Προγραμματιστές, διαχειριστές δικτύου, ελεύθεροι επαγγελματίες γραφιάδες αντικαθίστανται ήδη από έξυπνα bot-άκια, όσο η τεχνητή νοημοσύνη εξελίσσεται. Δείτε ποια επαγγέλματα κινδυνεύουν περισσότερο.
Θα φέρει η τεχνητή νοημοσύνη τον αργό θάνατο των εργαζομένων της γνώσης; Εκείνων δηλαδή που διαθέτουν ως κύρια εργατική δύναμη το μυαλό τους και τις διανοητικές δεξιότητες που έχουν συσσωρεύσει, με χρόνια σπουδών και εμπειρίας;
Οι απόψεις διίστανται. Εκείνοι που βλέπουν το ποτήρι μισογεμάτο, υποστηρίζουν ότι ναι μεν κάποιες ανθρώπινες εργασίες θα υποκατασταθούν από μηχανές, αλλά μεσοπρόθεσμα θα αναδειχθούν νέα επαγγέλματα. Αναλύσεις του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, παραπέμπουν σε προηγούμενες τεχνολογικές επαναστάσεις, όπου η αυτοματοποίηση έφερε αύξηση της παραγωγικότητας και των μισθών, δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας.
Οι Κασσάνδρες όμως επιμένουν ότι η αντικατάσταση ανθρώπινου δυναμικού από έξυπνα bot-άκια αποτελεί ήδη πραγματικότητα. Ρεπορτάζ του Axios προαναγγέλλει «λουτρό αίματος για τις δουλειές του λευκού κολάρου». Επικαλούνται πρόβλεψη του Ντάριο Αμοντέι, διευθύνοντος συμβούλου της Anthropic, μιας από τις πλέον ανερχόμενες εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης. Ο 42χρονος επιχειρηματίας και εφευρέτης του Claude, γλωσσικού μοντέλου τεχνητής νοημοσύνης που ανταγωνίζεται το ChatGPT, εκτιμά ότι σε ένα ως πέντε χρόνια η ΑΙ θα οδηγήσει σε απώλειες ως και 50% των θέσεων διανοητικής εργασίας, στις κατώτερες «εισαγωγικές» βαθμίδες. Αντίστοιχα η ανεργία στις ΗΠΑ, που σήμερα είναι στο 4,2% και κινείται ανοδικά, θα εκτιναχθεί στο 10% ως 20%.
Οι επιπτώσεις θα είναι οδυνηρές για τους νέους με πτυχία, που απασχολούνται σε διανοητικές εργασίες. Αναμένεται να χαθούν θέσεις εργασίας σε όλο το φάσμα των τεχνολογικών επαγγελμάτων, στα χρηματοοικονομικά, στις νομικές και συμβουλευτικές υπηρεσίες, και σε άλλες δουλειές του «λευκού κολάρου».
Ποιες δουλειές κινδυνεύουν από την Τεχνητή Νοημοσύνη
Στο ίδιο απαισιόδοξο μήκος κύματος με τον ιδρυτή της Αnthropic κινούνται οι προβλέψεις της Revelio Labs, μιας εταιρείας ανάλυσης δεδομένων για την αγορά εργασίας.
Το περιοδικό Βusiness Insider ανέθεσε στους οικονομολόγους της Revelio να συγκεντρώσουν στοιχεία από ένα τεράστιο όγκο αγγελιών στο διαδίκτυο, για να προσδιορίσουν ποιες θέσεις εργασίας αντικαθίστανται από την τεχνητή νοημοσύνη.
Καταρχάς οι οικονομολόγοι μελέτησαν τις περιγραφές των θέσεων εργασίας, σε βάθος τριών χρόνων, για να δουν ποια καθήκοντα μπορεί να εκτελέσει ή να βελτιώσει η τεχνητή νοημοσύνη. Διαπίστωσαν ότι από το 2022 το ποσοστό των εργασιών που μπορούν να εκτελεστούν από την τεχνητή νοημοσύνη στις διαδικτυακές αγγελίες εργασίας μειώθηκε κατά 19%.
Μετά από περαιτέρω ανάλυση, κατέληξαν στο εξής εντυπωσιακό συμπέρασμα: Το ποσοστό αυτό μειώθηκε κυρίως επειδή οι εταιρείες προσλαμβάνουν λιγότερα άτομα σε θέσεις εργασίας που μπορούν να καλυφθούν από εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης.
Τρεις βαθμοί επικινδυνότητας
Στη συνέχεια, οι αναλυτές κατέταξαν τα επαγγέλματα σε τρεις κατηγορίες: Εκείνα που έχουν υψηλό βαθμό έκθεσης στην τεχνητή νοημοσύνη – δηλαδή περιλαμβάνουν πολλά καθήκοντα που μπορεί να τα εκτελέσει ή να ενισχύει μια εφαρμογή ΑΙ.
Εκείνα που έχουν σχετικά χαμηλό βαθμό έκθεσης, και εκείνα που βρίσκονται στην ενδιάμεση κλίμακα.
Διαπιστώθηκε ότι από το 2022, όταν η OpenAI κυκλοφόρησε το ChatGPT, μειώθηκαν οι θέσεις εργασίας και στις τρεις κατηγορίες. Ωστόσο, η μείωση των προσλήψεων ήταν πιο απότομη για τις θέσεις εργασίας με υψηλή έκθεση (31%) σε σύγκριση με τις θέσεις εργασίας με χαμηλή έκθεση (25%).
Τεχνολογία VS Aνθρώπινης παρουσίας
Οι θέσεις εργασίας που κινδυνεύουν περισσότερο είναι εκείνες που χειρίζονται πολλές τεχνολογικές λειτουργίες: διαχειριστές βάσεων δεδομένων, ειδικοί πληροφορικής, μηχανικοί δεδομένων. Αντίθετα, οι θέσεις εργασίας με τη χαμηλότερη έκθεση στην τεχνητή νοημοσύνη είναι οι θέσεις που απαιτούν φυσική παρουσία, όπως οι διευθυντές εστιατορίων, οι εργοδηγοί και οι μηχανικοί.
Τα εργαστήρια Revelio Labs κατέταξαν τα επαγγέλματα, ανάλογα με το βαθμό έκθεσής τους στην Τεχνητή Νοημοσύνη (ποσοστό εργασιών που μπορεί να εκτελέσουν ή να ενισχύσουν εφαρμογές ΑΙ)
Τα πιο εκτεθειμμένα επαγγέλματα
- Διαχειριστής βάσης δεδομένων: 69%
- Ειδικός Τεχνολογίας της Πληροφορίας (ΙΤ): 62,4%
- Ασφάλεια δεδομένων: 61,8%
- Ελεγκτής χρηματοοικονομικών: 60,7%
- Μηχανικός δεδομένων: 59,4%
Τα λιγότερο εκτεθειμμένα επαγγέλματα
- Μάνατζερ εστιατορίου: 15,5%
- Εργατοτεχνίτης:17,1%
- Εργοδηγός: 18,9%
- Εταιρικός εκπαιδευτής: 19,5%
- Μηχανικός (αυτοκινήτων, μηχανημάτων κ.λπ) 20,1%
Αλίμονο στους γραφιάδες
Αυτή δεν είναι η πρώτη ανάλυση που δείχνει τον πρώιμο αντίκτυπο της τεχνητής νοημοσύνης στην αγορά εργασίας. Το 2023, μια ομάδα ερευνητών από το Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον και το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης επικεντρώθηκε σε μια ομάδα επαγγελματιών που είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι: οι ελεύθεροι επαγγελματίες σε επαγγέλματα που σχετίζονται με τη γραφή. Μετά την εισαγωγή του ChatGPT, ο αριθμός των θέσεων εργασίας σε αυτούς τους τομείς μειώθηκε κατά 2% στην πλατφόρμα ελεύθερων επαγγελματιών Upwork, ενώ τα μηνιαία έσοδα μειώθηκαν κατά 5,2%. «Βραχυπρόθεσμα», έγραψαν οι ερευνητές, «η γενετική τεχνητή νοημοσύνη μειώνει τη συνολική ζήτηση για εργαζόμενους όλων των ειδών σε επαγγέλματα γνώσης».
Υπάρχει ελπίδα;
Η μείωση των προσλήψεων λόγω ΑΙ μπορεί να αποδειχθεί περιστασιακή, υπογραμμίζουν οι αναλυτές. Μπορεί για παράδειγμα οι εργοδότες να διαπιστώσουν ότι η αντικατάσταση ανθρώπων από μποτάκια έχει αρνητικό αντίκτυπο στην ποιότητα της παρεχόμενης εργασίας, ή στην δημιουργικότητα των εργαζομένων – και κατά συνέπεια στα κέρδη.
Αυτό συνέβη για παράδειγμα στη σουηδική νεοτράπεζα Κlarna, που εφαρμόζει τα μοντέλα «Αγόρασε Τώρα, Πλήρωσε Αργότερα».
Πέρυσι, η Klarna καυχιόταν ότι η επένδυσή της στην τεχνητή νοημοσύνη της επέτρεψε να παγώσει τις προσλήψεις ανθρώπινου δυναμικού. Σύμφωνα με την ίδια, ένας βοηθός τεχνητής νοημοσύνης έκανε «το έργο 700 υπαλλήλων πλήρους απασχόλησης». Ωστόσο, τους τελευταίους μήνες, η Klarna άλλαξε στάση. Ξεκίνησε να προσλαμβάνει ξανά ανθρώπους, αλλήλους, αναγνωρίζοντας ότι η προσπάθεια μείωσης του κόστους μέσω της τεχνητής νοημοσύνης οδήγησε σε «χαμηλότερη ποιότητα».
Ο κούκος της Klarna δεν φέρνει την άνοιξη. Η τάση αντικατάστασης ανθρώπων από εργαλεία ΑΙ, για τις δουλειές «λευκών κολλάρων» υπερισχύει επιμένει το Βusiness Insider. Όσο τα μποτάκια βελτιώνονται και γίνονται πιο πειστικά στο να μιμούνται τον άνθρωπο, τόσο οι απολύσεις προσωπικού θα είναι πιο εύκολες.
Η ίδια η Κlarna, παρά την στροφή στον άνθρωπο, σκοπεύει να μειώσει το προσωπικό της κατά 500 άτομα το επόμενο έτος. Οσο μάλιστα η τεχνολογία εξελίσσεται, η μείωση του προσωπικού θα επιταχύνεται.