Με αυτή τη λογική εστάλη η επιστολή. Και πάνω σε αυτή τη λογική θέλει να διαπραγματευθεί ο Λευκός Οίκος. Αυτές τις προθέσεις είχε εκφράσει και η ίδια η πρόεδρος της Κομισιόν προκειμένου να σπάσει τον πάγο και να δελεάσει τον Τραμπ. Η Γερμανία, όμως, έχοντας πλέον και επισήμως νέο καγκελάριο, αντιδρά στην προοπτική αγοράς εξοπλισμού από τις ΗΠΑ, καθώς και στον τρόπο λειτουργίας του προγράμματος ReArm.
Τα κινητά τηλέφωνα
Ας πάμε όμως στα του σκανδάλου. Οι πρόεδροι της Κομισιόν έχουν συνήθως δύο κινητά τηλέφωνα. Ένα υπηρεσιακό που τους παραδίδεται με την ανάληψη της θητείας τους και ένα προσωπικό. Ο κανόνας είναι ότι για οποιαδήποτε πολιτική την οποία ασκεί η Επιτροπή, οι συνδιαλέξεις που την αφορούν θα πρέπει να γίνονται από το υπηρεσιακό τηλέφωνο, ώστε να υπάρχει διαφάνεια. Οι δε πρόεδροι θα πρέπει να είναι έτοιμοι να παραδώσουν υλικό αν τους ζητηθεί.
Με την απόφαση όμως που έβγαλε χθες το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, άνοιξε τον ασκό του Αιόλου σε μια σειρά από γκρίζες ζώνες:
Αν η Φον ντερ Λάιεν χρησιμοποίησε μόνο το υπηρεσιακό ή και τα δύο τηλέφωνά της στις διαπραγματεύσεις με τη Pfizer και συγκεκριμένα με τον CEO Α. Μπουρλά. Το υπηρεσιακό «ανήκει» στο ευρωπαϊκό σύστημα και όχι στην ίδια, και πρέπει να ενημερώνει (ή και να καταθέτει, όταν κληθεί) όλο το υλικό όταν της ζητηθεί. Όπως και της ζητήθηκε, αλλά η ίδια αρνήθηκε, θεωρώντας, όπως υποστηρίζει, ότι δεν ήταν σημαντικά. Δεν είπε αν χρησιμοποίησε καθ’ όλη τη διάρκεια της διαπραγμάτευσης και το προσωπικό της κινητό. Αν ναι, τότε πέφτει και σε άλλο ατόπημα.
Σε νομικό επίπεδο, πρέπει να διευκρινιστεί εάν τα μηνύματα και άλλες εφαρμογές θεωρούνται έγγραφα ώστε να πρέπει να αποθηκεύονται και να μη σβήνονται κατά το δοκούν.
Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου όχι μόνο «ξάφνιασε» αλλά έδωσε και το έναυσμα να ξαναβγεί απ’ τα συρτάρια η σύμβαση για τα εμβόλια Covid-19 που προμηθεύτηκε η Κομισιόν για την ΕΕ. Και βεβαίως έδωσε τροφή στους «εχθρούς» της προέδρου να αρχίσουν να οργανώνονται.
Με τον Τραμπ να την έχει στο περιθώριο, η πρόεδρος της Κομισιόν περίμενε την επίσημη εκλογή του Γερμανού καγκελαρίου Φρίντριχ Μερτς για να πάρει κάποια στήριξη ώστε να αποσυμπιεστεί. Λεκτικά τουλάχιστον, ο κ. Μερτς τής έδωσε χείρα βοηθείας.
Βέβαια, ως αντάλλαγμα της στήριξης δεν αποκλείεται να δούμε τον Μερτς να ηγείται των διαπραγματεύσεων με τον Αμερικανό πρόεδρο για τους δασμούς, έχοντας πλάι του τη Φον ντερ Λάιεν ως εκτελεστικό όργανο.
Προς το παρόν οι δύο Γερμανοί αξιωματούχοι φαίνεται πως βάζουν στην άκρη τις σοβαρές διαφωνίες που έχουν για την υλοποίηση του προγράμματος για την Άμυνα, ReArm. Όμως αυτό πρέπει να δούμε πώς θα λειτουργήσει και στην πράξη καθώς ο Αμερικανός πρόεδρος λειτουργεί με τη λογική του «let’s make business». Αυτό έδειξε πάντως κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Μέση Ανατολή.
Υπενθυμίζεται ότι εν μέσω της πανδημίας Covid-19, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέγραψε σύμβαση ύψους 35 δισεκατομμυρίων ευρώ με την Pfizer για την επείγουσα παράδοση 900 εκατομμυρίων δόσεων εμβολίου BioNTech/Pfizer, με δυνατότητα προαίρεσης για άλλα 900 εκατομμύρια. Η Κομισιόν «κατηγορήθηκε» ότι άργησε στην επίτευξη συμφωνίας και ότι χρυσοπλήρωσε τα εμβόλια.
Η αρχή της συζήτησης με τον Α. Μπουρλά φέρεται να ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2021 και η απόφαση πάρθηκε τον Αύγουστο, εν μέσω διακοπών της προέδρου.
Για την ιστορία, το «σκάνδαλο» δεν ξεκίνησε από τους NYT αλλά από την ίδια τη Φον ντερ Λάιεν. Η ίδια, στις προγραμματικές δηλώσεις που έκανε τον Σεπτέμβριο του 2021 στο Στρασβούργο, έκανε λόγο για επίτευξη συμφωνίας με την Pfizer, όπου επιστρατεύτηκαν ακόμα και τα SMS, καθώς βρίσκονταν οι περισσότεροι σε διακοπές.
Ήθελε να υπογραμμίσει τη σοβαρότητα της κατάστασης και τα λόγια της περιείχαν μια θριαμβολογία. Από εκεί και πέρα, οι NYT έκαναν σχετική ερώτηση για την ύπαρξη των SMS και αμέσως μετά, Γερμανός δημοσιογράφος έκανε αίτηση να δοθούν στη δημοσιότητα, γιατί αποτελούν κοινό ενδιαφέρον.
Υπενθυμίζεται επίσης ότι καθώς η πανδημία υποχωρούσε, μεγάλο μέρος των εμβολίων παρέμενε αχρησιμοποίητο σε αποθήκες, με την Κομισιόν να προσπαθεί να επαναδιαπραγματευτεί νέους όρους ώστε να σταματήσει η αποστολή κι άλλων εμβολίων. Προσπάθησε επίσης να βρει χώρες για να τα μεταπωλήσει.
Ακόμα και το Politico, που είναι ένα μέσο ενημέρωσης με έδρα τις Βρυξέλλες και έχει καλές σχέσεις με την πρόεδρο της Κομισιόν, περιέγραψε την απόφαση του Δικαστηρίου ως εμβληματική έλλειψη λογοδοσίας στην κορυφή των θεσμικών οργάνων της ΕΕ.
«Υπάρχουν σοβαροί έλεγχοι για τη γυναίκα που διευθύνει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή; Αυτό είναι το πραγματικό ερώτημα που θέτει η πολυαναμενόμενη απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου της ΕΕ». To γραφείο της Φον ντερ Λάιεν «υποδέχθηκε» την απόφαση με «μεγάλη αμηχανία», καθώς έρχεται λίγους μήνες αφότου η Φον ντερ Λάιεν δεσμεύτηκε να τηρήσει τα υψηλότερα πρότυπα διαφάνειας και λογοδοσίας κατά τη διάρκεια μιας πιθανής δεύτερης θητείας της.
Τι θα κάνει η πρόεδρος της Κομισιόν
Η Επιτροπή έχει δύο μήνες διορία να κάνει έφεση στην απόφαση του Δικαστηρίου. Και σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, σκοπεύει να πάρει τον χρόνο της, προσπαθώντας να αφήσει τις παγκόσμιες εξελίξεις να «σκεπάσουν» το θέμα. Ήδη, όπως προείπαμε, διέρρευσε ότι έλαβε επιστολή από τις ΗΠΑ για να αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις για τους δασμούς και τον εμπορικό πόλεμο που έχει ξεσπάσει. Με άλλα λόγια, επιχειρεί να αλλάξει την επικαιρότητα με ένα καυτό θέμα: τους δασμούς.
Σύμφωνα με πηγές των Βρυξελλών που έχουν γνώση της κατάστασης, δύσκολα θα υλοποιηθεί η απόφαση του Δικαστηρίου, ιδιαίτερα εάν το περιεχόμενο των μηνυμάτων περιέχει -όπως λέγεται- στοιχεία που έπρεπε να δημοσιοποιηθούν στους εμβολιασθέντες, πιθανές μακροπρόθεσμες παρενέργειας και ομάδες που δεν πρέπει να το λάβουν.
Στα «χαρακώματα» οι ευρωβουλευτές
Οι ακροδεξιοί ευρωβουλευτές έχουν αρχίσει να πιέζουν για βαθύτερη έρευνα. Η ομάδα Πατριώτες για την Ευρώπη (PfE) στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δήλωσαν ότι οι Βρυξέλλες συχνά κατηγορούν τις εθνικιστικές κυβερνήσεις για διαφθορά και αδιαφάνεια, ενώ παράλληλα επιδίδονται στην ίδια συμπεριφορά.
Μία από τις πιο συχνά αναφερόμενες δικαιολογίες για την παρακράτηση κονδυλίων της ΕΕ από την Ουγγαρία είναι η φερόμενη διαφθορά υψηλού επιπέδου στην κυβέρνηση του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Ορμπαν. Παρόμοιες κατηγορίες έχουν χρησιμοποιηθεί και κατά της Μαρίν Λεπέν.
Ο Ούγγρος υπουργός Εξωτερικών και Εμπορίου Πέτερ Σιγιάρτο αντέδρασε στην απόφαση σε μια ανάρτηση στο X, καλώντας την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δημοσιεύσει τα μηνύματα σχετικά με την αγορά εμβολίων. «Γιατί καθυστέρησαν τα εμβόλια; Γιατί η Ευρώπη πλήρωσε υπερβολικά; Αρκετά με τις δικαιολογίες. Θέλουμε απαντήσεις», έγραψε. Ο Ορμπαν είναι ένας από τους πιο στενούς ευρωπαίους αξιωματούχους του Ντόναλντ Τραμπ.
Ένας συνασπισμός δεξιών και μη συνδεδεμένων ευρωβουλευτών εξασφάλισε πριν από λίγες μέρες τις 180 υπογραφές που απαιτούνται για να ξεκινήσει ψηφοφορία για τη σύσταση μιας νέας επιτροπής για τη διερεύνηση της διαφθοράς και της λογοδοσίας εντός των θεσμικών οργάνων της ΕΕ.
Η προτεινόμενη Εξεταστική Επιτροπή για τη Διαφάνεια και τη Λογοδοσία (TRAC) θα εξετάσει ένα ευρύ φάσμα ισχυρισμών, συμπεριλαμβανομένης της ξένης επιρροής στη νομοθεσία, της κατάχρησης εξουσίας, της κακής χρήσης κεφαλαίων και των παρατυπιών στις δημόσιες συμβάσεις. Οι νομοθέτες θα μπορούν να εξετάσουν και το Pfizergate αλλά και το Qatargate καθώς και να ζητούν απαντήσεις σε ερωτήματα σχετικά με την ηθική δημοσίων συμβάσεων.
