Η κυβέρνηση Μητσοτάκη θέλει να καταργήσει τον δημόσιο χαρακτήρα των δομών
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη θέλει τώρα να καταργήσει τον δημόσιο χαρακτήρα των δομών
Διάλυσης συνέχεια στο ΕΣΥ με τις υπηρεσίες απεξάρτησης και ψυχικής υγείας να είναι οι επόμενες που θέλει να σαρώσει η κυβέρνηση Μητσοτάκη. Απεξάρτηση και ψυχοκοινωνική υποστήριξη για λίγους και για έχοντες με την υπογραφή του αρμόδιου υφυπουργού Υγείας Δημήτρη Βαρτζόπουλου. Στο σχέδιο νόμου χρησιμοποιείται η λέξη «σωφρονισμός» που αφορά εξαρτημένα άτομα αφήνοντας το πεδίο ακόμη πιο ανοιχτό για τη δίωξή τους ως παραβατικά στοιχεία. Παράλληλα απαξιώνονται δημόσιες δομές ή και καταργούνται, ενώ θεσμοθετούνται οργανισμοί ιδιωτικού δικαίου, σπρώχνοντας ουσιαστικά ασθενείς και εξαρτημένους να βρουν την υγειά τους βάζοντας το χέρι στην τσέπη – ειδικά για τους τελευταίους, καταγγέλλεται δημόσια ότι εκεί δεν επανεντάσσονται και δεν βελτιώνεται η κατάστασή τους.
«Φτιάχνοντας ιδιωτικές δομές οι φτωχοί καταδικάζονται σε θάνατο. Η αντίληψη του εξαρτημένου ως παραβατικού ανήκει στον προηγούμενο αιώνα, γι’ αυτό λέμε πως είναι εγκληματικό αυτό το νομοσχέδιο και πρέπει να αποσυρθεί» λέει στο Documento η ψυχίατρος Κατερίνα Μάτσα, πρόεδρος του Σωματείου Υποστήριξης του 18 ΑΝΩ και πρώην διευθύντρια του 18 ΑΝΩ. Ολα τα δημόσια προγράμματα, όπως το ΚΕΘΕΑ, το 18 ΑΝΩ, ενοποιούνται στον Εθνικό Οργανισμό Πρόληψης και Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων (ΕΟΠΑΕ), ομογενοποιούνται με τα προγράμματα των ΜΚΟ, των ΑΜΚΕ και των ιδιωτικών θεραπευτηρίων χωρίς να διαχωρίζονται σε «στεγνά» και με υποκατάστατα. Επίσης το νομοσχέδιο απαγορεύει οι ειδικοί θεραπευτές, δηλαδή οι πρώην εξαρτημένοι και νυν εκπαιδευμένοι θεραπευτές, να γίνονται προϊστάμενοι μονάδων, χωρίς να δίνει καμία λογική εξήγηση γι’ αυτή την επιλογή.
Τέλος στα «στεγνά» προγράμματα
Εδώ και εννέα μήνες οι εκπρόσωποι των φορέων απεξάρτησης και ψυχικής υγείας βρίσκονται σε αναβρασμό με συνεχείς κινητοποιήσεις. Μηδενικός κοινωνικός διάλογος από τον υφυπουργό Δ. Βαρτζόπουλο, ο οποίος καταργεί κάθε «στεγνό» πρόγραμμα και δίνει το τελειωτικό χτύπημα στα προγράμματα απεξάρτησης. Οπως επισημαίνει ο Θανάσης Αντωνίου, ψυχίατρος στο ΓΝ Σωτηρία και εκλεγμένο μέλος της ΕΙΝΑΠ: «Καταργούνται τα “στεγνά” προγράμματα που είναι τα πιο αποτελεσματικά. Στηρίζονται από το δημόσιο, δουλεύουν κυρίως με ψυχοθεραπεία και άνευ υποκατάστατων, όμως χρειάζονται στελέχωση και προσωπικό. Ενα τέτοιο πρόγραμμα έχει ημερήσιο σχεδιασμό που ξεκινάει από το πρωί. Eχει ομάδες, γυμναστική, χορό, ψυχοθεραπεία, δραματοθεραπεία, κεραμική, γλυπτική, ομάδα μουσικής, κλινική ομάδα με ψυχολόγο και ψυχίατρο κ.λπ. Πολλές νέες εξαρτήσεις δεν χρειάζονται υποκατάστατα, όπως ο τζόγος, το ίντερνετ που αυτή στιγμή έχουν χιλιάδες εξαρτώμενους. Δημιουργούνται μείζονα ζητήματα του τι θα τροφοδοτηθεί, πού θα απευθύνεται και πού θα αναγκαστούν να πηγαίνουν όσοι δεν βρίσκουν θέση στο δημόσιο».
Πλήρης είναι η αποσύνδεση της κοινωνικής ένταξης με τη θεραπευτική διαδικασία στο νομοσχέδιο Βαρτζόπουλου. Οπως επεξηγεί η Κατ. Μάτσα: «Καταργεί τον θεραπευτικό πλουραλισμό, όπως και τον χαρακτήρα, τη φιλοσοφία και την τεχνική του εκάστοτε προγράμματος. Τα θεωρεί όλα αυτά κατακερματισμό και χωρίζει τον ΕΟΠΑΕ σε έξι τομείς. Ο τομέας θεραπείας διαχωρίζεται από αυτόν της επανένταξης, έχει τον δικό του διευθυντή όπου αυτός αποφασίζει για όλα».
Κλείνουν τα ψυχιατρικά νοσοκομεία
Παράλληλα η κυβέρνηση καταργεί τα ψυχιατρικά νοσοκομεία Αττικής και Θεσσαλονίκης και απομακρύνει την κοινωνική συμμετοχή στην επανένταξη των εξαρτημένων, αφού οι θεραπευτές μετατρέπονται σε υπαλλήλους των υγειονομικών περιφερειών. Επί της ουσίας οι εργαζόμενοι στο Δαφνί (ΨΝΑ) και το Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης μετατρέπονται σε ευέλικτο εργατικό δυναμικό. Καταργείται κάθε έννοια θεραπευτικής συνέχειας και επαφής που πρέπει να έχει ο εξαρτώμενος με τον γιατρό.
Οπως εξηγεί ο Θανάσης Αντωνίου: «Οι νοσοκομειακές δομές αλλάζουν καθεστώς λειτουργίας. Μεταφέρονται όλες σε μια υποδομή του ΕΣΥ, το Εθνικό Δίκτυο Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας (ΕΔΥΨΥ). Αλλος προϋπολογισμός, άλλη διοίκηση, άλλοι υπάλληλοι, αλλιώς θα γίνονται οι παραγγελίες υλικών και όχι διά των νοσοκομείων. Εφόσον οι υγειονομικοί της ψυχικής υγείας (γιατροί, νοσηλευτές, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, λογοθεραπευτές, εργοθεραπευτές) περνάμε στην καινούργια δομή, δεν είμαστε νοσοκομειακοί, αλλά υπάλληλοι του ΕΔΥΨΥ, που υπάγεται στην υγειονομική περιφέρεια. Αλλο εντελώς οργανόγραμμα. Το να υπηρετώ εγώ σε ένα νοσοκομείο τον ένα μήνα και σε ένα άλλο τον επόμενο, που βρίσκονται στην ίδια υγειονομική περιφέρεια, είναι ξεκάθαρη διάλυση κάθε έννοιας θεραπευτικής συνέχειας».
Τον συνάδελφό του από το Σωτηρία συμπληρώνει ο Νεκτάριος Χαϊντάρ, ψυχίατρος στο Δαφνί: «Λένε πως θα καλύψουν τις ανάγκες με κατανομή ατόμων μέσω του ΕΔΥΨΥ. Αυτό που θα φτιαχτεί από τις ΥΠΕ θα είναι συνεχείς και εξαντλητικές μεταφορές προσωπικού. Πρόκειται για ένα ενιαίο σύστημα στο οποίο θα περνάνε με ένα λεπτό τρόπο στους ιδιώτες ένα κομμάτι των υπηρεσιών, σχηματίζοντας ένα τοπίο κόλασης για τους εργαζόμενους».
Κρεσέντο οπισθοδρόμησης με τον «σωφρονισμό των εφήβων»
Μια πτυχή του νομοσχεδίου που οδηγεί τους φορείς της ψυχικής υγείας και της απεξάρτησης να το χαρακτηρίζουν «τερατούργημα» είναι όσα αναφέρει η δεύτερη παράγραφος του άρθρου 3. Συγκεκριμένα οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας (ΥΨΥ) έχουν τρεις βασικούς πυλώνες οι οποίοι μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν: «η) την ψυχιατροδικαστική με ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη αποτελεσματικών μορφών σωφρονισμού των εφήβων».
Η Κατ. Μάτσα τονίζει τον οπισθοδρομικό χαρακτήρα του νομοσχεδίου: «Οι παραβατικοί έφηβοι πρέπει ουσιαστικά να τιμωρηθούν και να μπουν σε δομές σαν σωφρονιστικά καταστήματα. Τόσο πίσω γυρνάμε. Αυτή είναι η λογική του κ. Βαρτζόπουλου, ο οποίος προσπαθούσε να μας εξηγήσει βιολογικά τις γυναικοκτονίες!».
Ο Νεκτ. Χαϊντάρ φοβάται το μετά της ψήφισης του νομοσχεδίου και προσθέτει: «Θα δημιουργηθούν εικόνες ασύλου και περιστρεφόμενης πόρτας. Ασθενείς θα παίρνουν εξιτήριο και δεν θα μπορούν να σταθούν στην κοινότητα. Είναι μείζον πολιτικό και κοινωνικό θέμα που αφορά όλους μας. Εμείς θα είμαστε παρόντες με κινητοποιήσεις για να μείνει το νομοσχέδιο στα χαρτιά».