Ευρεία κοινωνική υποστήριξη έχει η Πρωτοβουλία για τη Διασφάλιση της Δημόσιας Διαχείρισης του Νερού, που αντιστέκεται στην ιδιωτικοποίηση του βασικότερου αγαθού, η οποία θα φέρει αυξήσεις στα τιμολόγια, υποβάθμιση της ποιότητάς του και επιβάρυνση του περιβάλλοντος σε όλο το μήκος της υδροδότησης
Mε σκοπό την αποτροπή της ιδιωτικοποίησης του νερού και των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης, αλλά και την προστασία της ενιαίας διαχείρισης του κύκλου του νερού από την εμπορευματοποίησή του, συγκροτήθηκε Πρωτοβουλία για τη Διασφάλιση της Δημόσιας Διαχείρισης του Νερού. Ουσιαστικά, πρόκειται για μια ευρεία κοινωνική συμμαχία στην οποία συμμετέχουν μέχρι στιγμής 68 φορείς, μεταξύ των οποίων ΑΔΕΔΥ, ΠΟΘΑ, σωματεία της ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ, καταναλωτικές, δημοτικές και περιβαλλοντικές κινήσεις.
Άμεσος στόχος της Πρωτοβουλίας είναι η αποτροπή της ιδιωτικοποίησης του Εξωτερικού Υδροδοτικού Συστήματος της Αττικής (ΕΥΣ), που αποτελεί το μεγαλύτερο υδροδοτικό σύστημα της χώρας και ένα από τα πιο εκτεταμένα και πολύπλοκα υδροδοτικά συστήματα της Ευρώπης. Εκτείνεται σε τρία υδατικά διαμερίσματα (Αττικής, Ανατολικής και Δυτικής Στερεάς Ελλάδας), τέσσερις νομούς (Αιτωλοακαρνανίας, Φωκίδας, Βοιωτίας, Αττικής) σε μήκος 495 χιλιομέτρων και εξυπηρετεί περίπου τον μισό πληθυσμό της χώρας.
Αποτελείται από το σύνολο των διαχειριζόμενων υδατικών πόρων, ήτοι από ποταμούς, που καταλήγουν σε τρεις τεχνητές λίμνες (Εύηνου, Μόρνου και Μαραθώνα), μία φυσική λίμνη (Υλίκης), τις γεωτρήσεις και τις υποδομές μεταφοράς του νερού που το φέρνουν στις Μονάδες Επεξεργασίας Νερού. Κατά μήκος του συστήματος, για τη λειτουργία του οποίου εργάζονται περίπου 200 εργαζόμενοι, υπάρχουν έξι υδροηλεκτρικά εργοστάσια.
Μέχρι σήμερα, το Δημόσιο έχει την κυριότητα των ποταμών, λιμνών, ταμιευτήρων και του ΕΥΣ και η ΕΥΔΑΠ έχει τη χρήση και τη λειτουργία του συστήματος. Το 2014, έπειτα από προσφυγές πολιτών και συνδικαλιστικών φορέων, εκδόθηκε απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ, σύμφωνα με την οποία το 50% + 1 των μετοχών των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ θα ανήκει πάντα στον έλεγχο του Δημοσίου.
Το 2016, επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και κατόπιν απαίτησης Θεσμών και μνημονίων, οι κρατικές ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ μεταβιβάστηκαν στο Υπερταμείο (Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας), με νόμο που προέβλεπε «ότι η μεταβίβαση στο Υπερταμείο γίνεται με την επιφύλαξη των περιορισμών του Συντάγματος και των αποφάσεων της Δικαιοσύνης».
Ακολούθησε νέα προσφυγή στο ΣτΕ πολιτών και φορέων, που είχε αποτέλεσμα την πρόσφατη έκδοση αποφάσεων της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας με αριθμούς 190 – 191 (4/2/2022), σύμφωνα με τις οποίες η μεταβίβαση στο Υπερταμείο ήταν αντισυνταγματική, καθώς έχει σκοπό το κέρδος σε βάρος της ποιότητας και της προσιτής τιμής των λειτουργικών υπηρεσιών (ΕΥΔΑΠ-ΕΥΑΘ). Ωστόσο, το 2020, η κυβέρνηση εντελώς ξαφνικά και αναίτια, ξεκίνησε τη διαδικασία προκειμένου να παραχωρήσει σε ιδιώτες με Σύμπραξη Δημοσίου – Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), τη συντήρηση, λειτουργία, επισκευή και αποκατάσταση του ΕΥΣ.
Πρόσφατα, το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών προκήρυξε διεθνή διαγωνισμό με ΣΔΙΤ, θέτοντας στην ουσία εκτός την ΕΥΔΑΠ (διακόπτοντας τη σύμβαση παραχώρησης προς αυτήν που λήγει το 2024), η οποία από την ίδρυσή της είχε -άνευ οικονομικής επιβάρυνσης του Δημοσίου- όλες αυτές τις αρμοδιότητες για το ΕΥΣ. Στον διαγωνισμό συμμετείχαν οι εταιρείες ΑΚΤΩΡ, ΙΝΤΡΑΚΑΤ-ΤΕΡΝΑ και ΜΗΧΑΝΙΚΗ, καταθέτοντας τις προσφορές τους.
Έτσι, μετά την αρχική εκδήλωση ενδιαφέροντος από τα τρία σχήματα, το επόμενο βήμα -εφόσον δεν ακυρωθεί η διαδικασία- είναι ο διαγωνισμός για την ανάδειξη του αναδόχου που θα συμμετάσχει στη ΣΔΙΤ, ο οποίος προβλέπεται να εγκατασταθεί στο ΕΥΣ από 1/1/2025. Ο διαγωνισμός είναι ύψους περίπου 235 εκατ. ευρώ (290 εκατ. ευρώ με ΦΠΑ) και το προβλεπόμενο χρονικό διάστημα παραχώρησης είναι 20 χρόνια.
Όπως επεσήμαναν σε συνέντευξη Τύπου μέλη της Πρωτοβουλίας για τη Διασφάλιση της Δημόσιας Διαχείρισης του Νερού, με την παραχώρηση στους ιδιώτες του ελέγχου της υδροδότησης της Αττικής θα κινδυνεύσει η απρόσκοπτη καθολική προσβασιμότητα σε καθαρό πόσιμο νερό, καθώς είναι φυσικό ότι η ιδιωτικοποίηση έχει ως πρώτη προτεραιότητα το κέρδος και όχι την εξυπηρέτηση και το συμφέρον των πολιτών, λόγος για τον οποίο δεν ενδείκνυται σε υπηρεσίες πρώτης ανάγκης.
«Η παγκόσμια εφαρμογή της ιδιωτικοποίησης του νερού δείχνει ότι θα ισχύσουν και εδώ όλες οι αρνητικές επιπτώσεις κακής διαχείρισης και υπερτιμολόγησης που ίσχυσαν όπου εφαρμόστηκε: αύξηση τιμολογίων, υποβάθμιση της ποιότητας του νερού, επιπτώσεις στο περιβάλλον σε όλο το μήκος της υδροδότησης (Αιτωλοακαρνανία, Φωκίδα, Βοιωτία, Αττική) και μείωση των θέσεων εργασίας», τόνισαν.
Η πρώτη μεγάλη «μάχη» για την Πρωτοβουλία ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του νερού θα δοθεί στις 10 Μαΐου, οπότε εκδικάζεται στην Ολομέλεια του ΣτΕ η προσφυγή τριών σωματείων της ΕΥΔΑΠ (Επιστημονικού Προσωπικού, Μηχανικών, Αποχέτευσης) και πολιτών κατά της μεταβίβασης της ΕΥΔΑΠ Παγίων στο Υπερταμείο. Η προσφυγή έχει ιδιαίτερη σημασία, καθότι το ΕΥΣ ανήκε στην ΕΥΔΑΠ.
Ωστόσο, το 1999 η ΕΥΔΑΠ χωρίστηκε σε δυο εταιρείες, την Εταιρεία Παγίων ΕΥΔΑΠ και την ΕΥΔΑΠ Α.Ε., στην οποία ανήκουν τα διυλιστήρια, τα δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης και οι βιολογικοί καθαρισμοί, προκειμένου η τελευταία να μπει στο χρηματιστήριο.
Το ΕΥΣ Αθήνας μαζί με τα φράγματα και τους ταμιευτήρες του Εύηνου και του Μόρνου, τον ταμιευτήρα του Μαραθώνα, τις εγκαταστάσεις της Υλίκης και τα αντλιοστάσια, που αποτελούν τα πάγια, μεταφέρθηκαν στην ΕΥΔΑΠ Παγίων, ώστε να μην κινδυνέψουν ποτέ με ιδιωτικοποίηση οι πηγές και τα αποθέματα νερού.
Πηγή: efsyn