Σε πανηγυρισμούς επιδίδεται η κυβέρνηση Μητσοτάκη μετά την ανακοίνωση του οίκου αξιολόγησης Standard & Poor’s (S&P) για αναβάθμιση της Ελλάδας αναβάθμισε σε “BB-“, από “Β+” προηγουμένως.
Εντούτοις, όπως προκύπτει από την παράθεση των στοιχείων με βάση τα οποία έγινε η αναβάθμιση, αυτό που πραγματικά αναβαθμίστηκε είναι η σκληρή νεοφιλελεύθερη πολιτική που ασκεί η κυβέρνηση της Ν.Δ., στα βήματα της προηγούμενης κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ.
Το outlook της αξιολόγησης είναι θετικό, κάτι που σημαίνει ότι ο οίκος αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο μιας νέας αναβάθμισης στο διάστημα των επόμενων 12 μηνών εάν η κυβέρνηση συνεχίσει να εφαρμόζει τις νεοφιλελεύθερες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.
“Θα εξετάζαμε μια αναβάθμιση στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων που στοχεύουν στις εναπομείνασες διαρθρωτικές προκλήσεις της οικονομίας. Ένας άλλος πιθανός καταλύτης για αναβάθμιση θα ήταν η σημαντική μείωση των Μη Εξυπηρετούμενων Ανοιγμάτων (NPEs) στο επιβαρυμένο τραπεζικό σύστημα της Ελλάδας, που θα ωφελούσε, κατά την άποψή μας, τον μηχανισμό μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής”, αναφέρεται στην έκθεση.
Η αναβάθμιση έρχεται μετά από διάφορες εξελίξεις που, σύμφωνα με την S&P, μειώνουν τους δημοσιονομικούς κινδύνους για την ελληνική κυβέρνηση. Έτσι, δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι επικροτεί ως εξαιρετικά θετική την απόφαση του ΣτΕ τον Μάιο ότι η κατάργηση του 13ου και 14ου μισθού των δημοσίων υπαλλήλων δεν είναι αντισυνταγματική. Στη συνέχεια, τον Οκτώβριο του 2019, το ΣτΕ έκρινε αντισυνταγματική τη μεταρρύθμιση του 2016 που οδήγησε στη μείωση ορισμένων συντάξεων. Παρά το γεγονός ότι όλες οι συντάξεις θα πρέπει να επανυπολογιστούν στη βάση του ύψους των συντάξεων στις 31 Δεκεμβρίου του 2014, η απόφαση δεν έχει αναδρομική ισχύ, κάτι που σημαίνει ότι τα όποια αναδρομικά αφορούν μόνο την περίοδο μετά την απόφαση.
Ενώ, ως αποτέλεσμα πρόσφατων δικαστικών αποφάσεων, η συνολική κρατική δαπάνη για το συνταξιοδοτικό σύστημα θα αυξηθεί, ο οίκος αντιλαμβάνεται ότι η κυβέρνηση ετοιμάζει νέο νομοσχέδιο για το ασφαλιστικό, μέσω του οποίου θα καλύψει πλήρως τις σχετικές δημοσιονομικές επιπτώσεις. Ο προτεινόμενος νόμος θα περιορίσει επίσης τις αυξήσεις στις συντάξεις οι οποίες προκύπτουν από τις αποφάσεις σε ένα σχετικά μικρό ενδιάμεσο χρονικό διάστημα.
Μετά από ρυθμό αύξησης 1,9% του πραγματικού ΑΕΠ το 2018, ο οίκος αξιολόγησης αναμένει ότι η ελληνική οικονομία θα “τρέξει” με ρυθμό περίπου 2% το 2019, προτού σταδιακά επιταχύνει την περίοδο 2020-2022. Ο ρυθμός αύξησης της απασχόλησης παραμένει σταθερός, με την S&P να τον τοποθετεί περίπου στο 2% ετησίως έως το 2022, σημειώνοντας, ωστόσο, ότι η όποια αύξηση του κατώτατου μισθού θα μπορούσε έχει αρνητικές επιπτώσεις. Υπαγορεύοντας, κατά συνέπεια, μια αυστηρή πολιτική λιτότητας και μάλιστα για τους φτωχότερους εργαζόμενους.
Αναφερόμενος στην άνοδο στην κυβέρνηση της Ν.Δ., ο οίκος εκτιμά ότι προϋπόθεση για τη βελτίωση της οικονομικής κατάστασης της χώρας είναι η υλοποίηση των προεκλογικών νεοφιλελεύθερων εξαγγελιών της για μείωση της φορολόγησης των επιχειρήσεων, ιδιωτικοποιήσεων κ.λπ.
Η κυβέρνηση σχεδιάζει να επιταχύνει το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων, διευκολύνοντας παράλληλα σχέδια προς υλοποίηση από τον ιδιωτικό τομέα, όπως η ανακατασκευή του χώρου του πρώην Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών στο Ελληνικό, σημειώνει η S&P. Τα assets που πρόκειται να ιδιωτικοποιηθούν περιλαμβάνουν το 30% των μετοχών του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών (Ελευθέριος Βενιζέλος), το μερίδιο του ελληνικού κράτους στα ΕΛΠΕ, τη ΔΕΠΑ, εκχωρήσεις στον αυτοκινητόδρομο της Εγνατίας Οδού και περιφερειακά λιμάνια.
Υπό την προϋπόθεση της απουσίας εξωτερικών κλονισμών, όπως ο εντεινόμενος παγκόσμιος προστατευτισμός ή μια απροσδόκητη μεγάλη ύφεση στην Ευρωζώνη, ο τομέας των εξαγωγών της Ελλάδας βρίσκεται σε καλή θέση προκειμένου να επωφεληθεί από την αυξημένη ανταγωνιστικότητά του. Η ανταγωνιστικότητα όσον αφορά το κόστος εργασίας έχει βελτιωθεί σε επίπεδα ανάλογα της περιόδου πριν το 2000, ενώ η εξωτερική ζήτηση έχει αυξηθεί. Και όταν μιλάμε για ανταγωνιστικότητα στο κόστος εργασίας, εννοούμε φτηνή εργατική δύναμη που επιτρέπει τη μεγαλύτερη κερδοφορία του κεφαλαίου.
Φυσικά, ο οίκος αξιολόγησης δεν θα άφηνε εκτός το ζήτημα των ματωμένων πρωτογενών πλεονασμάτων, για τα οποία εκφράζεται σχεδόν με… ενθουσιασμό!
Όπως αναφέρει, η Ελλάδα έχει δημιουργήσει μια πρόσφατη παράδοση υπέρβασης των δημοσιονομικών στόχων μέσω αυστηρών ελέγχων των δαπανών και βελτιωμένων εσόδων, μετά από μια μεγάλη δημοσιονομική προσαρμογή η οποία ακολούθησε μετά την έναρξη της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2015. Η S&P εκτιμά ότι το πλεόνασμα του προϋπολογισμού για το 2019 θα διαμορφωθεί περίπου στο 1,3% του ΑΕΠ, έναντι 1% το 2018. Αυτό συνεπάγεται ένα πρωτογενές πλεόνασμα της τάξης του 4,3% του ΑΕΠ, το οποίο υπερβαίνει σημαντικά τον στόχο του 3,5% που είχε συμφωνηθεί με τους πιστωτές.
Η S&P κάνει εκτεταμένη αναφορά στις τράπεζες, επισημαίνοντας ότι έχουν κάνει πρόοδο στη μείωση των NPEs, τα οποία στις 30 Ιουνίου διαμορφώνονταν σε λίγο πάνω από 75 δισ. ευρώ, από 107,2 δισ. ευρώ τον Μάρτιο του 2016. Οι πρωτοβουλίες στην κατεύθυνση της μείωσης των NPEs περιλαμβάνουν τις διαγραφές, τον εξωδικαστικό μηχανισμό, την ανάπτυξη δευτερογενούς αγοράς και τις ηλεκτρονικές δημοπρασίες. Η ρύθμιση για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά αναμένεται να μειώσει τις στρατηγικές χρεοκοπίες και να επιταχύνει τους διακανονισμούς με τους δανειολήπτες.
Με βάση το πώς εξελίχθηκε η κατάσταση με τα υψηλά NPEs στην Ισπανία, την Ιρλανδία, τη Σλοβενία και την Κύπρο, ο οίκος πιστεύει ότι μια ταχύτερη μείωση των NPEs μπορεί να είναι μην είναι εφικτή χωρίς μια πιο αποφασιστική προσέγγιση και πιθανότατα την περαιτέρω στήριξη της κυβέρνησης. Η Κομισιόν ενέκρινε το σχέδιο “Ηρακλής” για τη μείωση των κόκκινων δανείων, ενώ το σχέδιο που πρότεινε η ΤτΕ για τη μεταφορά ορισμένων NPEs σε μια εταιρεία διαχείρισης παγίων έχει μπει στο “συρτάρι”.