Με την Ουάσιγκτον να παρακολουθεί με ανησυχία, και το Τελ Αβίβ να προειδοποιεί για μονομερή ενέργεια, ο κόσμος βρίσκεται και πάλι μπροστά στο ενδεχόμενο μιας ανάφλεξης στη Μέση Ανατολή.
7 ώρες πριν το χάος: Η ισραηλινή προειδοποίηση
Σύμφωνα με τους New York Times (NYT), Ισραηλινοί αξιωματούχοι ενημέρωσαν την Ουάσιγκτον ότι μπορούν να πραγματοποιήσουν προληπτικό χτύπημα κατά των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν μέσα σε επτά ώρες, ανεξαρτήτως του αν επιτευχθεί συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ και Τεχεράνης.
Αμερικανοί αναλυτές επισημαίνουν ότι τέτοια επίθεση θα τινάξει στον αέρα τις συνομιλίες και θα αναγκάσει τις ΗΠΑ να στηρίξουν στρατιωτικά το Ισραήλ – ακόμα κι αν διαφωνούν με την ενέργεια.
Η σκέψη ότι μια μεμονωμένη κίνηση του Ισραήλ μπορεί να προκαλέσει ολική σύγκρουση, τρομοκρατεί την Ουάσιγκτον.
Οι New York Times ανέφεραν τον Απρίλιο ότι το Ισραήλ σχεδίαζε να χτυπήσει ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις ήδη από αυτόν τον μήνα, αλλά ο Trump απέρριψε το πλήγμα, λέγοντας πως ήθελε να συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις με την Τεχεράνη.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Benjamin Netanyahu, ωστόσο, συνέχισε να πιέζει για στρατιωτική δράση χωρίς τη βοήθεια των ΗΠΑ.
Γιατί θέλει να χτυπήσει τώρα το Ισραήλ
Σύμφωνα με την αμερικανική εφημερίδα, το Ισραήλ έχει παραλύσει τη Hezbollah και τη Hamas, οι οποίες έχουν υποστηριχθεί από ιρανικά χρήματα, όπλα και πυραύλους.
Καταφέρνοντας ένα πλήγμα στη Hezbollah ειδικότερα, το Ισραήλ εξάλειψε την ανησυχία ότι η οργάνωση θα απειλούσε ισραηλινά αεροσκάφη στο δρόμο τους προς το Ιράν και θα αντιδρούσε με πυραυλικές επιθέσεις στο Τελ Αβίβ μετά από οποιαδήποτε επίθεση.
Ο Netanyahu υποστηρίζει ότι η αδυναμία του Ιράν δεν θα διαρκέσει πολύ και ότι η στιγμή είναι κατάλληλη για μια επίθεση.
Ο Trump έχει υποστηρίξει ότι η αδυναμία του Ιράν καθιστά την περίοδο αυτή ιδανική για διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του προγράμματος εμπλουτισμού του Ιράν, υποστηριζόμενη από την απειλή στρατιωτικής δράσης σε περίπτωση που οι συνομιλίες αποτύχουν.
Σήμα στην κυβέρνηση των ΗΠΑ
Ισραηλινοί αξιωματούχοι έστειλαν σήμα στην κυβέρνηση Trump λίγο πριν από το πρώτο επίσημο ταξίδι του Αμερικανού προέδρου στο εξωτερικό, στη Μέση Ανατολή τον Μάιο 2025, ότι προετοιμάζονταν να επιτεθούν στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, σύμφωνα με δύο άτομα που είναι σε γνώση του ζητήματος.
Οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών εντόπισαν επίσης τις προετοιμασίες του Ισραήλ για μια επίθεση.
Αυτό οδήγησε τον Trump να μιλήσει με τον Netanyahu, ο οποίος δεν αρνήθηκε ότι είχε διατάξει τον στρατό και τις υπηρεσίες πληροφοριών του να προετοιμαστούν για μια επίθεση και υποστήριξε πως είχε περιορισμένο χρονικό περιθώριο για μια τέτοια επίθεση
Ισραήλ: Πραγματική απειλή ή στρατηγικός εκβιασμός;
Τα τελευταία δύο χρόνια, δημοσιεύματα στον δυτικό Τύπο – από Wall Street Journal και Forbes έως Washington Post – επαναλαμβάνουν σταθερά το ίδιο αφήγημα: ότι το Ισραήλ ετοιμάζεται να πλήξει το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.
Κι όμως, παρά τις ευκαιρίες, το Τελ Αβίβ δεν τολμά το τελικό βήμα.
Σε δύο διαφορετικά επεισόδια το 2024, Ισραηλινά μαχητικά βομβάρδισαν ιρανικούς στρατιωτικούς στόχους – πρώτα κοντά στο Isfahan και μετά σε μια μαζική επιχείρηση με πάνω από 100 αεροσκάφη – αλλά απέφυγαν επιμελώς οποιοδήποτε χτύπημα σε πυρηνικές εγκαταστάσεις.
Αυτό δείχνει ότι, παρά τη ρητορική, το Ισραήλ δεν επιθυμεί μια πλήρη σύγκρουση με το Ιράν χωρίς απόλυτη υποστήριξη από τις ΗΠΑ.
Ποιο Ιράν, εδώ δεν μπορούν να νικήσουν τους Houthi
Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η αποτυχία της κοινής επιχείρησης ΗΠΑ–Ισραήλ κατά των Houthi στην Ερυθρά Θάλασσα, με στόχο να προστατεύσουν τις θαλάσσιες μεταφορές.
Παρά τις αεροπορικές επιδρομές και τις ανακοινώσεις, η επιχείρηση εγκαταλείφθηκε χωρίς στρατηγικό αποτέλεσμα, λόγω του φόβου του Trump για παρατεταμένο πόλεμο.
Πώς λοιπόν να ξεκινήσει το Ισραήλ μόνο του έναν ολοκληρωτικό πόλεμο με το Ιράν, που διαθέτει στρατό, βαλλιστικούς πυραύλους, υποδομές και διεθνή υποστήριξη;
Μήπως όλα είναι ένα «media game»;
Η συχνότητα και το περιεχόμενο των αναφορών σε δυτικά ΜΜΕ περί επικείμενης ισραηλινής επίθεσης προκαλεί ερωτήματα:
• Μήπως αυτές οι διαρροές εξυπηρετούν τη στρατηγική πίεσης των ΗΠΑ προς το Ιράν;
• Ή μήπως αποτελούν εργαλείο αποσταθεροποίησης των διαπραγματεύσεων, με σαφές αποτύπωμα ισραηλινών λόμπι στα αμερικανικά ΜΜΕ;
Η απάντηση δεν είναι απλή. Όμως είναι γεγονός ότι κάθε φορά που πλησιάζει κάποια διπλωματική πρόοδος, επανεμφανίζονται τα ίδια δημοσιεύματα για «επικείμενη επίθεση».
Η στάση του Netanyahu: «Καμία συμφωνία, καμία εμπιστοσύνη»
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Benjamin Netanyahu απορρίπτει οποιοδήποτε πυρηνικό deal με το Ιράν.
Δηλώνει ξεκάθαρα ότι η μόνη αποδεκτή συμφωνία θα ήταν σαν εκείνη της Λιβύης το 2003: πλήρης αποσυναρμολόγηση του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, στρατιωτικού και πολιτικού.
Όσο το Ιράν διατηρεί δυνατότητα εμπλουτισμού ουρανίου ή βαλλιστικών πυραύλων, το Ισραήλ θεωρεί ότι η απειλή είναι υπαρκτή και άμεση.
Ο Trump επιμένει ότι υπάρχει ακόμα περιθώριο για συμφωνία: «Κάτι καλό μπορεί να προκύψει τις επόμενες δύο ημέρες», δήλωσε πρόσφατα.
Όμως η πραγματικότητα είναι πιο περίπλοκη.
