Τμήματα του Σαχέλ καταλαμβάνουν σήμερα μια ιδιαίτερη θέση στο αφρικανικό
τοπίο, ειδικά η Μπουρκίνα Φάσο, ο Νίγηρας και το Μάλι, που μοιράζονται πολλές
τελευταίες εξελίξεις, ιδιαίτερα τα στρατιωτικά πραξικοπήματα και την εκδίωξη των
Γάλλων.
Τον περασμένο Ιούλιο, ο Μοχάμεντ Μπαζούμ, πρόεδρος του Νίγηρα, ανατράπηκε
από πραξικόπημα που πραγματοποίησε ο στρατηγός Τσιάνι. Μετά την κατάληψη
της εξουσίας, οι σχέσεις με τις πρώην αποικιακές χώρες, ήταν τεταμένες. Όπως η
Μπουρκίνα Φάσο και το Μάλι, έτσι και ο Νίγηρας έχει διακόψει τις σχέσεις με τη
Γαλλία. Μια σειρά γεγονότων έχουν κάνει τις σχέσεις μεταξύ του Παρισιού και του
Νιαμέι εξαιρετικά τεταμένες.
Πέρυσι η Γαλλία ήταν αδιάλλακτη με τη νέα στρατιωτική κυβέρνηση. Σκέφτηκε ότι
μπορούσε να βασιστεί στο στρατιωτικό προσωπικό που έχουν οι Ηνωμένες
Πολιτείες στη χώρα, της τάξης των 1.200 ατόμων, για να μην τους εκδιώξουν.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν διέκοψαν όμως εντελώς τους δεσμούς τους με τη νέα
κυβέρνηση γιατί είχαν τα δικά τους σχέδια. Διόρισαν πρεσβευτή την επόμενη μέρα,
σχεδόν ως επίσημη αναγνώριση των πραξικοπηματιών, και αρκετές διπλωματικές
αντιπροσωπείες έχουν ταξιδέψει στο Νιαμέι τους τελευταίους μήνες.
Η τελευταία έφτασε στο Νίγηρα στις αρχές Μαρτίου, με επικεφαλής τη Μόλι Φι,
υπουργό Εξωτερικών αρμόδια για Αφρικανικές Υποθέσεις. Συναντήθηκε αρχικά με
τον πρωθυπουργό Λαμίν Ζεϊνέ και στη συνέχεια με τον στρατηγό Τσιάνι.
Η Φι βρισκόταν ήδη στον Νίγηρα πριν από λίγους μήνες προετοιμάζοντας το
έδαφος. Αλλά δεν είναι τίποτα άλλο από μια αδύναμη διπλωμάτης. Αυτό που
ξεχωρίζει στην αμερικανική αντιπροσωπεία είναι η παρουσία της Σελέστ Γουόλαντερ, υφυπουργού Άμυνας, αρμόδιας για θέματα διεθνούς ασφάλειας, και
του στρατηγού Μάικλ Λάνγκλεϊ, επικεφαλής της Africom.
Η σύνθεση της αμερικανικής αντιπροσωπείας καταδεικνύει ότι οι Ηνωμένες
Πολιτείες είναι αποφασισμένες να διατηρήσουν εγκάρδιες σχέσεις με τον στρατό
του Νίγηρα σε μια εποχή που η επιρροή της Ρωσίας αυξάνεται μόνο στο Σαχέλ. Η
Ουάσιγκτον έχει σημαντικά συμφέροντα στον Νίγηρα, ξεκινώντας από μια
στρατιωτική βάση στο Αγκαντέζ, που παίζει στρατηγικό ρόλο. Οι πύλες εισόδου και
εξόδου στο Σαχέλ βρίσκονται στο Αγκαντέζ.
Το Αγκαντέζ ήταν πάντα ένα σταυροδρόμι, εμπορικών και λαθρεμπορικών
διαδρομών. Αυτή η συνοριακή πόλη κατοικείται από ειδικούς λαθροδιακινητές, οι
οποίοι προσλαμβάνονται από μετανάστες από την υποσαχάρια περιοχή, που
θέλουν να φτάσουν στις ακτές της Μεσογείου.
Τα μέσα μεταφοράς είναι φορτηγά που κλάπηκαν στη Λιβύη και καταχωρήθηκαν
ξανά. Πριν από μερικά χρόνια υπήρχαν και φορτηγά που έρχονταν από την Αλγερία,
αλλά αυτό ήταν πριν κλείσουν τα σύνορα.
Υπάρχουν επίσης πολλοί μετανάστες που ζουν σε γκέτο και τροφοδοτούν την
παραοικονομία. Στο Αγκαντέζ ονομάζονται «πρόβατα». Σε αντάλλαγμα για ένα
αντίτιμο, στεγάζονται και μετά μεταφέρονται στα σύνορα με τη Λιβύη ή την
Αλγερία.
Η κοκαΐνη είναι μια άλλη προσοδοφόρα αποστολή που φτάνει από τη Λατινική
Αμερική εδώ και δέκα περίπου χρόνια, μέσω του Νίγηρα και στη συνέχεια συνεχίζει
το ταξίδι της στη Μεσόγειο. Μερικοί κάτοικοι του Αγκαντέζ έχουν συγκεντρώσει
τεράστιες περιουσίες χάρη στις προηγούμενες δραστηριότητες σπέρνοντας τη
διαφθορά σε κάθε επίπεδο των δημόσιων αξιωμάτων.
Τα ναρκωτικά και ειδικότερα το χασίς είναι ο πρόγονος των σύγχρονων δρόμων και
διαδρομών της Σαχάρας που συνδέουν τον Ατλαντικό με την Αίγυπτο. Όταν η μεταφορά δεν είναι δυνατή, τα φορτηγά και οι οδηγοί τους μπορούν να τεθούν στην υπηρεσία των τζιχαντιστών.
Όμως η κοκαΐνη, το χασίς, οι μετανάστες και τα φορτηγά ωχριούν μπροστά στη νέα
προοπτική του Αγκαντέζ: τον χρυσό του Ντιάντο, πάνω από 700 χιλιόμετρα
βορειοανατολικά, στη μέση της ερήμου.
Είναι λογικό να υπάρχει μια αμερικανική στρατιωτική βάση στην πόλη, της οποίας
οι αξιωματικοί δεν έχουν ως στόχο μεταξύ των αποστολών τους να βάλουν τέλος
στο λαθρεμπόριο, τα ναρκωτικά, τα όπλα ή τους τζιχαντιστές. Ο στόχος τους είναι η
διατήρηση της παρουσίας των ΗΠΑ στο Σαχέλ.
