Άνοδο που πλησιάζει το 30% σημείωσαν οι τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη για το 2024 με τις μεγαλύτερες αυξήσεις να καταγράφονται το τελευταίο δίμηνο του έτους.
Βασική αιτία η νέα κόντρα της Ουκρανίας και της ΕΕ από τη μια πλευρά και της Ρωσίας από την άλλη, με αφορμή τη λήξη της σύμβασης Μόσχας και Κιέβου για μεταφορά φυσικού αερίου στην Ευρώπη μέσω παλιού ρωσικού αγωγού.
Ιδιαίτερες πιέσεις εκδηλώθηκαν από τη Σλοβακία για την επίτευξη νέας συμφωνίας καθώς το φυσικό αέριο διαμετακομιζόταν και μέσω της επικράτειάς της, Επίσης Ουγγαρία, Ιταλία και Αυστρία εξέφρασαν ανησυχίες για τις προμήθειες φυσικού αερίου με τις κρατικές ενεργειακές εταιρείες τους να υποστηρίζουν από κοινού τη συνέχιση της διαμετακόμισης φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας ή άλλου τρόπου.
Με προσοχή παρακολουθούν τις εξελίξεις και οι ΗΠΑ τόσο για γεωπολιτικούς λόγους αλλά και επειδή θέλουν να πουλήσουν το δικό τους φυσικό αέριο στην ΕΕ. Το ενδιαφέρον των ΗΠΑ όπως και του Κατάρ αφορά πάντως πωλήσεις υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).
Οι τιμές αναφοράς στην Ολλανδία για την Ευρώπη (TTF) από τα 37 ευρώ ανά μεγαβατώρα που είχαν καταγραφεί στις 2 Ιανουαρίου 2024 έφτασαν τα 47.7 ευρώ ανά μεγαβατώρα την Παρασκευή 27 Δεκεμβρίου, καταγράφοντας άνοδο της τάξης του 29%. Πρόκειται για εξέλιξη που πλήττει τα πορτοφόλια των νοικοκυριών αλλά και τις επιχειρήσεις της Ευρώπης, ειδικά εν μέσω του χειμώνα που οι απαιτήσεις για θέρμανση είναι μεγάλες.
Επίσης το φυσικό αέριο έχει μεγάλη ζήτηση στην Ευρώπη και για την παραγωγή ηλεκτρική ενέργειας, με αποτέλεσμα κάθε άνοδος στις τιμές του να επηρεάζει και το ήδη υψηλό κόστος του ρεύματος. Οι τιμές του φυσικού αερίου TTF είχαν φτάσει ακόμη και τα 50 ευρώ ανά μεγαβατώρα μέσα στο Νοέμβριο του 2024. Τον Ιανουάριο του 2023 είχεν σκαρφαλώσει ακόμη και πάνω από τα 70 ευρώ ανά μεγαβατώρα λόγω του πολέμου, για να ακολουθήσουν όμως αρκετά πτωτική πορεία μέσα σε εκείνο το έτος.
Παρά τον πόλεμο με την Ουκρανία και τις κυρώσεις, η Ρωσία εξακολουθούσε όλο το 2024 να παραδίδει το 15% των εισαγωγών φυσικού αερίου της Ευρώπης, με το ένα τρίτο από αυτή την ποσότητα να διέρχεται από Ουκρανία.
Αυξημένη ζήτηση για φυσικό αέριο προβλέπει η Παγκόσμια Τράπεζα
Σε ανάλυση στο ιστολόγιό της (blog) η Παγκόσμια Τράπεζα αναφέρει ότι μετά τα προβλήματα της πανδημίας και τον πόλεμο στην Ουκρανία, η αύξηση της παγκόσμιας κατανάλωσης φυσικού αερίου για το 2024, το 2025 και το 2026 αναμένεται να επιστρέψει στον υψηλό μέσο όρο της περιόδου 2015 με 2019. μέσος όρος.
«Η αύξηση της κατανάλωσης αναμένεται να είναι παρόμοια το 2025 και το 2026, με τη ζήτηση για την Ευρασία να αναμένεται να μετριαστεί και τη ζήτηση της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής να παραμείνει στάσιμη. Ως αποτέλεσμα, οι ευρωπαϊκές χώρες δεν θα μπορούν να βασίζονται το 2025 και το 2026 σε συρρίκνωση της κατανάλωσης, όπως είχαν κάνει το 2022 και το 2023, για να μειώσουν την έκθεση στις παγκόσμιες αγορές φυσικού αερίου», προειδοποιεί η Παγκόσμια Τράπεζα.
Καθώς η προσπάθεια της Ευρώπης να υποκαταστήσει το ρωσικό φυσικό αέριο «έχει αυξήσει τον ανταγωνισμό του μπλοκ με την περιοχή Ασίας-Ειρηνικού για αποστολές LNG, η ισχυρή αύξηση της ζήτησης φυσικού αερίου από αυτήν την περιοχή το 2025 και το 2026 αντιπροσωπεύει έναν σαφή ανοδικό κίνδυνο για τις τιμές στην Ευρώπη», εκτιμά η Παγκόσμια Τράπεζα.
Πόκερ με τις τιμές
Με το φυσικό αέριο μέσω αγωγών να είναι πιο φθηνό και πιο εύκολα προσβάσιμο για την ΕΕ, η Μόσχα δήλωνε έτοιμη να το προμηθεύσει φυσικό αέριο στην Ευρώπη μέσω εναλλακτικών οδών παρακάμπτοντας την Ουκρανία, όπως είχε δηλώσει ανήμερα τα Χριστούγεννα ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης της Ρωσίας Αλεξάντερ Νόβακ.
Στα τέλη Αυγούστου ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ είχε αναφέρει ότι η Ρωσία θα μπορούσε να ακολουθήσει εναλλακτικές διαδρομές, συμπεριλαμβανομένου προγραμματισμένου κόμβου φυσικού αερίου μέσω της Τουρκίας, εάν το Κίεβο δεν επεκτείνει τη συμφωνία διαμετακόμισης.
