Η χορογραφία του κομματιού, την οποία έγραψε ο αφανής ήρωας της ταινίας, Γιώργος Προβιάς, που θεωρείται ο δημιουργός του χορού, εμπεριέχει στοιχεία από παραδοσιακούς ελληνικούς χορούς, όπως το χασαποσέρβικο και το χασάπικο.
Ποιος Έλληνας δεν γνωρίζει το συρτάκι; Και ποιος δεν το έχει συνδέσει με τον Μίκη Θεοδωράκη, αλλά και με τον Άντονι Κουίν στην ταινία «Αλέξης Ζορμπάς»;
Αυτό που ίσως δεν γνωρίζουν πολλοί, όμως, είναι ότι ο συγκεκριμένος χορός, για τον οποίο δεν υπάρχει άντρας που να μην καμαρώνει εάν τον χορεύει καλά, εφευρέθηκε μόνο και μόνο για να τον χορέψει ο χολιγουντιανός αστέρας στην ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη, σε μουσική του Μίκη Θεοδωράκη.
Και αυτό γιατί, απλούστατα, ο χορός συρτάκι δεν είναι κάποιος παλιός ελληνικός παραδοσιακός χορός.
Η χορογραφία του κομματιού, την οποία έγραψε ο… αφανής ήρωας της ταινίας, Γιώργος Προβιάς, που θεωρείται ο δημιουργός του χορού, εμπεριέχει στοιχεία από παραδοσιακούς ελληνικούς χορούς, όπως το χασαποσέρβικο και το χασάπικο.
Το συγκεκριμένο μουσικό κομμάτι εμφανίζεται στην ταινία «Αλέξης Ζορμπάς», στη σκηνή της παραλίας όπου o Basil, Άλαν Μπέιτς, ζητά από τον Ζορμπά, Άντονι Κουίν, να του μάθει να χορεύει.
Ποιος ήταν ο πραγματικός χορογράφος του χορού «συρτάκι»
Όσο για τον Γιώργο Προβιά ή – όπως τον έλεγαν – τον «Νουρέγιεφ των λαϊκών χορών», επρόκειτο για έναν απλό άνθρωπο, που ήταν μπετατζής στο επάγγελμα.
Τα πρωϊνά δούλευε στις οικοδομές και τα βράδια, για να συμπληρώσει το μεροκάματο, πήγαινε και χόρευε λαϊκούς χορούς στο κέντρο «Παράδεισος» στο Μπαρουτάδικο, όπως ονομαζόταν παλαιότερα μια περιοχή του Δήμου Αιγάλεω. Εκεί γνωρίστηκε με τον Θόδωρο Καλπαξίδη, τορναδόρο στο επάγγελμα και τον Δήμο Αμπατζόγλου, ζαχαροπλάστη, και δημιούργησαν ένα χορευτικό τρίο, που έκανε γνωστούς τους λαϊκούς χορούς στα νυχτερινά κέντρα.
Ο Προβιάς, μέχρι πριν από μερικά χρόνια, ζούσε ξεχασμένος σε ένα φτωχόσπιτο στο Αιγάλεω. Ο χορός του όμως ζει μέχρι τις μέρες μας, παρότι όταν τον βλέπουμε και ακούμε το συγκεκριμένο κομάτι, αυτομάτως, σκεφτόμαστε τον Άντονι Κουίν.
Πέρα από τον χορό που έγινε σύμβολο της Ελλάδας, υπάρχει φυσικά η υπέροχη μουσική του μεγάλου συνθέτη, Μίκη Θεοδωράκη.
Το διάσημο συρτάκι είχε κυκλοφορήσει και σε single, μαζί με το «Στρώσε το στρώμα σου». Αναμφισβήτητα, πρόκειται για ένα από τα δημοφιλέστερα κομμάτια του Έλληνα συνθέτη και έχει συμπεριληφθεί σε πολλούς δίσκους του.
Αφού ακούστηκε στην ταινία «Αλέξης Ζορμπάς», έκανε μεγάλη αίσθηση, γι’ αυτό και διασκευάστηκε ή ερμηνεύτηκε από μουσικούς διαφόρων ειδών και εθνικοτήτων. Πολλές από τις διασκευές κατόρθωσαν και μπήκαν σε διάφορα charts.
Αλέξης Ζορμπάς: Ο ρόλος που σημάδεψε την καριέρα του Κουίν
Ο Άντονι Κουίν, Αμερικανός ηθοποιός, μεξικανικής καταγωγής, εμφανίστηκε σε περισσότερες από 150 ταινίες, αλλά αναγνωρίστηκε παγκοσμίως με το ρόλο του Αλέξη Ζορμπά, τον γήινο και γεμάτο ζωή ήρωα του Νίκου Καζαντζάκη, που μετέφερε στη μεγάλη οθόνη το 1964 ο Μιχάλης Κακογιάννης, σε μουσική του Μίκη Θεοδωράκη.
Στη μακρόχρονη καριέρα του κέρδισε δύο Όσκαρ και ήταν ακόμη δύο φορές υποψήφιος για το κορυφαίο κινηματογραφικό βραβείο.
Το 1964, ερμήνευσε το ρόλο του Αλέξη Ζορμπά στην ομώνυμη ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη, ένας ρόλος που σημάδεψε την καριέρα του και του απέφερε μία υποψηφιότητα για Όσκαρ.
Ο Κουίν επέστρεψε στη σκηνή το 1982, για να περιοδεύσει και να εμφανιστεί στο Μπρόντγουεϊ σε μια αναβίωση της μουσικής έκδοσης του Ζορμπά.
Ενδιάμεσα, άλλωστε, είχε παίξει σε άλλες δύο ταινίες με ελληνικό θέμα: «Ο Μάγος» («The Magus», 1968) του Γκάι Γκριν, βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Τζον Φόουλς και «Ο τελευταίος μεγιστάνας» (The Greek Tycoon) σε σενάριο Νίκου Μαστοράκη, που αναφερόταν στους έρωτες του Αριστοτέλη Ωνάση.
Ο Άντονι Κουίν πέθανε, στις 3 Ιουνίου του 2001, στη Βοστώνη, σε ηλικία 86 ετών.