Ο πόλεμος αυτός διεξάγεται σε δύο μέτωπα: στο πεδίο των μαχών που είναι εμφανές, αλλά και δεν ένα λιγότερο εμφανές στο πεδίο της διεθνούς οικονομίας, με τη νομισματική του διάσταση να αναδεικνύεται καίρια καθώς ο νέος πολυπολικός κόσμος – η νέα σωστή «πλευρά της Ιστορίας» – θα χαρακτηριστεί από την παρακμή του διεθνούς νομίσματος που χαρακτήρισε την ηγεμονία των ΗΠΑ μετά τον Ψυχρό Πόλεμο.
Άλλωστε, όποιες και να είναι οι εξελίξεις αυτό που συνειδητοποιούν οι πάντες είναι ότι ο κόσμος πλέον – η αμείλικτη οικονομική και γεωπολιτική πραγματικότητα – είναι ήδη διαιρεμένος σε δύο μπλοκ : Τις ΗΠΑ και την Κίνα η οποία συντονίζεται με τις αναπτυσσόμενες οικονομίες των BRICS (Βραζιία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Ν. Αφρική).
Η Ουκρανία, η μάχη η οποία είναι σε κοινή θέα, αναμένεται να αντέξει έναν χειμώνα χωρίς ρεύμα και επαρκή τροφή κατασταση που ενδέχεται να οδηγήσει σε ανθρωπιστική κρίση.
Το άλλο μέτωπο είναι το οικονομικό, με τις ΗΠΑ να αντιμετωπίζουν μια συντονισμένη επίθεση από τη Ρωσία και την Κίνα που έχει επίκεντρο την ηγεμονία του δολαρίου.
Το σχέδιο υποκατάστασης του δολαρίου
Οι Ρώσοι σχεδιάζουν ένα νόμισμα υποκατάστασης του δολαρίου ως μέσο διακανονισμού των διεθνών συναλλαγών, το οποίο, εάν πετύχει, θα μπορούσε να προκαλέσει ξεπούλημα στις αγορές των διεθνών συναλλαγματικών αποθεμάτων που είναι εκπεφρασμένα σε δολάρια.
Δεν έχουμε τρόπο να γνωρίζουμε σε ποιο στάδιο βρίσκεται αυτό το σχέδιο, αλλά οι ενδείξεις κατατείνουν προς ένα ψηφιακό νόμισμα η αποτίμηση του θα βασίζεται στον χρυσό.
Η δημιουργία ενός νέου χρηματιστηρίου χρυσού από τη Μόσχα, οι ασιατικές κεντρικές τράπεζες που συσσωρεύουν πρόσθετα αποθέματα χρυσού και η Σαουδική Αραβία που επιδιώκει να δέχεται πληρωμές εκτός δολαρίων για τις πωλήσεις πετρελαίου είναι όλα τα παραπάνω έμμεσες ενδείξεις για την υλοποίηση του εν λόγω στοιχείουν.
Εκτός από τα ανώτέρω σχέδια, καταγράφεται μια εν εξελίξει μακροπρόθεσμη μετατόπιση των επενδυτών που είχαν σημαντικά διαθέσιμα σε δολάρια εξαιτίας της χρηματοοικονομικής «φούσκας των πάντων», με την προοπτική για υψηλότερα επίπεδα επιτοκίων εγκαίρως.
Τα κίνητρα για την κατοχή δολαρίων μειώνονται και ένα επιτυχημένο νέο ασιατικό εμπορικό νόμισμα θα αποτελέσει μια ευθεία επίθεση για το δολάριο.
Θα μπορούσε αυτή η πίεση να αναγκάσει τις ΗΠΑ να πείσει την Ουκρανία να αποδεχθεί το καθεστώς που διαμόρφωσε η ρωσική στρατιωτική επιχείρηση και οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας;
Το σενάριο αυτό έχει γίνει ήδη αρκετά πειστικό.
Είναι επίσης ένας τρόπος για να μειωθούν οι τιμές της ενέργειας, δίνοντας στις κεντρικές τράπεζες το απαραίτητο περιθώριο για ελιγμούς όσον αφορά τον καθορισμό των επιτοκίων.
Καταιγιστικές εξελίξεις…
Στο πλαίσιο της ρωσοκινεζικής εταιρικής σχέσης, ειδικά μέσω της συμμετοχής της δεύτερης μεγαλυτερη οικονομίας στον κόσμο στην Ευρασιατική Οικονομική Ένωση, σχεδιάζεται ένα νέο νόμισμα διακανονισμού των διεθνών εμπορικών συναλλαγών.
Λόγω των νομισματικών κυρώσεων κατά της Ρωσίας, έχει επικρατήσει μία αίσθηση επείγοντος στο έργο, με πλήθος κράτη στην Ασία να συνειδητοποιούν ότι η διατήρηση των δυτικών νομισμάτων στα αποθέματα της κεντρικής τους τράπεζας ενέχει τον κίνδυνο να βρεθούν στο στόχαστρο κυρώσεων εκ μέρους της Δύσης.
Αυτοί οι κίνδυνοι δεν περιορίζονται απλώς στην ”ακινητοποίηση” των αποθεματικών σε δυτικά νομίσματα, αλλά μειώνουν επίσης τις διεθνείς εμπορικές συναλλαγές.
Οι συνέπειες της πολιτικής κυρώσεων της Δύσης ήταν να αναγκάσουν τις ασιατικές κυβερνήσεις να επανεξετάσουν και την ασφάλεια της διεξαγωγής του διεθνούς εμπορίου.
Το σχέδιο του Sergei Glazyev
Σε αυτό το στάδιο μπορούμε να προσδιορίσουμε την πιθανή μορφή του νέου νομίσματος διακανονισμού εμπορικών συναλλαγών σύμφωνα με τον Sergei Glazyev, τον ανώτερο Ρώσο αξιωματούχο που έχει αναλάβει το έργο.
Μια επίσημη ανακοίνωση με ημερομηνία 16 Ιουνίου από την επιτροπή της οποίας προεδρεύει περιλάμβανε την ακόλουθη δήλωση:
«Ο Sergei Glazyev ενημέρωσε για την παρουσίαση στο εγγύς μέλλον της ιδέας για τη διαμόρφωση της κοινής αγοράς συναλλάγματος της Ενωσης Ευρασιατικών Κρατών, η οποία, ειδικότερα, θα περιλαμβάνει την ενοποίηση των συστημάτων πληροφοριών των χρηματιστηρίων και τον καθορισμό των ιστοτιμιών σε εθνικά νομίσματα.
«Η ημερήσια διάταξη περιλαμβάνει τη μετάβαση σε ένα νέο σταθερό νόμισμα διακανονισμού που βασίζεται σε ένα ‘’καλάθι’’ εθνικών νομισμάτων και εμπορευμάτων που διαπραγματεύονται στις αγρές, καθώς και τη δημιουργία του δικού μας σταθερού συστήματος διαμορφωσης των τιμών», καταλήγει η ανακοίνωση
Στόχος είναι το δολάριο να αντικατασταθεί ως μέσο διακανονισμού του διεθνούς εμπορίου.
Και η ιδέα είναι ότι αυτό το νέο νόμισμα διακανονισμού των διεθνών εμπορικών συναλλαγών θα είναι ανοιχτό ώστε να προσχωρήσουν και άλλα κράτη.
Οι απειλές για το δολάριο
Εάν αυτό το έργο είναι επιτυχές, τότε το δολάριο θα χάσει την ιδιότητά του ως αποθεματικού νομίσματος για τις συμμετέχουσες στο νέο νόμισμα χώρες.
Όπως περιγράφηκε παραπάνω, φαίνεται να είναι μια πολιτική δήλωση που έχει σχεδιαστεί για να κερδίσει έγκαιρα υποστήριξη για το έργο.
Αλλού, βλέπουμε προτάσεις για τη δημιουργία ενός νέου χρηματιστηρίου χρυσού της Μόσχας, που υποτίθεται ότι θα αντικαταστήσει την πρόσβαση στην αγορά χρυσού bullion Λονδίνου, οι οποίες πλέον αρνούνται στη Ρωσία και τα διυλιστήρια της την πρόσβαση.
Αλλά και πάλι, βλέπουμε ότι το κινούμενο φως είναι ο ίδιος Sergei Galzyev, λέγοντάς μας αυτή τη φορά ότι η ζήτηση προέρχεται από τη βιομηχανία χρυσού της Ρωσίας.
Η αρχική πρόταση του Glazyev προς τα ευρασιατικά κράτη έχει προβλήματα.
Η συμπερίληψη των εθνικών νομισμάτων σε κάποιου είδους ημερήσιο καθορισμό δεν εγγυάται σταθερότητα και κάθε φορά που ένα άλλο μέλος της Ευρασιατικής Ένωσης αποφασίζει να συμμετάσχει σε μια ολόκληρη άσκηση εξισορρόπησης των τιμών των εμπορευμάτων και των ισοτιμών θα πρέπει να πραγματοποιείται.
Οι ίδιες εκτιμήσεις ισχύουν για τα «αγαθά που διαπραγματεύονται στο χρηματιστήριο», τα οποία από άλλες δηλώσεις μπορούμε να θεωρήσουμε ότι αναφέρονται σε εμπορεύματα που διαπραγματεύονται μεταξύ μελών του συστήματος.
Αποδολαριοποίηση της αγοράς πετρελαίου και Σαουδική Αραβία
Από μια εγγενώς αμυντική κίνηση έναντι της ηγεμονίας του δολαρίου ΗΠΑ, η επιβεβαίωση των προθέσεων της Σαουδικής Αραβίας να αλλάξει τις πληρωμές από δολάρια σε απροσδιόριστα ασιατικά νομίσματα αλλάζει τις προτεραιότητες.
Ο στόχος για τον Glazyev είναι επίσης να πείσει τους Σαουδάραβες και άλλους προμηθευτές ενέργειας του Κόλπου να αποδεχθούν το νέο μέσο διευθέτησης των εμπορικών συναλλαγών.
Μόνο ένα νόμισμα που βασίζεται στον χρυσό ταιριάζει σε αυτό το σύστημα διεθνών συναλλαγών.
Με τις Βεδουινικές ρίζες τους να παραπέμπουν σε φυσικό νόμισμα, ένα νόμισμα διακανονισμού εμπορίου με βάση το χρυσό αποδεκτό από τους Σαουδάραβες θα είχε το πρόσθετο πλεονέκτημα να προκαλέσει ένα σημαντικό πλήγμα έναντι του δολαρίου.
Το χρηματιστήριο Χρυσού της Μόσχας
Όσο περισσότερο εξετάζει κανείς την κατάσταση, μπορεί μόνο να συμπεράνει ότι ο χρυσός είναι η λογική βάση για τέτοιου είδους σχέδια, και η συμμετοχή του Glazyev στο νέο χρηματιστήριο χρυσού της Μόσχας υποδηλώνει ότι έχει καταλήξει σε ένα παρόμοιο συμπέρασμα.
Εάν συμβαίνει αυτό, τότε θα είναι απαραίτητο να υποστηριχθεί ένα σχέδιο καθορισμού της τιμής του χρυσού με τέτοιο τρόπο ώστε οι συμμετέχοντες να μπορούν να διατηρούν με διαθέσιμά τους στο νέο νόμισμα, παρόλο που είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα είναι ψηφιακό.
Υποθέτοντας ότι το σχέδιο προχωρά προς την ολοκλήρωση με τον χρυσό να αντιπροσωπεύει τις συναλλαγές που βασίζονται σε εμπορεύματα γενικά, η απαίτηση διατήρησης αποθεμάτων σε δολάρια θα εκλείψει.
Τι θα συμβεί στο δολάριο
Τα αποθέματα σε δολάρια θα αποτελούν απλώς μια επιπλέον δυνατότητα για τις διεθνείς συναλλαγές.
Κάποιες από αυτές αφορούν διακυμάνσεις στις αποτιμήσεις των χαρτοφυλακίων, αλλά σαφώς η όρεξη των ξένων για διακράτηση δολαρίων μειώνεται.
Εάν το ασιατικό μπλοκ Ρωσίας/Κίνας εισαγάγει ένα βιώσιμο νόμισμα διακανονισμού εμπορικών συναλλαγών, τόσο η επίσημη ιδιοκτησία όσο και διακράτηση κατοχή δολαρίων από τον ιδιωτικό τομέα θα μειωθούν περαιτέρω.
Τα δολάρια θα πωλούνται για την αγορά άλλων νομισματων, χρυσού ή για τη δημιουργία αποθεμάτων σε διαρκή εμπορεύματα .
Η παγκόσμια τάση να πουληθούν δολάρια για να αγορασθούν άλλα μεγάλα νομίσματα των κεντρικών τραπεζών (fiat) ωθήθηκε από τις νομισματικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας.
Και μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι το μήνυμα σχετικά με τη διακράτηση γεν, ευρώ ή στερλίνας είναι ευρέως αποδεκτό σε όλα τα ασιατικά έθνη.
Τα πρόσκαιρα κέρδη λόγω Fed
Ως εκ τούτου, οι νομισματικές κυρώσεις υπό την ηγεσία των ΗΠΑ κατά της Ρωσίας πιθανότατα θα έχουν άσχημα αποτελέσματα.
Με το δολάριο να πωλείται για την αγορά χρυσού και εμπορευμάτων, η αξία των δολαρίων σε σχέση με τα χρυσά και εμπορεύματα προφανώς θα μειωθεί.
Θα είναι μια τάση εύκολα κατανοητή, που πιθανόν να οδηγήσει σε πτώση το δολάριο πιο γρήγορα από ό,τι θα περίμενε κανείς.
Μπορεί η διαδικασία να έχει ήδη ξεκινήσει.
Μέχρι στιγμής φέτος, το δολάριο έχει κερδίσει έναντι άλλων σημαντικών νομισμάτων λόγω του ότι η Fed οδήγησε άλλες κεντρικές τράπεζες σε υψηλότερα επιτόκια σε μια προσπάθεια συγκράτησης του πληθωρισμού.
Άλλες κεντρικές τράπεζες ανταποκρίνονται τώρα καθυστερημένα με τις αναθεωρημένες πολιτικές επιτοκίων και, κατά συνέπεια, η ανοδική τάση του σταθμισμένου εμπορικού δείκτη του δολαρίου έχει υποχωρήσει από την προηγούμενη ανοδική του τάση.
Η νέα στροφή προς χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής
Τα προβλήματα του δολαρίου επιδεινώνουν τις υποψίες της αγοράς ότι η Fed θα αναγκαστεί σε μια στροφή πολιτικής καθώς εντείνεται η ύφεση.
Αν και αμβλύνει ελαφρώς τη γραμμή της, η Fed εξακολουθεί να το αρνείται, πιθανώς από φόβο μήπως ενθαρρύνει ακόμη υψηλότερες τιμές καταναλωτή.
Οι αγορές στοιχηματίζουν ότι είναι θέμα χρόνου να αναγκαστεί η Fed να σταματήσει τις αυξήσεις των επιτοκίων και να επαναφέρει την ποσοτική χαλάρωση.
Η απόδοση του 10ετούς ομολόγου του αμερικανικού ομολόγου μειώθηκε από 4,4% σε 3,63%, ενώ η αύξηση του ΔΤΚ επιβραδύνθηκε στο 7,7% τον Οκτώβριο.
H αγορά εμπορευμάτων και η «φούσκα των πάντων»
Οι αυξήσεις των τιμών των εμπορευμάτων και της ενέργειας που προκαλούνται από τις δυτικές κυρώσεις έχουν θέσει στην αφάνεια μια ευρύτερη τάση που αναδύεται από το τέλος των σαράντα χρόνων της «χρηματιστικοποίησης» των μεγάλων δυτικών οικονομιών – το τέλος μιας παρατεταμένης «φούσκαε των πάντων».
Τα δυσεπίλυτα κρατικά ελλείμματα οδηγούν την υποτίμηση των νομισμάτων σε σχέση με τις αξίες των εμπορευμάτων.
Ένας νέος οικονομικός Ψυχρός Πόλεμος μεταξύ των ηγενομικών δυνάμεων υπονομεύει τη λειτουργία των αλυσίδων εφοδιασμού σε πολλαπλές νομικές δικαιοδοσίες ή απλούστερα σε κράτη ή σε οικονομικούς χώρους.
Και ενώ οι δυσκολίες της εφοδιαστικής αλυσίδας μειώθηκαν πρόσφατα, οι προοπτικές για το διεθνές εμπόριο έχουν επιδεινωθεί, η αναδιάταξη της εφοδιαστικής αλυσίδας βρίσκεται στο προσκήνιο και η πίστωση των εμπορικών τραπεζών έχει καθυστερήσει πολύ τη 10ετή κυκλική της ύφεση.
Διαχείριση της ρευστοποίησης
Υποθέτοντας ότι οι ξένοι ενεργούν ως οριστικοί πωλητές σε καθαρή βάση και οι κινήσεις τους δεν αποτελούν απλώς αντιστάθμιση υφιστάμενων θέσεων, οι αγοραστές θα είναι είτε η Fed στην περίπτωση επίσημων ιδρυμάτων που πωλούν, είτε οι εμπορικές τράπεζες.
Όταν η Fed αγοράζει δολάρια, μειώνει την πλευρά του παθητικού του ισολογισμού της ή ανακατανέμει τα επαναπατρισμένα δολάρια αγοράζοντας περιουσιακά στοιχεία.
Και δεδομένου ότι εξετάζουμε το ενδεχόμενο καθαρών πωλήσεων από ξένους, αυτά τα περιουσιακά στοιχεία θα είναι περιουσιακά στοιχεία σε δολάρια στην εγχώρια οικονομία των ΗΠΑ.
Το αν η Fed θα μειώσει τον ισολογισμό της ή θα αγοράσει εγχώρια περιουσιακά στοιχεία είναι θέμα οικονομικής και νομισματικής πολιτικής.
Η ύφεση
Ένα επιπλέον πρόβλημα για τις νομισματικές αρχές είναι ότι αναμένουν όλο και περισσότερο η οικονομία να εισέλθει σε φάση ύφεσης, παρόλο που φαίνεται να αργεί να φτάσει.
Η ύφεση είναι μια συρρίκνωση της πίστωσης των εμπορικών τραπεζών, έναντι της οποίας η Fed θα περίμενε να αντισταθμίσει με το συνδυασμό διεύρυνσης του ισολογισμού της και αύξησης του δημοσιονομικού ελλείμματος από την κυβέρνηση.
Με άλλα λόγια, μετά από πενήντα ένα χρόνια που το δολάριο κυριαρχεί, έχει ζήτηση με βάση ότι είναι το μόνο αποθεματικό νόμισμα, το τέλος αυτής της περιόδου είναι μια εποχή που η οικονομία των ΗΠΑ εισέρχεται σε ύφεση – διαγράφοντας το σύνολο των αρνητικών προοπτικών
Αυτός είναι ίσως ο πιο επιτακτικός λόγος για την κυβέρνηση των ΗΠΑ να επιδιώξει να αποκλιμακώσει τις γεωπολιτιλές εντάσεις σχετικά με την Ουκρανία και να καταργήσει σταδιακά τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας…