Η σύνοδος κορυφής Πούτιν – Τραμπ στην Αλάσκα έληξε πριν από λίγες ώρες. Αντίθετα μάλιστα απ’ ότι είχε γραφτεί, δε συνεχίστηκε με πρόγευμα εργασίας το Σάββατο – μετά από τις δηλώσεις στον τύπο, οι δύο πρόεδροι με τις ακολουθίες τους καβάλησαν τα αεροπλάνα τους και έφυγαν (ο Πούτιν επισκέφτηκε πρώτα ένα μνημείο των Ρώσων αεροπόρων που σκοτώθηκαν στην Αλάσκα στη διάρκεια του Β’ Π.Π.)
Το πρώτο που πρέπει να ειπωθεί για τη συνάντηση Πούτιν – Τραμπ στην Αλάσκα είναι ότι ΔΕΝ ξέρουμε τι συζητήθηκε. Η “συνέντευξη τύπου” που ακολούθησε τη συνάντηση ΔΕΝ ήταν συνέντευξη, αφού δεν απαντήθηκαν ερωτήσεις δημοσιογράφων, Οι δε ομιλίες των δύο προέδρων ήταν αρκετά ασαφείς, χωρίς να ειπωθεί τίποτα συγκεκριμένο για το μέλλον της σύρραξης στην Ουκρανία. Για να το πούμε λαϊκά, για την ταμπακιέρα κουβέντα! Όσο για κοινό ανακοινωθέν, δεν έχει εκδοθεί ακόμη και μάλλον ούτε πρόκειται, αφού οι δύο αντιπροσωπείες έχουν ήδη αποχωρήσει.
Αυτό δε σημαίνει όμως ότι δε βγήκαν ειδήσεις από τη συνάντηση. Κάθε άλλο. Απλά οι ειδήσεις αυτή τη φορά δε βγαίνουν από τις επίσημες δηλώσεις, αλλά από τα “παραλειπόμενα”.
Για να αρχίσουμε με χρονική σειρά, και επειδή η καλή μέρα από το πρωί φαίνεται, η “στυλιστική επιλογή” του Λαβρόφ, το μπλουζάκι με τα γράμματα CCCP (ΕΣΣΔ), έσκασε σαν βόμβα μεγατόνων. Δεν είναι του παρόντος να συζητήσουμε τι ήταν η ΕΣΣΔ, τι είναι σήμερα η Ρωσία και αν το καθεστώς του Πούτιν επιδιώκει την ανασύστασή της. Το σίγουρο όμως είναι ότι σε μία συνάντηση στην οποία ο οικοδεσπότης είχε προσπαθήσει να εμφανίσει ότι έσυρε τον καλεσμένο του υπό την απειλή πρόσθετων κυρώσεων, ο – γενικά χαμηλών τόνων – “κονσιλιέρε” του μεγάλου αφεντικού (για να το πούμε με όρους που καταλαβαίνει ο Τραμπ) δήλωσε με το ντύσιμό του, πριν ακόμη ξεκινήσει η συνάντηση, “αυτά που ξέρατε να τα ξεχάσετε”.
Τη στιγμή της προσγείωσης της ρωσικής αποστολής, έγινε υπέρπτηση αμερικάνικων πολεμικών αεροσκαφών. Και αν είναι απόλυτα λογικό να φυλάσσεται από αέρος ο τόπος της συνάντησης, είναι περίεργο ότι εκτός από μαχητικά συμμετείχε τουλάχιστον ένα βομβαρδιστικό B-2. Προφανώς δεν είχε στόχο να βομβαρδίσει τους δύο ηγέτες και τις συνοδείες τους, επομένως πετούσε για λόγους επίδειξης. Αμερικανοί σχολιαστές το χαρακτήρισαν επίδειξη δύναμης. Αν συνυπολογίσουμε όλα τα άλλα στοιχεία της συνάντησης, θα πρέπει να αναρωτηθούμε μήπως στην πραγματικότητα επρόκειτο για εναέριο άγημα προς τιμήν του ξένου ηγέτη. Αν επρόκειτο περί αυτού, είναι λυπηρό ότι ο Πούτιν έριξε μόνο μια ματιά στα αεροπλάνα και συνέχισε το δρόμο του, χωρίς καν να χαιρετίσει. Από την άλλη μεριά, πρέπει να πούμε ότι έχουμε δει πολύ καλύτερες αεροναυτικές επιδείξεις, όπως εκείνη που έγινε, πάλι προς τιμήν του Πούτιν, όταν είχε επισκεφτεί την υπόδουλη στην οικογένεια Σαούντ Αραβία και στην οποία είχαν βάλει στα ντεπόζιτα των αεροπλάνων ειδικά χημικά ώστε οι εξατμίσεις τους να σχηματίζουν στους αιθέρες τη ρωσική σημαία. Κάνοντας τη σύγκριση πάντως, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι ΗΠΑ μόλις υπερέβησαν τα 37 τρις χρέος. Ίσως μία τέτοια εξτραβαγκάντσα ήταν πέραν των δυνατοτήτων τους.
Ιδιαιτέρως χαρακτηριστική ήταν και η γλώσσα του σώματος του Τραμπ. Μετά από βδομάδες και μήνες που δήλωνε ότι “είναι εξοργισμένος με τον Πούτιν” και τον απειλούσε με κυρώσεις, μετά τα “κρατάτε με, θα τον σκίσω”, τον υποδέχτηκε με χαμόγελα, σαν να μην έτρεχε τίποτα, σαν έναν φίλο από τα παλιά. Το μόνο που δε μας είπε είναι ότι ανταλλάσσουν και ερωτικές επιστολές, όπως με τον Κιμ Γιονγκ Ουν. Τα δε χειροκροτήματα του προέδρου των ΗΠΑ προς τον μέχρι πρότινος “αποσυνάγωγο” από τη Δύση, σίγουρα προκάλεσαν ρίγη στους υποτελείς στον πρώτο ευρωπαίους νομάρχες.
Στις δηλώσεις προς τον τύπο μετά το τέλος της συνάντησης, έσκασαν άλλες δύο “κροτίδες”. Πρώτον, αντί να μιλήσει πρώτος ο οικοδεσπότης, όπως γίνεται παραδοσιακά σε συναντήσεις ισότιμων ηγετών, πήρε πρώτος το λόγο ο Πούτιν. Ο Τραμπ μίλησε δεύτερος, η δε ομιλία του διήρκησε κατά τι λιγότερο από το μισό της ομιλίας του Πούτιν. Με δεδομένη την τάση του Τραμπ να φλυαρεί και να περιαυτολογεί, μένει κανείς να αναρωτιέται τι τον εμπόδισε να το κάνει και τώρα.
Εκκωφαντική επίσης είναι και η αφωνία των ευρωλακέδων μετά τη λήξη της συνάντησης. Εκκωφαντική, αλλά όχι εντυπωσιακή: Αφού τους έβαλε το αφεντικό στη θέση τους, αφήνοντάς τους εκτός της συνάντησης, αφού πρωτύτερα τους είχε υποχρεώσει – όπως θα έλεγε ο Καμμένος – να πέσουν “στα τέσσερα” με τη συμφωνία για τους δασμούς και να αποδεχτούν και επίσημα ότι είναι υποτελείς, τι να έλεγαν τώρα; Να ασκήσουν κριτική στο αφεντικό τους; Κι αν θύμωνε και τους κοπάναγε πρόσθετους δασμούς για ασέβεια; Μερικές φορές η σιωπή είναι χρυσός.
Η πιο διασκεδαστική, ομολογουμένως, είναι η περίπτωση Μερτς. Ο εκλεγμένος νεοναζί νομάρχης Γερμανίας, περήφανος εγγονός εκλεγμένου παλαιοναζί δημάρχου κάποιας γερμανικής πόλης, πριν τη σύνοδο είχε κάνει δηλώσεις που φαινομενικά συμβούλευαν τον Τραμπ για το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα έπρεπε να κινηθεί, των οποίων το πραγματικό νόημα όμως ήταν “κοιτάξτε με, είμαι και εγώ εδώ, γράψτε κάτι και για μένα”. Μετά τη συνάντηση, στην οποία καταφανώς ο Τραμπ αγνόησε τις συμβουλές του Μερτς (αν τις πήρε και χαμπάρι), ο νομάρχης κατάπιε τη γλώσσα του, μαζί με τους συναδέλφους και συν-χρήστες του: τον επί δεκαετίες κακοποιούμενο Μακρόν, τον “child harmer” Στάρμερ και τον επαρχιακό κλόουν Ζελένσκι. Ο τελευταίος φαίνεται ότι είτε είχε λιποθυμήσει από τη χρήση, είτε κατάλαβε ότι όταν μιλάνε επαγγελματίες σόουμεν, όπως ο Τραμπ, οι ερασιτέχνες είναι καλό να σιωπούν.
Τα αποτελέσματα της συνόδου
Μερικές φορές, οι κοσμογονικές αλλαγές σηματοδοτούνται από ένα εκρηκτικό γεγονός. Άλλες φορές τα γεγονότα έρχονται τόσο σιωπηλά που μόνο καιρό μετά καταλαβαίνει κανείς ότι αποτελούσαν ορόσημα. Το δεύτερο φαίνεται να συνέβη τώρα.
– Έχει ντε φάκτο γίνει πλέον αποδεκτό – προς το παρόν από τον κλόουν των ΗΠΑ, αλλά μάλλον θα υποχρεωθούν να ακολουθήσουν και οι υποτελείς του – ότι η Ρωσία έχει ξαναγίνει υπερδύναμη και σαν τέτοια θα πρέπει να αντιμετωπίζεται.
– Ο “ηγέτης του ελεύθερου κόσμου” (τρομάρα του!) Τραμπ δεν παριστάνει πλέον τον αυστηρό τιμητή που βάζει όρους και απειλεί. (Βέβαια είναι αναμενόμενο κάποια από τις επόμενες μέρες να ξυπνήσει από την άλλη πλευρά και να αποπειραθεί να προκαλέσει, αλλά η άλλη πλευρά ξέρει καλά πώς να του απαντήσει).
– Η ανησυχία κάποιων, ευσεβής πόθος άλλων, ότι ο Πούτιν στη σύνοδο θα δώσει “γην και ύδωρ”, πάει περίπατο, όπως πάνε περίπατο και οι χιλιομασημένες απειλές ότι αν δεν σταματήσουν οι στρατιωτικές επιχειρήσεις μέχρι την περασμένη εβδομάδα, ο Τρούμπερμαν θα τσακίσει τη ρωσική οικονομία. Η Ρωσία συνεχίζει να προελαύνει, με τη σιωπηρή ανοχή πλέον των ΗΠΑ, και μάλλον θα συνεχίσει μέχρι να παραδοθεί άνευ όρων το νεοναζιστικό καθεστώς του Κιέβου. Η επόμενη μέρα στην πρώην Ουκρανία θα κριθεί από την έκβαση των μαχών και όχι από τη διαπραγματευτική δεινότητα του Τράμπ. Και όλοι πλέον ξέρουν ποια θα είναι η έκβαση των μαχών.
– Τα περί νέων κυρώσεων πάνε μάλλον εκεί που αρμόζει: στο σκουπιδοντενεκέ της Ιστορίας.
– Φαίνεται ότι οι ΗΠΑ έχουν πλέον αποδεχτεί τη σκληρή πραγματικότητα: Ότι δηλαδή ο μονοπολικός κόσμος έχει τελειώσει και έχουμε μπει σε μία νέα εποχή, όπου τα πρώτα βιολιά παίζουν στην Ανατολή και η Δύση περιορίζεται σε ρόλο κομπάρσου. Με κάποια καθυστέρηση, όταν καταλάβουν τι έγινε θα το αποδεχτούν και οι ευρωκαραγκιόζηδες. Όχι ότι ρωτάει κανείς τη γνώμη τους…
Τι δεν έχει διευκρινιστεί:
Μη ξέροντας τι διεμείφθη πίσω από τις κλειστές πόρτες, παραμένουμε με κάποια ερωτήματα. Δεν ξέρουμε αν έχουν παρθεί αποφάσεις, η αν είναι σε αυτά που αφέθηκαν για το μέλλον.
Τα κυριότερα ερωτήματα είναι
α) Αν θα συνεχίσουν οι ΗΠΑ να εξοπλίζουν την Ουκρανία (και εμείς να πληρώνουμε). Λογικά θα περιμέναμε να σταματήσουν, αλλά επειδή παίζεται χοντρή κονόμα δεν είναι καθόλου σίγουρο.
β) Τι θα γίνει με τις κυρώσεις. Θα περίμενε κανείς ότι με τέτοιο καλό κλίμα, έχει επέλθει κάποια συμφωνία και σε αυτό το θέμα. Επειδή όμως οι κυρώσεις, ειδικά στους ρωσικούς υδρογονάνθρακες, υποχρεώνουν την Ευρώπη να αγοράζει στην τριπλή τιμή αμερικάνικους, προς τεράστιο όφελος των Αμερικάνων ολιγαρχών, το πιθανότερο είναι ότι αυτό τουλάχιστον το σκέλος θα παραμείνει (και εμείς θα συνεχίσουμε να πληρώνουμε). Δεν αποκλείονται πάντως και εκπλήξεις. Είδομεν.
α) Και βέβαια, δε γνωρίζουμε τι άλλα θέματα συζητήθηκαν. Η παρουσία στα δύο επιτελεία οικονομικών στελεχών, δείχνει ότι στην ατζέντα ήταν και τέτοιας φύσης ζητήματα. Για παράδειγμα, είχε γραφτεί πριν τη συνάντηση ότι οι ΗΠΑ επιδιώκουν να τους νοικιάσουν οι Ρώσοι πυρηνοκίνητα παγοθραυστικά για να προχωρήσουν σε ανάπτυξη υποθαλλάσιων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στον Αρκτικό κύκλο (“μα καλά, δε λιώνουν οι πάγοι από την ανθρωπογενή υπερθέρμανση του πλανήτη και τις π@ρδές των βοοειδών”; θα αναρωτηθεί κανείς). Σίγουρα δεν ήταν αυτό το μόνο θέμα οικονομικής συνεργασίας που συζητήθηκε. Ας μην ξεχνάμε και ότι ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ που προετοίμασε τη συνάντηση, Steve Witkoff, δεν είναι ειδικός στην εξωτερική πολιτική, τα στρατιωτικά ή τις διεθνείς σχέσεις, αλλά συνάδελφος του Τραμπ: επαγγελματίας του real estate (κτηματομεσιτικά, οικοδομές κλπ).