Ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, προγραμματίζει να επισκεφθεί την Άγκυρα τον Μάιο του 2024 ως απάντηση στην επίσημη επίσκεψη του Τούρκου προέδρου, Recep Tayyip Erdogan, στην Αθήνα
Αφού εξασφάλισε τα F-16 από τις ΗΠΑ, η Τουρκία επιστρέφει στην επιθετική ρητορική κατά της Ελλάδας, βάζοντας στο στόχαστρο της νησιά του Αιγαίου και επαναφέροντας την απαίτηση για την αποστρατιωτικοποίηση τους.
«Υπάρχουν ζητήματα που χρονίζουν όπως το καθεστώς των νησιών του Αιγαίου, η αποστρατιωτικοποίηση και ο εναέριος χώρος», είπε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Hakan Fidan και συμπλήρωσε: «Με τον ομόλογό μου αναζητούμε τρόπους πώς μπορούμε να συζητήσουμε το πρόβλημα με μια νέα οπτική γωνία». Η δήλωση προκάλεσε αμηχανία στην Αθήνα που τρέχει ένα μεγάλο εξοπλιστικό πρόγραμμα, που προμηθεύεται F-35 από τις ΗΠΑ, αλλά και που εισέρχεται όλο και πιο βαθιά στον πόλεμο στην Ερυθρά Θάλασσα προσφέροντας το Στρατηγείο της Λάρισας ως στρατηγείο της επιχείρησης της ΕΕ κατά των Houthi της Υεμένης.
Η δήλωση Fidan προκαλεί αμηχανία στο Μέγαρο Μαξίμου καθώς έρχεται σε μια περίοδο, όπου είναι σε εξέλιξη ο ελληνοτουρκικός διάλογος για την επίλυση των διαφορών. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, προγραμματίζει -όπως ο ίδιος δήλωσε πρόσφατα- να επισκεφθεί την Άγκυρα τον Μάιο ως απάντηση στην επίσημη επίσκεψη του Τούρκου προέδρου, Recep Tayyip Erdogan, στην Αθήνα, τον Δεκέμβριο του 2023. Η ελληνική πλευρά -επισήμως τουλάχιστον- υποστηρίζει ότι κάνει ό,τι μπορεί για να μη διαταράσσονται οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, προωθεί συνεργασίες σε διάφορους τομείς και έχει αποφασίσει να μη σηκώνει το γάντι στις φραστικές προκλήσεις της Τουρκίας, αλλά να συμπεριφέρεται σαν αυτές να μην υπάρχουν.
Η… αμήχανη αντίδραση της Αθήνας
Διπλωματικές πηγές -που ερωτήθηκαν από την ΕΡΤ για την συνέντευξη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών και τα σχόλιά του για την αποστρατιωτικοποίηση και τα F-35- η απάντησή τους ήταν πως «το γεγονός ότι προσπαθούμε να βελτιώσουμε τις σχέσεις μας, δε σημαίνει ότι δεν υπάρχουν σοβαρά διαφορετικές απόψεις σε συγκεκριμένα θέματα».
«Αποδίδουμε έμφαση σε ζητήματα αμοιβαία επωφελή αλλά δεν αναιρούμε τις βασικές μας θέσεις. Αυτό ακριβώς αποτυπώνεται και στην Διακήρυξη των Αθηνών», κατέληξαν οι διπλωματικές πηγές.
Οι δηλώσεις – βόμβα του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών
Σε συνέντευξή του στο τηλεοπτικό κανάλι A Haber, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών αναφέρθηκε σε όλο το φάσμα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής και έδωσε το στίγμα της Άγκυρας για την διαδικασία της ελληνοτουρκικής προσέγγισης. Ο ίδιος αναφέρθηκε με θερμά λόγια στην διαδικασία τονίζοντας όμως ότι υπάρχουν προβλήματα που δεν ανήκουν σε αυτή την γενιά αλλά τα κληρονομήσαμε από το παρελθόν τα οποία -όπως είπε- απαιτούν υπεύθυνη διαχείριση.
«Όπως γνωρίζετε, στην Ελλάδα έγιναν εκλογές και μετά τις τελευταίες εκλογές του Μαΐου 2023, δηλαδή αφού ο πρόεδρός μας ήρθε ξανά στην εξουσία με μεγάλη δημόσια υποστήριξη, πάρθηκε μια απόφαση μαζί με τον Μητσοτάκη. Ας προωθήσουμε τις σχέσεις μας με μια θετική ατζέντα, με άλλα λόγια, η σημερινή αντίληψη είναι ότι έχουμε προβλήματα στο Αιγαίο που έχουμε από την ιστορία. Κάποια από αυτά τα προβλήματα δεν ανήκουν σε αυτή τη γενιά, τα κληρονομήσαμε», είπε αρχικά.
Τα… χρόνια προβλήματα
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, όμως, έσπευσε να απαριθμήσει και τα «χρόνια προβλήματα» που αφορούν το «καθεστώς των νησιών του Αιγαίου, θέματα που αφορούν τον εξοπλισμό τους, τον καθορισμό του εναέριου χώρου και άλλα» για τα οποία όπως είπε οι δυο πλευρές αναζητούν τρόπους για την αντιμετώπιση τους με «νέα αντίληψη».
«Ενώ υπάρχουν αυτά τα προβλήματα, ποια είναι αυτά τα οποία εμείς, ως ώριμα κράτη, μπορούμε να βάλουμε σε παρένθεση και να προχωρήσουμε μπροστά; Έτσι, το θέσαμε αυτό ως μεθοδολογία και τώρα, με το όραμα και την υποστήριξη που παρέχουν και οι δύο ηγέτες, εμείς, ως υπουργείο Εξωτερικών, προσπαθούμε να προωθήσουμε αυτή τη θετική ατζέντα», σημείωσε ο Fidan.
«Εδώ, βέβαια, υπάρχουν η οικονομία, ο τουρισμός, η εκπαίδευση, οι πολιτιστικές δραστηριότητες πολλά θέματα, συμπεριλαμβανομένου του προσφυγικού. Από την άλλη πλευρά, τα χρόνια ζητήματα μεταξύ μας, ιδίως το καθεστώς των νησιών του Αιγαίου, ζητήματα που σχετίζονται με τους εξοπλισμούς, τους ορισμούς του εναέριου χώρου κ.λπ. μπορούν να συζητηθούν εδώ από μια νέα οπτική γωνία. Έχουμε κάνει κάτι γι’ αυτό και το ψάχνουμε. Μιλάμε πολύ γι’ αυτό με τον συνάδελφό μου.
Υπάρχει μια συμφωνία και από τις δύο πλευρές σχετικά με τη μείωση της στρατιωτικής έντασης και αυτή η συμφωνία πηγαίνει καλά μέχρι στιγμής. Υπάρχει μια σοβαρή αναζήτηση για την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης, υπάρχει ένας καλός διάλογος για το θέμα αυτό, ειδικά η εποικοδομητική προσέγγιση του υπουργού Εσωτερικών μας προς το θέμα αυτό, βρίσκει σοβαρά αποτελέσματα και απαντήσεις», προσέθεσε.
Η προμήθεια αμερικανικών F-35 από την Ελλάδα
Στη συνέχεια, ο Τούρκος υπουργός αναφέρθηκε και στη χορήγησης των F-35 στην Ελλάδα. «Όπως γνωρίζετε, η Ελλάδα ήταν επίσης στον κατάλογο των χωρών στις οποίες οι ΗΠΑ θα διέθεταν μια ομάδα προϊόντων μετά την παραγωγή τους, ειδικά από τη στιγμή που ήταν μέλος του ΝΑΤΟ. Εδώ, η παράδοση κάποιων F-35 προβλέπεται μετά το 2030. Τι θα συμβεί μέχρι τότε; Πώς αλλάζουν οι ισορροπίες; Φυσικά, είναι απαραίτητο να το παρακολουθήσουμε αυτό» είπε χαρακτηριστικά.