Τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το 4ο τρίμηνο του 2024 αποκαλύπτουν μια ανησυχητική τάση: Τα νοικοκυριά στηρίζονται ολοένα και περισσότερο είτε σε δάνεια είτε σε χρήματα που προέκυψαν από εκποίηση της περιουσίας τους (π.χ. πωλήσεις ακινήτων) για να καλύψουν τις καταναλωτικές τους ανάγκες. Δημιουργείται, έτσι, μια εικόνα «επίπλαστης ευημερίας» που κρύβει αυξανόμενο ιδιωτικό χρέος. Τα στοιχεία αφορούν στο διαθέσιμο εισόδημα του τομέα των νοικοκυριών και των μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων που εξυπηρετούν νοικοκυριά (ΜΚΙΕΝ).
Συγκεκριμένα, η τελική καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών και των μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων που εξυπηρετούν νοικοκυριά (ΜΚΙΕΝ) αυξήθηκε κατά 4,4% το τελευταίο τρίμηνο του 2024 σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2023, φτάνοντας τα 40,72 δισ. ευρώ. Ωστόσο, αυτή η αύξηση δεν συνδέεται με βιώσιμη βελτίωση των εισοδημάτων. Το ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών αυξήθηκε μόνο κατά 1,4% στην ίδια περίοδο, φτάνοντας τα 39,13 δισ. ευρώ.
Το γεγονός ότι η κατανάλωση μεγαλώνει ταχύτερα από τα εισοδήματα υποδηλώνει ότι τα νοικοκυριά καταφεύγουν σε δανεισμό. Αυτό επιβεβαιώνεται και από το ποσοστό αποταμίευσης, το οποίο έφθασε το -4,1% το 4ο τρίμηνο του 2024, έναντι -1,1% το προηγούμενο έτος. Αρνητικό ποσοστό αποταμίευσης σημαίνει ότι τα νοικοκυριά ξοδεύουν περισσότερα από όσα κερδίζουν, κάτι που οδηγεί αμετάκλητα σε αύξηση του χρέους.
Παράλληλα, οι τρέχοντες φόροι εισοδήματος και οι κοινωνικές εισφορές αυξήθηκαν σημαντικά (26,4% και 4,8% αντίστοιχα), πιέζοντας περαιτέρω τα εισοδήματα και ενισχύοντας την ανάγκη για δανεισμό. Η αύξηση των δανείων μπορεί να δίνει προσωρινά την ψευδαίσθηση της οικονομικής ευημερίας (για την οποία προσπαθεί να μας πείσει η κυβέρνηση Μητσοτάκη), αλλά στην πραγματικότητα δημιουργεί μία βόμβα χρέους στα θεμέλια της κοινωνίας.
Η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο εμφανής αν λάβουμε υπόψη τα συνολικά δεδομένα της οικονομίας. Ο καθαρός δανεισμός της συνολικής οικονομίας (S.1) ανήλθε σε 4,22 δισ. ευρώ το τελευταίο τρίμηνο, μειωμένο σε σχέση με το 2023 (5,34 δισ. ευρώ), αλλά η βελτίωση οφείλεται κυρίως στο πλεόνασμα του εξωτερικού ισοζυγίου πρωτογενών εισοδημάτων (+1,95 δισ. ευρώ) και όχι σε βελτίωση της οικονομικής συμπεριφοράς των νοικοκυριών.
Συνεπώς, η αύξηση της κατανάλωσης στηρίζεται σε ρευστότητα που προέρχεται είτε από δάνεια είτε από εκποίηση περιουσίας (πωλήσεις κυρίως κατοικιών) και όχι από πραγματική αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας. Αυτό δημιουργεί κίνδυνο για τη μέσο-μακροπρόθεσμη οικονομική σταθερότητα, ειδικά σε ένα πλαίσιο υψηλών επιτοκίων, οικονομικής αβεβαιότητας, διάλυσης της βιομηχανικής παραγωγής και ενεργειακής κρίσης. Η «επίπλαστη ευημερία» θα εξαφανιστεί αμετάκλητα μόλις οι δανειακές υποχρεώσεις γίνουν αφόρητες για τα νοικοκυριά.
Δείτε τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ:
