυλο Fateh-313.
Παρά την ενεργοποίηση του συστήματος MIM-104 Patriot από τις ΗΠΑ και το Κατάρ, ένας τουλάχιστον πύραυλος διέσπασε την άμυνα και χτύπησε τις εγκαταστάσεις, προκαλώντας την καταστροφή ενός κρίσιμου κόμβου επικοινωνιών αξίας 15 εκατομμυρίων δολαρίων.
Ευτυχώς, το Ιράν είχε προειδοποιήσει εκ των προτέρων για την επίθεση, αποτρέποντας την απώλεια ανθρώπινων ζωών.
Ωστόσο, το πλήγμα είναι βαθιά συμβολικό και τεχνικά αποκαλυπτικό.
Δυσανάλογο κόστος για ΗΠΑ και συμμάχους
Αν και η καταστροφή περιορίστηκε σε υλικές ζημιές, το κόστος για τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους ήταν δυσανάλογο.
Για την αναχαίτιση της επίθεσης, εκτοξεύτηκαν περίπου 20 πύραυλοι Patriot, καθένας εκ των οποίων κοστίζει 4 εκατομμύρια δολάρια.
Με άλλα λόγια, ξοδεύτηκαν σχεδόν 80 εκατομμύρια δολάρια για να αντιμετωπιστεί μια απλή, προβλέψιμη επίθεση από πυραύλους μικρής εμβέλειας.
Το γεγονός αυτό επαναφέρει στη συζήτηση το ζήτημα της αποτελεσματικότητας και του οικονομικού βιώσιμου του Patriot, ενός συστήματος που, παρά την προώθησή του ως «αιχμής του δόρατος» της δυτικής άμυνας, έχει επανειλημμένα αποτύχει σε πραγματικές συνθήκες.
Το παρελθόν του Patriot: Ένας μύθος που καταρρέει
Το σύστημα Patriot είχε υποστεί σοβαρή αμφισβήτηση ήδη από τη δεκαετία του 1990, όταν στη διάρκεια του Πολέμου του Κόλπου παρουσίασε σημαντικά ποσοστά αποτυχίας στην αναχαίτιση των ιρακινών Scud.
Ακόμα και σε πιο πρόσφατες επιχειρήσεις, όπως το 2017, όταν αυτοσχέδιοι πύραυλοι των Χούθι χτύπησαν το Ριάντ, οι Patriot απέτυχαν να αποτρέψουν την πρόσκρουση. Αν και τότε οι κυβερνήσεις δήλωσαν «επιτυχημένη αναχαίτιση», ανάλυση δορυφορικών εικόνων και ανεξάρτητων ερευνητών απέδειξε το αντίθετο.
Ο ειδικός Jeffrey Lewis το έθεσε ωμά: «Οι κυβερνήσεις λένε ψέματα ή είναι παραπληροφορημένες για την αποτελεσματικότητα αυτών των συστημάτων. Και αυτό θα έπρεπε να μας ανησυχεί βαθιά»
Κατάρρευση στην Ουκρανία
Οι αποτυχίες δεν περιορίζονται στη Μέση Ανατολή. Στην Ουκρανία, τα συστήματα Patriot έχουν αποδειχθεί ιδιαίτερα ευάλωτα απέναντι στους ρωσικούς βαλλιστικούς πυραύλους Iskander-M. Αυτοί πραγματοποιούν ελιγμούς αποφυγής στο τελικό στάδιο πτήσης και ρίχνουν παραπλανητικά decoys, καθιστώντας τα Patriot ουσιαστικά ανίκανα να τα αναχαιτίσουν.
Ο εκπρόσωπος της Ουκρανικής Αεροπορίας, Ihor Ignat, δήλωσε: Οι Iskander μπορούν να εξαπατήσουν πλήρως τους Patriot — το σύστημα δεν προλαβαίνει καν να υπολογίσει την τροχιά τους.
Βίντεο από το πεδίο επιβεβαιώνουν πολλαπλές καταστροφές συστημάτων Patriot, ενώ η εκτεταμένη χρήση τους έχει εξαντλήσει τα αποθέματα πυραύλων. Το Πεντάγωνο παραδέχθηκε ότι τα αποθέματα βρίσκονται στο 25% του απαραίτητου επιπέδου.
Γεωπολιτικές συνέπειες
Η αποτυχία αναχαίτισης στο Κατάρ έχει ευρύτερες γεωπολιτικές συνέπειες.
Το Al Udeid είναι βασικός κόμβος για τις επιχειρήσεις των ΗΠΑ στον Περσικό Κόλπο, τη Συρία και την Αφγανιστάν. Το γεγονός ότι το Ιράν κατάφερε να πλήξει τέτοιας σημασίας βάση, και μάλιστα με παλαιότερης γενιάς πυραύλους, δείχνει ότι:
1. Η Ιρανική απειλή δεν έχει περιοριστεί.
2. Το αμερικανικό δόγμα τεχνολογικής υπεροχής έχει ρωγμές.
3. Η απροθυμία για σύγκρουση δεν σημαίνει αδυναμία εκτέλεσης προσεκτικά σχεδιασμένων επιθέσεων.
Επιπλέον, το γεγονός ότι οι ΗΠΑ βασίζονται υπερβολικά σε ένα σύστημα με τόσες αποτυχίες, όπως το Patriot, θέτει σε κίνδυνο τις δυνάμεις τους σε Ευρώπη, Μέση Ανατολή και Ασία.
Η χρεοκοπία ενός συστήματος
Η 23η Ιουνίου 2025 δεν θα καταγραφεί ως ημέρα μαζικής καταστροφής, αλλά ως ημέρα συμβολικής και επιχειρησιακής απογύμνωσης των δυτικών αμυντικών δυνατοτήτων απέναντι σε μεσαίας εμβέλειας απειλές.
Το σύστημα Patriot, αν και διαφημισμένο ως «ασπίδα», αποδεικνύεται ακριβή και συχνά αναποτελεσματική ομπρέλα.
Σε έναν κόσμο όπου οι απειλές πολλαπλασιάζονται και τεχνολογίες εξελίσσονται ραγδαία, η επένδυση σε παρωχημένες λύσεις ίσως είναι το μεγαλύτερο στρατηγικό λάθος της Δύσης.
