«Στην καριέρα μου, δεν έχω δει ποτέ υψηλότερο επίπεδο θαλάσσιου κινδύνου από ό,τι σήμερα» ανέφερε ο ναύαρχος ε.α. James Stavridis
Επίσης, όπως προβλέπει, στη συμμαχία αυτή θα εισέλθει εντέλει και η Κίνα, καθώς θεωρεί πως δεν είναι πραγματική σύμμαχος της Ρωσίας…
Ειδικότερα, στην ερώτηση για το επίπεδο θαλασσίου κινδύνου υπό το φως των τρεχουσών συνθηκών, ο Stavridis απάντησε:
«Στην καριέρα μου, δεν έχω δει ποτέ υψηλότερο επίπεδο θαλάσσιου κινδύνου από ό,τι σήμερα.
Αυτό οφείλεται πρωτίστως στην επιστροφή του ανταγωνισμού των μεγάλων δυνάμεων, ο οποίος πιστεύαμε ότι βασικά είχε τελειώσει όταν κατέρρευσε η Σοβιετική Ένωση.
Αλλά τις τελευταίες δεκαετίες,
η Κίνα έχει γίνει μια πολύ σοβαρή ναυτική δύναμη, με το μεγαλύτερο ναυτικό στον κόσμο και περισσότερα πολεμικά πλοία από τις ΗΠΑ.
Η Ρωσία έχει επίσης ρίξει λάδι στη φωτιά, με την εισβολή της στην Ουκρανία και, παρ’ όλες τις προκλήσεις της, συνεχίζει να έχει ένα πολύ ισχυρό ναυτικό.
Και παρότι οι μεγάλες δυνάμεις κλιμακώνουν την ένταση, μικρότεροι παράγοντες με ικανά ναυτικά μέσα όπως το Ιράν και η Βόρεια Κορέα έχουν επίσης δείξει φιλοδοξίες που απειλούν τη Δύση.
Οι ωκεανοί είναι αναμφίβολα ένα από τα κύρια θέατρα αντιμαχιών…
Το κύμα τρομοκρατίας που συνεχίζεται από την 11η Σεπτεμβρίου διαδραματίζεται πλέον στις θάλασσες.
Οι τρομοκράτες Houthi δραστηριοποιούνται στον Κόλπο του Άντεν/Ερυθρά Θάλασσα και έχουν επιτεθεί σε δεκάδες εμπορικά πλοία.
Σε αντίθεση με τους Σομαλούς πειρατές του παρελθόντος, είναι θαλασσοπόροι πολεμιστές με εξελιγμένα οπλικά συστήματα, αισθητήρες, επικοινωνίες και σύγχρονες τακτικές.
Επομένως, αυτή η τρομοκρατία αποτελεί πραγματική απειλή για την ασφάλεια στη θάλασσα.
Εκτός από όλες αυτές τις απειλές, η πειρατεία με γνώμονα το κέρδος παραμένει σημαντικό πρόβλημα σε μέρη όπως ο Κόλπος της Γουινέας στη δυτική ακτή της Αφρικής.
Η σύγκλιση όλων αυτών των απειλών σημαίνει ότι ο θαλάσσιος κίνδυνος είναι ιδιαίτερα οξύς σήμερα».
Σε ό,τι αφορά την ευπάθεια των θαλάσσιων υποδομών, ο Stavridis επεσήμανε πως «Αν ρωτήσετε τους ανθρώπους με τι λειτουργεί το Διαδίκτυο, οι περισσότεροι θα πουν δορυφόροι.
Αλλά στην πραγματικότητα λειτουργεί με λιγότερα από 500 —όχι εκατομμύρια, ούτε δεκάδες χιλιάδες— υποθαλάσσια καλώδια ενσωματωμένα στα βαθύτερα σημεία της θάλασσας.
Αυτά τα καλώδια είναι ένα σημείο τεράστιας ευπάθειας που σκάφη, υποβρύχια και μη επανδρωμένα οχήματα μπορούν να καταστρέψουν ή να χειριστούν για κατασκοπευτικούς σκοπούς.
Και τέτοιες επιθέσεις μπορεί να φαίνονται σαν ατύχημα ή αστοχία υλικού.
Έτσι, η ευπάθεια αυτών των υποθαλάσσιων καλωδίων είναι πολύ ανησυχητική, όπως και η ευπάθεια των σημείων όπου τελικά προσγειώνονται τα καλώδια, τα οποία είναι πολύ σημαντικά».
Στην ερώτηση «ποιος έχει την ευθύνη για την προστασία των θαλασσίων δρόμων», ο ελληνικής καταγωγής ναύαρχος ε.α. είπε ότι «Η ευθύνη ανήκει σε όλους όσοι επιθυμούν μια λειτουργική παγκόσμια οικονομία.
Οι ΗΠΑ, από την πλευρά τους, έχουν αποδεχθεί αυτή την ευθύνη κατ’ αρχήν, αλλά το επίπεδο συντονισμού μεταξύ των υπηρεσιών είναι τρομακτικό, καθώς κανένας οργανισμός δεν μπορεί να προστατεύσει επαρκώς αυτά τα καλώδια από μόνη του.
Το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ είναι προφανώς υπεραπαραίτητο.
Αλλά η CIA χρειάζεται επίσης για την παροχή πληροφοριών, το υπουργείο Εμπορίου για να κατανοήσει τις εμπορικές ροές, το υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας για την προστασία των ευάλωτων κόμβων στις ακτές των ΗΠΑ κ.λπ.
Η προσπάθεια λοιπόν πρέπει να υπερβεί κατά πολύ τις ΗΠΑ, απαιτώντας παγκόσμια συνεργασία.
Ακριβώς όπως όλες οι χώρες έχουν έννομο συμφέρον να αποφύγουν έναν πυρηνικό πόλεμο και, επομένως, εμπλέκονται στον έλεγχο των εξοπλισμών, όλες οι χώρες έχουν έννομο συμφέρον στην προστασία της παγκόσμιας οικονομίας, των Κίνας και Ρωσίας συμπεριλαμβανομένων.
Πράγματι, οποιαδήποτε προσπάθεια για την προστασία αυτών των κρίσιμων υποδομών —και ευρύτερα της ελευθερίας διέλευσης στην ανοιχτή θάλασσα— πρέπει να περιλαμβάνει την Κίνα για να είναι επιτυχής».
Αντίθετη κατεύθυνση
Στο σχόλιο της Goldman Sachs πως πηγαίνουμε προς την αντίθετη κατεύθυνση, ο Stavridis απαντά: «Έχετε δίκιο να ανησυχείτε, ειδικά για το πώς θα κινηθεί η Κίνα, δεδομένης της γεωπολιτικής και οικονομικής έντασης μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ/Δύσης τώρα.
Αλλά οι χώρες του ΝΑΤΟ, οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα, η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία αντιπροσωπεύουν πάνω από το 60% του παγκόσμιου ΑΕΠ και αυτές συνεργάζονται ήδη για την προστασία της ελευθερίας των θαλασσών.
Η Ρωσία και μερικά άλλα έθνη παρίες είναι απίθανο να συμμετάσχουν σε αυτήν την προσπάθεια, καθώς αναμφισβήτητα δεν θα έχουν κέρδη από κάτι τέτοιο.
Αλλά η Κίνα, η οποία αντιπροσωπεύει το 25% του παγκόσμιου ΑΕΠ και εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το παγκόσμιο εμπόριο όσον αφορά τόσο τις εξαγωγές αγαθών όσο και τις εισαγωγές εμπορευμάτων για να διατηρήσει την ανάπτυξή της, έχει τεράστια κίνητρα να συμμετάσχει σε έναν συνασπισμό που υπερασπίζεται την ελεύθερη διέλευση των θαλασσών.
Και στοιχηματίζω ότι η Κίνα θα ενταχθεί σε αυτόν, χάριν της οικονομίας και των ευρύτερων συμφερόντων της.
Η προστασία των παγκόσμιων εμπορικών οδών και οι φιλοδοξίες της Κίνας στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας πρέπει να θεωρηθούν ως δύο ξεχωριστά ζητήματα.
Όπως είπα, η Κίνα έχει έννομο συμφέρον να διασφαλίσει την ελεύθερη διέλευση των πλοίων στις θάλασσες.
Οι εδαφικές διεκδικήσεις της Κίνας πάνω από τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, ένα τεράστιο υδάτινο σώμα όσο το μισό μέγεθος των ηπειρωτικών ΗΠΑ, είναι ένα ξεχωριστό πρόβλημα.
Άλλες χώρες στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένων των Φιλιππίνων, συμμάχου των ΗΠΑ, αμφισβητούν αυτούς τους ισχυρισμούς, οι οποίοι έχουν εκδικαστεί στα διεθνή δικαστήρια και έχουν απορριφθεί.
Αλλά αυτή η εδαφική διαμάχη μεταξύ της Κίνας, των ΗΠΑ και, κυρίως, των περιφερειακών παραγόντων γύρω από τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, είναι διακριτική και διαχειρίσιμη. Θα συνεχίσει να σιγοβράζει, αλλά πιθανότατα θα συγκρατηθεί.
Ένα πιο ανησυχητικό σημείο ανάφλεξης στην περιοχή είναι η Ταϊβάν.
Η κήρυξη της ανεξαρτησίας της Ταϊβάν από την ηπειρωτική Κίνα θα ήταν κόκκινη γραμμή για την τελευταία.
Ωστόσο, μια τέτοια δήλωση φαίνεται απίθανη σε ορίζοντα 5 έως 10 ετών.
Άλλωστε, ο εκλεγμένος πρόεδρος, William Lai, δεν φαίνεται διατεθειμένος να πατήσει το κουμπί της ανεξαρτησίας.
Έτσι, όσο το ζήτημα της ανεξαρτησίας της Ταϊβάν παραμένει εν υπνώσει και η διαμάχη στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας θα παραμένει διαχειρίσιμη».
Για το αν αφήσαμε τα χειρότερα πίσω μας, ο Stavridis σημείωσε: «Δεν είμαστε σίγουροι ότι τα χειρότερα είναι πίσω μας – όσο συνεχίζονται οι μάχες στη Γάζα, οι κίνδυνοι νέων διαταραχών εξακολουθούν να υφίστανται.
Μια απειλή που με ανησυχεί ιδιαίτερα είναι η πιθανότητα το Ιράν να τοποθετήσει νάρκες στα ύδατα της Ερυθράς Θάλασσας ή, ακόμη χειρότερα, στο Στενό του Ορμούζ, κάτι που έχουν επιχειρήσει στο παρελθόν.
Τούτου λεχθέντος, δεν ανησυχώ ιδιαίτερα για μια μεγάλη κλιμάκωση των θαλάσσιων αναταράξεων τώρα.
Ωστόσο, πολλά θα εξαρτηθούν, ομολογουμένως, από το πώς θα εξελιχθεί ο πόλεμος στη Γάζα.
Αλλά η άποψή μου είναι ότι η σύγκρουση πιθανότατα θα υποχωρήσει σε ορίζοντα 2 έως 3 μηνών, επειδή, σε εκείνο το σημείο, το Ισραήλ θα έχει ολοκληρώσει τις στρατιωτικές του επιχειρήσεις και η διεθνής κοινότητα πιθανότατα θα έχει εγκαθιδρύσει ειρηνευτική δύναμη.
Και καθώς η σύγκρουση υποχωρεί, θα υποχωρούν και οι επιθέσεις των Houthi σε πλοία.
Το Ιράν έχει επίσης συμφέρον να διασφαλίσει ότι οι επιθέσεις των Houthi δεν θα κλιμακώσουν τη σύγκρουση, γιατί γνωρίζει ότι, αν το κάνουν, μελλοντικά δυτικά πλήγματα πιθανότατα θα στοχεύουν όχι μόνο τα περιουσιακά στοιχεία των Houthi στην Υεμένη, αλλά και τα ιρανικά πλοία, για να σταλεί ένα μήνυμα ότι τέτοιες επιθέσεις δεν θα γίνουν ανεκτές».
Για Ρωσία Ουκρανία
«Ναι, οι διακοπές στη ναυτιλία στη Μαύρη Θάλασσα που σχετίζονται με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η οποία αρχικά οδήγησε τις τιμές των σιτηρών σε άνοδο, είναι πολύ πιθανό να είναι πίσω μας.
Ο ρωσικός ναυτικός στόλος είναι πολύ ικανός, αλλά περίπου το ένα τρίτο του βρίσκεται τώρα στον πυθμένα της Μαύρης Θάλασσας, συμπεριλαμβανομένου του αεροπλανοφόρου Moskva, της ναυαρχίδας του ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας, λόγω των ουκρανικών επιθέσεων με drone και πυραύλους.
Έτσι, τα ουκρανικά σιτηρά εξακολουθούν να ρέουν από την Οδησσό μέσω της Μαύρης Θάλασσας και δεν βλέπω ότι αυτό πρόκειται να αλλάξει» ανέφερε ο Stavridis και συμπλήρωσε:
«Ένα πράγμα που δεν κάνουν καλά οι ΗΠΑ είναι να κοιτάζουν αρκετά συχνά νότια.
Στη Βενεζουέλα, οι εξελίξεις ενέχουν κινδύνους για τις παγκόσμιες αγορές εμπορευμάτων.
Ο δικτάτοράς της Maduro διεκδικεί περίπου τα δύο τρίτα της γειτονικής Γουιάνας, όπου πρόσφατα ανακαλύφθηκαν εξαιρετικά πολύτιμα κοιτάσματα πετρελαίου, και έχει μετακινήσει στρατεύματα στα σύνορα.
Σε απάντηση, τόσο οι ΗΠΑ όσο και το Ηνωμένο Βασίλειο, ως πρώην αποικιακή δύναμη της Γουιάνας, έχουν κινήσει πολεμικά πλοία.
Και η Βραζιλία, που δεν θα επιτρέψει τις μετακινήσεις στρατευμάτων της Βενεζουέλας μέσω της επικράτειάς της, έχει επίσης μετακινήσει στρατεύματα στα σύνορά της με τη Βενεζουέλα και τη Γουιάνα.
Με άλλα λόγια, η κατάσταση είναι τεταμένη και θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση του γεωπολιτικού κινδύνου στην περιοχή —καθώς και των τιμών του πετρελαίου— εάν ο Maduro αποφασίσει να εισβάλει όπως ο Putin.
Η εκτίμησή μου είναι ότι ο Maduro δεν θα κάνει αυτό το άλμα, αλλά αυτή είναι σίγουρα μια κατάσταση που πρέπει να παρακολουθούμε».
«Ανησυχώ»
«Ανησυχώ μήπως οι ΗΠΑ εξαπλωθούν υπερβολικά αν προσπαθήσουμε να τα κάνουμε όλα αυτά μόνοι μας.
Οι ΗΠΑ έχουν ικανό ναυτικό που αποτελείται από ~300 πλοία: πυρηνοκίνητα αεροπλανοφόρα, τα πιο αθόρυβα πυρηνικά υποβρύχια στον κόσμο και εξελιγμένα αντιτορπιλικά και καταδρομικά.
Η δύναμη αυτή συγκρίνεται με το ναυτικό της Κίνας η οποία διαθέτει περίπου 350 πλοία αλλά που είναι γενικά μικρότερα και δεν έχουν την επιχειρησιακή εμπειρία.
Επίσης, η Κίνα δεν έχει το σύστημα ναυτικών βάσεων που διαθέτουν οι ΗΠΑ.
Έτσι, θα ήταν στενή η αντιστοίχιση μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας και θα ήμουν πιο άνετος αν οι ΗΠΑ διεύρυναν τον στόλο τους σε 330-350 πλοία, κάτι που σύμφωνα με μελέτες θα ήταν περισσότερο κατάλληλος.
Τα καλά νέα είναι ότι οι ΗΠΑ δεν είναι ο μοναδικός σερίφης στον κόσμο, ούτε θα έπρεπε να είναι.
Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους έχουν από καιρό συνειδητοποιήσει ότι είμαστε ισχυρότεροι μαζί.
Η Βρετανία και η Γαλλία διαθέτουν πυρηνικά υποβρύχια εξοπλισμένα με πυρηνικούς βαλλιστικούς πυραύλους.
Η Ιταλία έχει επίσης ικανά αεροπλανοφόρα.
Η Ιαπωνία διπλασιάζει τον αμυντικό της προϋπολογισμό και θα κατευθύνει μεγάλο μέρος του στο ναυτικό της, το οποίο είναι ήδη πολύ ικανό.
Η Νότια Κορέα έχει επίσης ένα καλό ναυτικό, ενώ η Αυστραλία και η Σιγκαπούρη έχουν και οι δύο μικρές αλλά εξαιρετικές δυνάμεις.
Έτσι, ο θαλάσσιος συνασπισμός της Δύσης υπερέχει της Κίνας.
Τούτου λεχθέντος, εάν η Ρωσία ενώσει τις δυνάμεις της με την Κίνα, μεγάλο μέρος της ικανότητας θα μετακινηθεί προς αυτή την πλευρά του καθολικού.
Προς το παρόν, δεν βλέπω την Κίνα να συμπίπτει με τη ρωσική τροχιά.
Δεν βλέπω αληθινή συμμαχία μεταξύ τους».
Ο ναύαρχος James Stavridis είναι απόστρατος αξιωματικός του αμερικανικού ναυτικού (ναύαρχος) και στο παρελθόν υπηρέτησε ως Ανώτατος Συμμαχικός Διοικητής του ΝΑΤΟ.
Είναι Συνεργάτης και Αντιπρόεδρος Παγκόσμιων Υποθέσεων στον Όμιλο Carlyle και συγγραφέας του Sea Power.
