Η άρση του lockdown προχωράει με ταχύτερους από –από τον αρχικό κυβερνητικό σχεδιασμό- ρυθμούς και οι εργαζόμενοι (των επιχειρήσεων εκείνων που είχε ανασταλεί η λειτουργία λόγω πανδημίας) επιστρέφουν σιγά σιγά στις εργασίες με το μέλλον να διαγράφεται από αβέβαιο έως και εφιαλτικό.
Δίχτυ ασφαλείας
Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμα και το ευρωπαϊκό πρόγραμμα SURE, για την ενεργοποίηση του οποίου τον Ιούνιο ο Χρήστος Σταϊκούρας εμφανίστηκε αισιόδοξος, θα παρέχει μόνο μια «βραχυχρόνια» στήριξη στην απασχόληση και τα εισοδήματα των εργαζομένων.
«Συζητήσαμε επίσης την άμεση ενεργοποίηση, από τον Ιούνιο, του Ευρωπαϊκού χρηματοδοτικού σχήματος “SURE”, μετά τη θετική σημερινή απόφαση των μόνιμων αντιπροσώπων στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Πρόκειται για ένα σημαντικό δίχτυ ασφαλείας για την προστασία των θέσεων εργασίας, από το οποίο η Ελλάδα επιδιώκει να λάβει σημαντικά κονδύλια για τη βραχυχρόνια στήριξη της απασχόλησης και των εισοδημάτων των εργαζομένων» ανέφερε ο Χρήστος Σταϊκούρας μετά το τέλος του χθεσινού Eurogroup.
Οι δηλώσεις αυτές του κ. Σταϊκούρα για την βραχυχρόνια μόνο στήριξη της απασχόλησης έρχονται να στηρίξουν ουσιαστικά την εικόνα που διαμορφώνεται όχι μόνο από τις δυσοίωνες προβλέψεις για την ύφεση που η Κομισιόν την εκτιμά ως και 9,7% στην Ελλάδα, αλλά τη στατιστική αποτύπωση μιας εκρηκτικής αύξησης της ανεργίας μέσα στο 2020.
Έτσι, μετά τον ΣΕΒ, που προανήγγειλε τη μεγαλύτερη αύξηση ανεργίας την τελευταία δεκαετία, έρχεται και το Ινστιτούτο Εργασίας (ΙΝΕ) της ΓΣΕΕ με την εκτίμηση πως η ανεργία θα κυμανθεί στα επίπεδα του 20%!
Υπενθυμίζεται ότι ο ΣΕΒ εξέφρασε την παραπάνω πρόβλεψη υποστηρίζοντας ότι οι θέσεις εργασίας που χάθηκαν το Μάρτιο προαναγγέλλουν τη μεγαλύτερη αύξηση ανεργίας της δεκαετίας, μεγαλύτερη και από την περίοδο 2011-2013, παρά το γεγονός ότι τα μέτρα που υιοθετήθηκαν από την κυβέρνηση περιόρισαν –όπως εκτιμά ο ΣΕΒ- τις απολύσεις.
Το ΙΝΕ της ΓΣΕΕ επεξεργάστηκε τρία σενάρια με βάση την πορεία της ύφεσης. Το καλό με ύφεση 4%, το κακό με ύφεση 7% και το ακόμα χειρότερο με ύφεση 10% για το 2020.
Το καλό, το κακό και το χειρότερο
Το «καλό» σενάριο για το 2020 ξεκινά από ανεργία στο 19,02%, στο «κακό» σενάριο η ανεργία φθάνει στο 20,3%, ενώ στο ακόμη χειρότερο σενάριο, αγγίζει το 21,6%.
Αυτό που έχει σημασία είναι το γεγονός ότι το ΙΝΕ της ΓΣΕΕ τονίζει πως υπάρχει αβεβαιότητα για το εάν οι επιπτώσεις της κρίσης στην αγορά εργασίας θα είναι παροδικές ή εάν θα προκαλέσουν μόνιμες επιπτώσεις κατακερματισμού και όξυνσης των ανισοτήτων σε βάρος των πιο ευάλωτων ομάδων.
Η σημασία αυτής της διαπίστωσης έγκειται στο γεγονός ότι η κυβέρνηση επιμένει πως παρά το βάθος της όποιας ύφεσης φέτος, να θεωρεί δεδομένη την ανάκαμψη της οικονομίας για το 2021.
Πάντως σύμφωνα με το ΙΝΕ της ΓΣΕΕ η χρονική διάρκεια της ύφεσης και η προοπτική εγκλωβισμού της οικονομίας σε μια νέα φάση στασιμότητας θα καθορίσουν τις πιθανές επιπτώσεις:
α) στον όγκο της απασχόλησης και στην αύξηση της υποαπασχόλησης,
β) στους μισθούς και στο σύστημα προστασίας των εργαζομένων από συλλογικές και κλαδικές συμβάσεις εργασίας και
γ) στις συνθήκες εργασίας των πιο ευάλωτων ομάδων εργαζομένων χαμηλής ειδίκευσης, εκείνων που εργάζονται με μη τυπικές μορφές απασχόλησης, των νέων και των γυναικών.
Ψαλιδισμένες αποδοχές και απολύσεις
Ειδική αναφορά γίνεται επίσης στον κίνδυνο των απολύσεων και στις «ψαλιδισμένες» αποδοχές.
Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι στην πράξη τίθεται ή θα τεθεί το δίλημμα ανεργία ή μειώσεις μισθών, αν και η εμπειρία των τριών πρώτων μνημονίων τη δεκαετία που πέρασε έδειξε ότι η αύξηση της ανεργίας συμβάδισε με τις μειώσεις των μισθών και την βλαπτική μεταβολή σε βάρος των εργαζομένων, των συνθηκών εργασίας και των δικαιωμάτων τους.
Αξίζει δε να τονισθεί ότι οι εργαζόμενοι που δουλεύουν σε επιχειρήσεις που ανοίγουν δεν προστατεύονται από τον κίνδυνο της απόλυσης, όπως ισχύει για 45 μόλις μέρες για τις περιπτώσεις των εργαζομένων των οποίων αίρεται το καθεστώς αναστολής σύμβασης.
Γερμανικό μοντέλο επιδότησης της μερικής απασχόλησης
Πάντως και το πρόγραμμα SURE, το οποίο στηρίζεται στο γερμανικό μοντέλο επιδότησης της μερικής απασχόλησης, ουσιαστικά προλειαίνει το έδαφος για μειώσεις μισθών στο όνομα της διατήρησης των θέσεων εργασίας.
Και αυτό είναι το τίμημα για τους εργαζόμενους που θα ενταχθούν στο καθεστώς επιδότησης της εργασίας τους από τα κονδύλια του προγράμματος Sure.
Το κράτος θα καλύπτει μέρος του μισθολογικού και ασφαλιστικού κόστους των εργαζομένων, οι οποίοι δεν θα απασχολούνται πλήρως αλλά εκ περιτροπής.
Με αυτή τη λογική, ο εργοδότης γλιτώνει το 50% του μισθολογικού κόστους, ενώ ο εργαζόμενος διατηρεί τη θέση του, λαμβάνοντας όμως χαμηλότερες αποδοχές.
Το πρόγραμμα όμως της κρατικής χρηματοδότησης αναμένεται να καλύπτει το 30%-60% της διαφοράς.
Το πώς ακριβώς θα δουλέψει αυτό το μοντέλο χρηματοδότησης των μισθών δεν έχει αποσαφηνιστεί πλήρως. Θα χρειαστούν περαιτέρω διευκρινίσεις.
Τα 1000 γίνονται 800 και τα 800 γίνονται 640
Με τα ως τώρα δεδομένα ένας μισθωτός με πλήρη απασχόληση που είχε μηνιαίες αποδοχές 1.000 ευρώ, με την εκ περιτροπής εργασία θα λαμβάνει 500 ευρώ από τον εργοδότη.
Από τα υπόλοιπα 500 ευρώ το κράτος θα καλύπτει το 60%, δηλαδή 300 ευρώ. Έτσι, ο συγκεκριμένος εργαζόμενος θα λαμβάνει συνολικά 800 ευρώ, δηλαδή θα έχει μείωση 200 ευρώ στον μηνιαίο μισθό του.
Ένας άλλος εργαζόμενος με αποδοχές 800 ευρώ, που θα μπει σε καθεστώς μερικής απασχόλησης, θα παίρνει από τον εργοδότη 400 ευρώ.
Από το κράτος θα λαμβάνει άλλα 240 ευρώ από το κράτος, δηλαδή το 60% των υπόλοιπων 400 ευρώ, με αποτέλεσμα ο συνολικός μισθός του να διαμορφωθεί στα 640 ευρώ και να έχει απώλεια 160 ευρώ τον μήνα.
Πλαφόν 650 ευρώ
Επίσης εξετάζεται η επιβολή πλαφόν 650 ευρώ στο ποσό της επιδότησης από το κράτος για να συγκρατηθεί το δημοσιονομικό κόστος.
Για παράδειγμα ένας μισθωτός με αποδοχές 1.500 ευρώ, με τη μετατροπή της θέσης σε μερικής απασχόλησης, θα παίρνει από τον εργοδότη το 50% του μισθού που αντιστοιχεί σε 750 ευρώ.
Από τα υπόλοιπα 750 ευρώ, το κράτος θα καλύπτει το 30%-60%, δηλαδή 215-450 ευρώ, άρα οι αποδοχές του εν λόγω εργαζομένου διαμορφώνονται από 965 έως 1.200 ευρώ.
Μεγαλύτερος μισθός μεγαλύτερο ψαλίδι
Οι εργαζόμενοι με υψηλότερες αποδοχές θα υποστούν ακόμα μεγαλύτερες απώλειες, καθώς εξετάζεται από την κυβέρνηση να τεθεί πλαφόν στο ύψος της κρατικής επιδότησης του μισθού αν η αναπλήρωση του μισθού από το κράτος υπερβαίνει τα 650 ευρώ.
Για παράδειγμα ένας εργαζόμενος με αποδοχές 2.500 ευρώ, που τίθεται σε εκ περιτροπής εργασία, θα παίρνει 1.250 ευρώ από τον εργοδότη του.
Η επιδότηση από το κράτος δεν θα είναι 750 ευρώ (60% του υπόλοιπου μισθού) αλλά 650 ευρώ, δηλαδή ο εργαζόμενος θα λαμβάνει συνολικά 1.900 ευρώ αντί 2.000 ευρώ, χάνοντας 600 ευρώ τον μήνα.
Δηλαδή ένας σχετικά καλός μισθός για τα σημερινά δεδομένα, όπως είναι αυτός των 1500 ευρώ θα ψαλιδιστεί κατά 300 έως και περισσότερα από 500 ευρώ κάτι που στην πράξη σημαίνει μειώσεις που μπορεί να φτάνουν έως και το 1/3 της προ κορονοϊού περιόδου του πλήρους μισθού.
Για δε μεγαλύτερους μισθούς της τάξης των 2000 ευρώ και πάνω, οι μειώσεις θα είναι ακόμα μεγαλύτερες φτάνοντας και ξεπερνώντας τα 600 ευρώ.