Σπύρος Στάλιας, Οικονομολόγος Ph.D
Το ευρώ εισήχθη ως λογιστικό νόμισμα την 1η Ιανουαρίου 1999 και ως
φυσικό νόμισμα την 1η Ιανουαρίου 2002.
Η Γαλλία προσχώρησε στην Ευρωζώνη την 1η Ιανουαρίου 1999.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του γαλλικού Υπουργείου Οικονομίας και
Οικονομικών, το 1998, το έτος πριν την ένταξη της Γαλλίας στην
Ευρωζώνη, η γαλλική οικονομία χαρακτηριζόταν από ισχυρά
θεμελιώδη μεγέθη και δυναμική.
Ο συνδυασμός της ταχείας αύξησης του ΑΕΠ, της σχετικής μείωσης της
ανεργίας, του σημαντικού πλεονάσματος του ισοζυγίου τρεχουσών
συναλλαγών και των σταθερών δημοσίων οικονομικών, δημιούργησαν
την ψευδαίσθηση ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος για την είσοδο της
χώρας στην Ευρωζώνη. Αυτή η ισχυρή επίδοση υποδήλωνε για την
γαλλική ελίτ μια ανθεκτική και ανταγωνιστική οικονομία έτοιμη για τις
προκλήσεις και τις ευκαιρίες της νομισματικής ένωσης.
1
Η εξέλιξη όμως της γαλλικής οικονομίας τα τελευταια 25 χρόνια και
εντεύθεν της ανατροπής της πολιτικής ιεραρχίας της Γαλλίας 2 , με την
επικράτησης μιας νεοφιλελεύθερης τραπεζικής ελίτ που δεν λογοδοτεί
2
Επί της ουσίας πουθενά, έχει δημιουργήσει στην Γαλλία καταστάσεις
εκτάκτου ανάγκης σε όλους τους τομείς της γαλλικής κοινωνιας. 3
Με άλλα λόγια οι Γάλλοι ηγέτες (αλλά και οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι
ηγέτες) βούλιαξαν στην Μονεταριστική Ψευδαίσθηση ότι υιοθετώντας
το ευρώ θα ποδηγετούσαν την Γερμανία και θα οδηγείτο η Ευρώπη σε
πολιτική ένωση που θα συνόδευε την οικονομική ένωση, υπό την
ηγεσία της Γαλλίας. Υπολόγισαν λάθος 4 .
Η ελπίδα τους δεν υλοποιήθηκε, αφήνοντας την Γαλλία να παλεύει με
ένα σύστημα που την κάνει κοινωνικά και γεωπολιτικά ευάλωτη λόγω
χρεών, που είναι αδύνατον να αποπληρωθούν, με αποτέλεσμα εσαεί οι
Γάλλοι, από απερίσκεπτη επιλογή, να καταβάλουν τόκους, μεγάλο
μέρος του ΑΕΠ με άλλα λόγια, στους χαραμοφάηδες των αγορών.
Τι πραγματικά συνέβη στη Γαλλία; Συνέβη αυτό που συνέβη σε όλες
περίπου τις χώρες της ευρωζώνης.
Αποδεχόμενοι οι πολιτικοί της Γαλλίας (και οι άλλοι ηγέτες), παντώς
χρώματος και προέλευσης, ότι την Νομισματική Πολιτική θα την ασκεί
εφεξής η ανεξάρτητη ΕΚΤ, προφανώς είχαν πιστέψει ότι η μεταβολή
του ύψους του επιτοκίου, κάθε φορά που απαιτείται, είναι εκείνο το
ανίκητο όπλο που πλέον θα καθορίζει την ανάπτυξη της ευρωζώνης, και
την απασχόληση της ευρωζώνης συνολικά, και για κάθε χώρα
ξεχωριστά, στο πλέον υψηλό δυνητικό επίπεδο, έτσι ώστε να
βαδίσουμε προς την Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση.
Σύμφωνα με την Ελίτ της Ευρωζώνης και φυσικά της Γαλλίας, το
επιτόκιο εξισορροπεί την προσφορά του υλικού κεφαλαίου
(αποταμίευση) με τη ζήτηση του (επένδυση), εκπεφρασμένες σε χρήμα
(ευρώ). Με άλλα λόγια η ΕΚΤ θα εξασφάλιζε ένα κόσμο χωρίς κρίσεις
και υφέσεις. Ένα κόσμο σταθερότητας.
Η εισαγωγή του χρήματος, του ευρώ, δεν άλλαξε τη βασική λειτουργία
του επιτοκίου, απλά την έκανε πιο ευέλικτη και μετρήσιμη,
επιτρέποντας συναλλαγές μεταξύ ατόμων που δεν παράγουν τα ίδια
αγαθά.
Κατά συνέπεια, πέραν του καθορισμού του επιτοκίου από την ΕΚΤ, το
νόμισμα θα πρέπει κατ’ ανάγκη να το εκδίδει η ΕΚΤ, αφού μέσω της
προσφοράς του ευρώ, μεταβάλλετε το επιτόκιο, με εντολή μάλιστα, να
εκδίδει τόσο όσο ‘ευρώ’ (Συνθήκη της Λισαβόνας) που ποτέ ο
3
πληθωρισμός να μην ξεπερνάει ένα προκαθορισμένο ποσοστό
πληθωρισμού 5 , πληθωρισμό κοντά, αλλά κάτω από το 2%.
Από εδώ ξεκινάει και η άποψη των νεοφιλελεύθερων της ευρωζώνης,
της ‘ουδετερότητας του χρήματος’ που υποστηρίζει ότι το χρήμα/ευρώ
δεν επηρεάζει τις πραγματικές μεταβλητές της οικονομίας, αλλά απλά
διευκολύνει τις συναλλαγές, λειτουργώντας ως μέσο ανταλλαγής. Με
άλλα λόγια επηρεάζει μόνο τις τιμές.
Η παράδοση της νομισματικής πολιτικής στην ΕΚΤ 6 είχε δραματικές
επιπτώσεις στην γαλλική οικονομία και στην γαλλική κοινωνία 7 σε
όλους τους τομείς, γιατί παραδίδοντας η Γαλλία την νομισματική της
κυριαρχία, βρέθηκε να εξαρτάται πλήρως από τις ‘πραγματικές
μεταβλητές’ της.
Τι σημαίνει ‘Πραγματικές Μεταβλητές’
Το κράτος δεν μπορεί πλέον να εκτυπώσει χρήμα. Ως εκ τούτου, το
γαλλικό κράτος πρέπει να χρηματοδοτεί τις δαπάνες του είτε μέσω
φορολογίας είτε μέσω δανεισμού από τις ‘αγορές', είτε από τις
εξαγωγές, αν και εφ’ όσον ειναι μεγαλύτερες από τις εισαγωγές ( βλέπε
Γερμανία. Σημειώσετέ αυτό! ).
Το Γαλλικό Κράτος χρηματοδοτικά έγινε όπως ένας ψαράς της
Μασσαλίας, που θέλει ένα δάνειο να ανανεώσει τα ψυγεία του!
Πηγαίνει στον γκισέ της τράπεζας, και μπορεί να προηγείται αυτός, ο
ψαράς, του κράτους, αν για την τράπεζα είναι πιο φερέγγυος.
Το κόστος του δανεισμού της Γαλλίας εξαρτάται πιά από την αξιοπιστία
της, που είναι πραγματική μεταβλητή, που καθορίζεται πλέον από
τους κλασικούς παράγοντες της οικονομίας του 19 ου αιώνα.
Δηλαδή, την παραγωγικότητα, την τεχνολογία, τους υλικούς πόρους,
το απόθεμα του υλικού κεφαλαίου, την ποιότητα του εργατικού
δυναμικού, τις εθνικές αποταμιεύσεις, την αποτελεσματικότητα των
επενδύσεων και το χρέος του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
Συνεπώς, το επιτόκιο δανεισμού για κάθε κράτος-μέλος αντανακλά τις
πραγματικές του αδυναμίες ή πλεονεκτήματα και όχι απλώς τη
νομισματική πολιτική της ΕΚΤ.
Το αφελές λοιπόν επιχείρημα της καθεστηκυίας τάξης της Γαλλίας, ότι η
χώρα θα γίνει Γερμανία (πολλώ δε μάλλον η Ελλάδα) επειδή θα είχε
4
κοινό νόμισμα, είναι ‘μωραίνει Κύριος ον βούλεται απολέσαι’ ή
‘εκπληκτική ανοησίας της Γαλλίας’ (αλλά και των κρατών της
Ευρωζώνης).
Η ένταξη σε μια νομισματική ένωση δεν εξισώνει τις οικονομίες.
Αντιθέτως, αναδεικνύει τις δομικές τους διαφορές. Οι διαφορές δεν
είναι απλώς τυπικές, αλλά είναι η έκφραση των πραγματικών
ανισορροπιών μεταξύ των χωρών.
Το ευρώ έχει διπλή φύση. Για τη Γερμανία, το ευρώ είναι ένα νόμισμα
που αντανακλά την υψηλή παραγωγικότητά της και της επιτρέπει να
δανείζεται με πολύ χαμηλά επιτόκια. Για την Γαλλία, την Ελλάδα ή την
Ισπανία, το ίδιο νόμισμα είναι υπερτιμημένο και ο δανεισμός γίνεται
ακριβότερος, καθώς η αγορά τις τιμωρεί για τις ‘πραγματικές’ τους
αδυναμίες.
Αυτό είναι το μεγάλο κρυφό, αλλά και πιο ουσιαστικό χαρακτηριστικό
της Ευρωζώνης: η νομισματική ένωση, επί της ουσίας η ΕΚΤ, απέκρυψε
τις πραγματικές διαφορές των χωρών στην αρχή, δανείζοντας την
Γαλλία ή την Ελλάδα με το ίδιο επιτόκιο που δανειζόταν η Γερμανία. Η
Γαλλία δεν έγινε Γερμανία, πολλώ δε μάλλον η Ελλάδα.
Αυτό το αποκάλυψε με εκρηκτικό τρόπο η κρίση του 2008, αλλα οι
Γάλλοι τι κατάλαβαν;
Τίποτα, αν θυμηθούμε τι έκανε στον κακόμοιρο Γιώργο Παπανδρέου ο
Σαρκοζί στις Κάννες, για να σώσει τις τράπεζες της Γαλλίας. Τον είπε
ψυχάκια, αλλά ο ΓΑΠ και ο Βενιζέλος δεν γνώριζαν οικονομικά να του
απαντήσουν, για να τον..κτλ
Συνοψίζοντας, η ένταξη σε ένα κοινό νόμισμα απαιτεί ισχυρές
πραγματικές μεταβλητές. Αν αυτές δεν υπάρχουν, η οικονομία γίνεται
ευάλωτη σε κρίσεις, χωρίς τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει τους
παραδοσιακούς μηχανισμούς για την αντιμετώπισή τους.
Τι απομένει να κάνει πια η Γαλλία ως μοναδική λύση, σύμφωνα με την
συνταγή ΕΚΤ και ΔΝΤ.
Η μόνη επιλογή είναι η εσωτερική υποτίμηση.
Αυτό σημαίνει μείωση των μισθών, των συντάξεων, των κοινωνικών
παροχών και αύξηση της φορολογίας, ώστε να μειωθεί το κόστος της
παραγωγής και να ανακτηθεί η ανταγωνιστικότητα και γενικά διάλυση
5
του κράτους μέσω της μείωσης των δαπανών του κράτους, με άλλα
λόγια το κράτος πωλείται.
Αυτό σημαίνει, μείωση του βιοτικού επιπέδου, μεγαλύτερες δόσεις
δανείων, εκτεταμένη ανεργία, πτωχεύσεις, απολύσεις και το κυριότερο,
έντονες κοινωνικές αντιδράσεις γιατι οι πολίτες αισθάνονται, νιώθουν,
ότι πληρώνουν το κόστος μιας κρίσης που δεν προκάλεσαν οι ίδιοι.
Αυτή η διαδικασία είναι εξαιρετικά επώδυνη και έχει τεράστιες
κοινωνικές επιπτώσεις.
Με άλλα λόγια για την ανάκαμψη της οικονομίας δεν μπορείς να
«κόβεις τα κεφάλια» της εργατικής και μεσαίας τάξης για να
εξασφαλίζονται τα τοκοχρεολύσια των Τραπεζιτών υπό τις ευλογίες
μιας άθλιας ανεύθυνης Κεντρικής Τράπεζας και μιας διεφθαρμένης
γραφειοκρατίας των Βρυξελλών και ντόπιων ελίτ.
Ποιά θα ήταν μια άλλη λύση;
Αν η Γαλλία είχε διατηρήσει το φράγκο της, αποθεματικό νόμισμα τότε,
και δεν είχε εισέλθει στην ευρωζώνη, ποτέ δεν θα είχε να αντιμετωπίσει
τέτοια κρίση. Αλλά, υποθετικά, αν είχε φθάσει σε τέτοιο κατάντημα,
έχοντας την νομισματικη της κυριαρχία θα είχε την ελευθερία:
Να ελέγχει το επιτόκιο και να το προσαρμόζει στις ανάγκες της
εθνικής της οικονομίας.
Να εκτυπώνει χρήμα για να χρηματοδοτεί το χρέος της, χωρίς να
εξαρτάται από τις αγορές.
Να αποφύγει τη λιτότητα και να χρηματοδοτεί δημόσιες
επενδύσεις, δημιουργώντας θέσεις εργασίας και τονώνοντας την
ανάπτυξη.
Με αλλαγές στην δασμολογική της πολιτική θα μπορούσε να
προστατεύει την παραγωγή της
Με το δικό της νόμισμα, η Γαλλία θα είχε πλήρη έλεγχο της
νομισματικής και δημοσιονομικής της πολιτικής. Δεν θα ήταν
υποχρεωμένη να τηρεί τους δημοσιονομικούς κανόνες της Ευρωζώνης
και θα μπορούσε να διαχειρίζεται το χρέος της με μεγαλύτερη ευελιξία,
6
αποφεύγοντας την επιβολή μέτρων λιτότητας που επιβάλλονται από
εξωτερικούς παράγοντες όπως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή το ΔΝΤ.
Η σημερινή ευάλωτη Γαλλία στις αγορές, και ο φόβος για μια πιθανή
κρίση χρέους οφείλεται στο γεγονός ότι βρίσκεται σε μια νομισματική
ένωση όπου δεν έχει τον έλεγχο του νομίσματός της.
Αν η Γαλλία είχε διατηρήσει το φράγκο (αποθεματικό νόμισμα τότε!), τα
οικονομικά της προβλήματα θα ήταν διαφορετικά και πιθανότατα θα
αφορούσαν την ανησυχία για ένα πιθανό πληθωρισμό παρά για την
αδυναμία αποπληρωμής του χρέους. Η ύπαρξη εμπορικού
πλεονάσματος θα ενίσχυε περαιτέρω αυτή την κατάσταση, καθιστώντας
τα τρέχοντα προβλήματα λιγότερο πιθανά.
Πράγματι, αυτός ο μηχανισμός ως τρόπου μείωσης του πραγματικού
βάρους του χρέους δεν είναι διαθέσιμος στη Γαλλία όσο βρίσκεται στο
ευρώ.
Η έξοδος θα της έδινε αυτό το ισχυρό εργαλείο
Η Γαλλία παραδίδοντας την νομισματική της κυριαρχία, απώλεσε το
πιο δυνατό εργαλείο, που έχει κάθε χώρα εκτός ευρωζώνης, να
αντιμετωπίσει μια κρίση ανταγωνιστικότητας.
Απώλεσε την δυνατότητα χρησιμοποίησης του νομίσματος της, στην
αντιμετώπιση μιας κρίσης, που σημαίνει ότι θα μπορούσε να
υποτιμήσει το νόμισμα της, όσο θα ηταν αναγκαίο, και να το
σταθεροποιήσει με την απαγόρευση της ελεύθερης διακίνησης
κεφαλαίων ή να το αφήσει ελεύθερο να διακυμαίνεται στις αγορές
(βλέπε γιουάν ή δολάριο, αποθεματικά νομίσματα). Αυτό το
τελευταίο για αυτούς που φοβούνται για την αξία του νέου φράγκου!
Kαι στις δύο περιπτώσεις, οι Υπερήφανοι Γάλλοι, θα είχαν ανακτήσει
την νομισματική τους κυριαρχία, που είναι ο θεμέλιος λίθος κάθε
σύγχρονου κράτους, και θα είχαν σωθεί από την Λερναία Ύδρα της
ευρωζώνης.
spyridonstalias@hotmail.com
Μερικές διευκρινήσεις παρακάτω, για όσους θέλουν.
1
Βασικοί Οικονομικοί Δείκτες και περιληπτική Ανάλυση
Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ): Το 1998, η οικονομία της Γαλλίας σημείωσε σημαντική
επιτάχυνση, με την πραγματική αύξηση του ΑΕΠ να φτάνει περίπου το 3,6%. Αυτή η ισχυρή απόδοση τροφοδοτήθηκε από έναν συνδυασμό παραγόντων, συμπεριλαμβανομένης της ισχυρής εγχώριας ζήτησης (κατανάλωση και επενδύσεις) και ενός ευνοϊκού εξωτερικού περιβάλλοντος. Η ισχυρή αύξηση του ΑΕΠ αντανακλούσε μια περίοδο οικονομικής ανάκαμψης και επέκτασης.
Απασχόληση: Το ποσοστό ανεργίας το 1998 σημείωσε αξιοσημείωτη μείωση, μειούμενο από την κορύφωση άνω του 11% στα μέσα της δεκαετίας του 1990 σε περίπου 10,6%. Ενώ εξακολουθεί να είναι υψηλό με τα σύγχρονα πρότυπα, αυτή η μείωση υποδηλώνει μια θετική τάση στην αγορά εργασίας, με τη δημιουργία θέσεων εργασίας να επιταχύνεται σύμφωνα με την οικονομική επέκταση. Αυτή η βελτίωση ήταν ένα βασικό σημάδι της υγείας της οικονομίας.
Δημόσιο Χρέος: Ο λόγος δημόσιου χρέους προς ΑΕΠ της Γαλλίας ήταν σχετικά σταθερός, περίπου
στο 58,1% το 1998. Αυτό το ποσοστό ήταν κάτω από το όριο του 60% της Συνθήκης του Μάαστριχτ, ένα κρίσιμο κριτήριο για την ένταξη στην Ευρωζώνη. Η ικανότητα της χώρας να διαχειρίζεται τα δημόσια οικονομικά της εντός αυτών των ορίων κατέδειξε δημοσιονομική πειθαρχία και σταθερότητα.
Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών: Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών κατέγραψε σημαντικό πλεόνασμα περίπου 2,7% του ΑΕΠ. Αυτό το ισχυρό πλεόνασμα έδειξε ότι η Γαλλία ήταν καθαρός εξαγωγέας αγαθών και υπηρεσιών, κερδίζοντας περισσότερα από το εμπόριό της με τον υπόλοιπο κόσμο από ό,τι δαπανούσε. Ένα υγιές ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών αποτελεί βασικό δείκτη της ανταγωνιστικότητας και της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας μιας οικονομίας.
Ιδιωτικό Χρέος: Τα δεδομένα για το ιδιωτικό χρέος το 1998, αν και δεν είναι τόσο εύκολα διαθέσιμα ή τυποποιημένα όσο σήμερα, υποδηλώνουν ότι βρισκόταν σε διαχειρίσιμα επίπεδα. Το χρέος των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων δεν έθετε σημαντικούς κινδύνους για το χρηματοπιστωτικό σύστημα, επιτρέποντας τη βιώσιμη κατανάλωση και τις επενδύσεις.
2 Η ελίτ αποτελείται κατά σειρά
1. Τις Τράπεζες και τον Χρηματοπιστωτικό Τομέα
2. Τους Μεγάλους Επιχειρηματικούς Ομίλους και Εξαγωγείς
3. Τους Πολιτικούς και την Γραφειοκρατική των Βρυξελών.
3 Μετά από 25 χρόνια ευρώ η Γαλλία παρουσιάζει την παρακάτω εικόνα:
Το ΑΕΠ Γαλλίας (2024): Το ΑΕΠ της Γαλλίας για το 2024 εκτιμάται στα 2.917,4 δισεκατομμύρια ευρώ.
Το Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών (2024): Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών παρέμεινε ελλειμματικό. Το έλλειμμα εκτιμάται ότι διαμορφώθηκε περίπου στα -10,5 δισεκατομμύρια ευρώ.
Αυτό αντιστοιχεί σε ένα έλλειμμα περίπου -0,4% επί του ΑΕΠ. Αλλά από το 2006 έως και το 2024 παντα το Ισοζύγιο των Εξωτερικών Συναλλαγών ήταν ελλειμματικό.
Το συνολικό δημόσιο χρέος της Γαλλίας (2024) είχε ως εξής:
Σε ποσοστό επί του ΑΕΠ το δημόσιο χρέος της Γαλλίας έφτασε στο 113% του ΑΕΠ για το 2024. Το συνολικό δημόσιο χρέος της Γαλλίας ξεπέρασε τα 3.300,0 δισεκατομμύρια ευρώ.
Ιδιωτικό Χρέος
Το ιδιωτικό χρέος (χρέος των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων), 2024.
Σε ποσοστό επί του ΑΕΠ: Το ιδιωτικό χρέος ανήλθε σε περίπου 204,9% του ΑΕΠ το 2024 και σε δις ευρω 5.978 δισεκατομμύρια ευρώ.
Συνολικά, η γαλλική οικονομία παρουσιάζει μια εικόνα υψηλού δημόσιου ελλείμματος, σημαντικού ιδιωτικού χρέους, ενώ το έλλειμμα στο ισοζύγιο εξωτερικών πληρωμών καίτοι έχει βελτιωθεί σχετικά με τα προηγούμενα χρόνια παραμένει ελλειμματικό ήτοι δημιουργεί περαιτέρω χρέος.
4 Η δημιουργία του ευρώ δεν ήταν αποτέλεσμα αποκλειστικά οικονομικών υπολογισμών. Η
πρωτοβουλία του Φρανσουά Μιτεράν να συνδέσει την επανένωση της Γερμανίας με την υιοθέτηση ενός κοινού νομίσματος ήταν μια βαθιά πολιτική κίνηση. Ο φόβος της γερμανικής ισχύος: Ο Μιτεράν και άλλοι Ευρωπαίοι ηγέτες φοβούνταν ότι μια επανενωμένη Γερμανία, με το πανίσχυρο νόμισμά της (το γερμανικό μάρκο), θα κυριαρχούσε οικονομικά και πολιτικά στην Ευρώπη. Η δημιουργία ενός κοινού νομίσματος θεωρήθηκε ως ένας τρόπος να ελέγξουν τη γερμανική δύναμη και να την ενσωματώσουν σε ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο.
Η ελπίδα της Ευρωπαϊκής Ενοποίησης: Πολλοί πίστευαν ότι το κοινό νόμισμα θα αποτελούσε τον ακρογωνιαίο λίθο μιας βαθύτερης πολιτικής ενοποίησης. Η λογική ήταν ότι η κοινή νομισματική πολιτική θα οδηγούσε, αναπόφευκτα, σε κοινή δημοσιονομική πολιτική και, τελικά, σε μια πολιτική ένωση. Αυτή η προσδοκία όμως δεν υλοποιήθηκε ποτέ.
5 Το χρήμα στην ευρωζώνη λειτουργεί ως Μέσο Ανταλλαγής, δηλαδή πουλάει κάποιος το
εμπόρευμα του για χρήμα. Μονάδα Μέτρησης της αξίας όλων των αγαθών (σιτάρι, μηχανήματα, ρούχα) που μπορεί να μετρηθεί με χρήμα και ως Μέσο Αποταμίευσης, ο καθένας μπορεί να αποταμιεύσει χρήματα αντί για εμπόρευμα.
6 Η παραχώρηση της νομισματικής πολιτικής σε έναν υπερεθνικό οργανισμό όπως η ΕΚΤ δημιουργεί ένα ντόμινο επιδράσεων που περιορίζουν σημαντικά την εθνική δημοσιονομική, εισοδηματική, συναλλαγματική και δασμολογική πολιτική. Είναι μια από τις μεγαλύτερες "εκπλήξεις" της Ευρωζώνης αφού ολες οι παραπάνω πολιτικές θέλοντας και μη εξαρτώνται εμμέσως πλην σαφώς από την ΕΚΤ και τις ‘Αγορές’.
7 Η παραχώρηση της νομισματικής κυριαρχίας έχει βαθιές συνέπειες για την πολιτική και κοινωνική τάξη.
Η Ανατροπή της Πολιτικής Εξουσίας
Ότι στην πυραμίδα της εξουσίας αναρριχήθηκαν τραπεζίτες πάνω από τους πολιτικούς αντανακλά μια κεντρική αλλαγή. Σε μια εθνική οικονομία, οι εκλεγμένοι πολιτικοί έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν τη νομισματική πολιτική ως εργαλείο για την οικονομική ανάπτυξη ή την αντιμετώπιση κρίσεων (π.χ., υποτίμηση νομίσματος για τόνωση των εξαγωγών). Στην Ευρωζώνη, αυτή η δυνατότητα έχει χαθεί. Οι αποφάσεις της ΕΚΤ για τα επιτόκια και τη νομισματική πολιτική είναι ανεξάρτητες από τις πολιτικές επιλογές κάθε κράτους.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι κυβερνήσεις να έχουν λιγότερα εργαλεία για να αντιμετωπίσουν μια ύφεση ή να δώσουν ώθηση στην οικονομία. Η κύρια τους επιλογή είναι η δημοσιονομική πολιτική (φορολογία, δαπάνες), η οποία όμως περιορίζεται από το Σύμφωνο Σταθερότητας. Έτσι, το πεδίο δράσης των πολιτικών συρρικνώνεται, και οι αποφάσεις που επηρεάζουν τη ζωή των πολιτών (όπως το κόστος δανεισμού) λαμβάνονται από τεχνοκράτες της ΕΚΤ. Αυτό έκανε την πολιτική έχει να είναι δευτερεύουσα απέναντι στην οικονομική πολιτική που χαράσσεται σε υπερεθνικό επίπεδο.
Συνέπειες στο Δίκαιο και την Κοινωνία
Η συγκεκριμένη αλλαγή έχει όντως συντριπτικές επιπτώσεις στο δίκαιο και την κοινωνία.
Δημοκρατικό Έλλειμμα: Ενώ οι πολιτικοί είναι υπεύθυνοι απέναντι στους ψηφοφόρους, οι
διοικούντες την ΕΚΤ δεν είναι εκλεγμένοι και δεν λογοδοτούν πουθενα. Αυτό δημιουργεί ένα
δημοκρατικό έλλειμμα, καθώς οι πολίτες δεν μπορούν να ψηφίσουν για να αλλάξουν την
οικονομική πολιτική που τους επηρεάζει άμεσα. Γι αυτό όσοι μιλούν για ‘προοδευτικές λυσεις’ με ευρώ είτε αγνοούν, είτε ψεύδονται είτε είναι βλάκες!
Κοινωνικές Επιπτώσεις: Όταν μια χώρα πλήττεται από κρίση, δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει την υποτίμηση για να ανακάμψει. Αναγκάζεται να καταφύγει στην εσωτερική υποτίμηση, δηλαδή να μειώσει μισθούς, να περιορίσει συντάξεις και να εφαρμόσει αυστηρή δημοσιονομική λιτότητα. Αυτή η διαδικασία είναι εξαιρετικά επώδυνη, προκαλεί κοινωνικές ανισότητες και μπορεί να οδηγήσει σε
κοινωνικές αναταραχές. Η κρίση στην Ελλάδα είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της διαδικασίας, αλλά χωρις αποτέλεσμα αφού η Ελληνική Βουλή αποτελείται από ευρωλάγνα κόμματα από την αριστερά έως την δεξιά.
Επίδραση στο Κράτος Δικαίου: Η ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών έχει νομιμοποιηθεί
συνταγματικά σε πολλές χώρες. Ωστόσο, όταν οι αποφάσεις της ΕΚΤ θεωρούνται ότι είναι πολιτικού χαρακτήρα (π.χ. αγορά ομολόγων για την διάσωση χωρών), τίθεται το ερώτημα κατά πόσο μια ανεξάρτητη αρχή μπορεί να παίρνει αποφάσεις που κανονικά θα έπρεπε να λαμβάνονται από τους εκλεγμένους πολιτικούς. Παρ’ ολ’ αυτά, ο ¨Άρειος Πάγος τα μνημόνια τα έκρινε συνταγματικώς ορθά.
Η δημιουργία της Ευρωζώνης, με την κεντρική της τράπεζα, πράγματι ανατρέπει την παραδοσιακή σχέση μεταξύ πολιτικής και οικονομίας, περιορίζοντας τη δημοκρατική ευθύνη και μετατοπίζοντας την εξουσία σε μη εκλεγμένους φορείς, με σοβαρές συνέπειες για την κοινωνία και το δίκαιο.
