Σοκ-Σε περίπου δύο μήνες οι BRICS εκδίδουν το δικό τους νόμισμα

Ανατροπή στο παγκόσμιο σύστημα πληρωμών

Στις 22 Αυγούστου, περίπου 2½ μήνες από σήμερα, θα λάβει χώρα η πιο σημαντική εξέλιξη στη διεθνή οικονομία από το 1971.
Πρόκειται για την εισαγωγή μιας νέας σημαντικής νομισματικής μονάδας, που θα μπορούσε να αποδυναμώσει τον ρόλο του δολαρίου σε ό,τι αφορά τις παγκόσμιες πληρωμές και, τελικά, να το αντικαταστήσει ως παγκόσμιο αποθεματικό και συναλλακτικό νόμισμα.
Αυτό θα μπορούσε να συμβεί μέσα σε λίγα χρόνια.
Η διαδικασία με την οποία θα συμβεί είναι πρωτοφανής, και φυσικά ο κόσμος δεν είναι προετοιμασμένος για αυτό το γεωπολιτικό κύμα.
Το νομισματικό σοκ θα επέλθει από μια ομάδα που ονομάζεται BRICS.
Το ακρωνύμιο BRICS αναφέρεται στις χώρες Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότια Αφρική.
Αυτή η προσπάθεια από τις χώρες μέλη των BRICS θα επηρεάσει τον παγκόσμιο εμπορικό χώρο, τις άμεσες ξένες επενδύσεις και τα επενδυτικά χαρτοφυλάκια με δραματικούς και απρόβλεπτους τρόπους.
Η πιο σημαντική εξέλιξη αφορά τη διεύρυνση των BRICS, που οδήγησε στην ανεπίσημη ονομασία BRICS+.
Αυτήν τη στιγμή υπάρχουν οκτώ χώρες που έχουν υποβάλει επίσημα αίτηση για ένταξη και 17 άλλες που έχουν εκφράσει ενδιαφέρον να ενταχθούν.
Οι οκτώ επίσημοι υποψήφιοι είναι: Αλγερία, Αργεντινή, Μπαχρέιν, Αίγυπτος, Ινδονησία, Ιράν, Σαουδική Αραβία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Οι 17 χώρες που έχουν εκφράσει ενδιαφέρον είναι: Αφγανιστάν, Μπανγκλαντές, Λευκορωσία, Καζακστάν, Μεξικό, Νικαράγουα, Νιγηρία, Πακιστάν, Σενεγάλη, Σουδάν, Συρία, Ταϊλάνδη, Τυνησία, Τουρκία, Ουρουγουάη, Βενεζουέλα και Ζιμπάμπουε.
Και η λίστα μεγαλώνει…
Δεδομένου ότι η Σαουδική Αραβία και η Ρωσία θα είναι μέλη, τότε έχετε δύο από τους τρεις μεγαλύτερους παραγωγούς ενέργειας στον κόσμο μέσα σε μία συμμαχία (η άλλη χώρα είναι οι ΗΠΑ).
Εάν η Ρωσία, η Κίνα, η Βραζιλία και η Ινδία είναι όλες μέλη, τότε τέσσερις από τις επτά μεγαλύτερες χώρες στον κόσμο, με βάση την έκταση της επικράτειάς τους, που κατέχουν το 30% της στερεάς επιφάνειας της Γης και τους ανάλογους φυσικούς πόρους, σχεδόν το 50% της παραγωγής σιτηρών και ρυζιού στον κόσμο, καθώς και το 15% των παγκόσμιων αποθεματικών χρυσού, θα ανήκουν στη συμμαχία των BRICS.
Παράλληλα, η Κίνα, η Ινδία, η Βραζιλία και η Ρωσία είναι τέσσερις από τις εννέα χώρες με το υψηλότερο πληθυσμό στον πλανήτη, με τους πολίτες τους να ξεπερνούν τα 3,2 δισεκ. ή 40% του παγκόσμιου πληθυσμού.
Η Κίνα, η Ινδία, η Βραζιλία, η Ρωσία και η Σαουδική Αραβία έχουν συνδυαστικό ΑΕΠ ύψους 29 τρισ. δολαρίων ή 28% του παγκόσμιου ΑΕΠ.
Εάν χρησιμοποιήσουμε την αγοραστική δύναμη για τον υπολογισμό του ΑΕΠ, τότε το μερίδιο των BRICS ανέρχεται σε πάνω από 54%.
Η Ρωσία και η Κίνα διαθέτουν δύο από τα τρία μεγαλύτερα πυρηνικά οπλοστάσια στον κόσμο (η άλλη χώρα είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες).
Με κάθε μέτρο/δείκτη – πληθυσμό, έκταση, ενεργειακή παραγωγή, ΑΕΠ, παραγωγή τροφίμων και πυρηνικά όπλα – οι BRICS δεν είναι απλά άλλη μια κοινότητα φιλοσοφικού προβληματισμού και ατέρμονων συζητήσεων όπως η ΕΕ – είναι μια σημαντική και αξιόπιστη εναλλακτική δύναμη στη δυτική ηγεμονία.
Οι BRICS που δρουν από κοινού αποτελούν έναν πόλο ενός νέου πολυπολικού ή ακόμη και διπολικού κόσμου.
Όταν ανακοινωθεί το νέο νόμισμα τον Αύγουστο, δεν θα είναι κενό γράμμα, διότι αυτό θα στηρίζεται σε ένα περίπλοκο δίκτυο κεφαλαίου και επικοινωνίας.
Αυτό το δίκτυο θα ενισχύσει σημαντικά τις πιθανότητες επιτυχίας του.
Οι BRICS επίσης αναπτύσσουν ένα υποθαλάσσιο σύστημα τηλεπικοινωνιών με οπτικές ίνες που θα συνδέει τα μέλη τους.
Αναπτύσσεται υπό την ονομασία BRICS Cable.
Ένα μέρος του κίνητρου για το BRICS Cable είναι η αποτροπή κατασκοπείας από το Εθνικό Συμβούλιο Ασφάλειας των Ηνωμένων Πολιτειών.

Κυρώσεις και εγκατάλειψη

Αλλά τι κρύβεται πίσω από αυτήν την προσπάθεια να εγκαταλειφθεί το δολάριο; Ο βασικός λόγος είναι οπλοποίησή του από τις Ηνωμένες Πολιτείες μέσω της επιβολής κυρώσεων.
Σε πολλές περιπτώσεις από το 2007 έως το 2014, αξιωματούχοι των Ηνωμένων Πολιτειών από το Υπουργείο Οικονομικών, το Πεντάγωνο και την κοινότητα των πληροφοριών είχαν προειδοποιηθεί αρμοδίως ότι η υπερχρήση ή κατάχρηση των κυρώσεων του δολαρίου θα οδηγούσε τους αντιπάλους τους να το εγκαταλείψουν.
Μια τέτοια εγκατάλειψη, όμως, θα είχε απρόβλεπτο κόστος για τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Αυτές οι προειδοποιήσεις αγνοήθηκαν σε μεγάλο βαθμό.
Για χρόνια, οι Ηνωμένες Πολιτείες χρησιμοποιούσαν τις κυρώσεις για να τιμωρήσουν χώρες όπως το Ιράν.
Αλλά οι κυρώσεις που επέβαλαν στη Ρωσία μετά την εισβολή της στην Ουκρανία πέρυσι ξεπέρασαν κατά πολύ το όποιο προηγούμενο.
Ήταν ασύνηθες.
Πολλές άλλες χώρες άρχισαν να αντιλαμβάνονται ότι θα μπορούσαν να είναι οι επόμενες αν αντιτίθεντο στις Ηνωμένες Πολιτείες σε συγκεκριμένα θέματα.
Και αυτός ο φόβος έχει επιταχύνει σημαντικά την προσπάθεια να αποσυνδεθούν εντελώς από το σύστημα του δολαρίου.
Αυτή η επιθυμία δεν περιορίζεται μόνο σε τρέχοντες στόχους όπως η Ρωσία, αλλά κοινοποιείται και από δυνητικούς στόχους, συμπεριλαμβανομένων της Κίνας, του Ιράν, της Τουρκίας, της Σαουδικής Αραβίας, της Αργεντινής και πολλών άλλων.
Οι BRICS+ αποτελούν μια ρεαλιστική προσπάθεια για την απο-δολαριοποίηση των παγκόσμιων πληρωμών και, τελικά, των παγκόσμιων αποθεμάτων.
Παρακάτω, αναλύεται επαρκώς γιατί ένα νέο νόμισμα των BRICS+ μπορεί να επιταχύνει σημαντικά την κατάρρευση του δολαρίου ως παγκόσμιας αποθεματικής νομισματικής μονάδας.

Αχαρτογράφητα ύδατα

Η παγκόσμια επιθυμία απεξάρτησης από το δολάριο δεν είναι καθόλου νέα.
Η διαφορά σήμερα είναι από ένα φιλοσοφικό στάδιο έχουμε περάσει σε ένα πλαίσιο εφαρμογής.
Πρόσφατα, το Ντουμπάι και η Κίνα συμφώνησαν οι πετρελαϊκές συναλλαγές τους να γίνονται σε γιουάν.
Αντίστροφα, το Ντουμπάι μπορεί να χρησιμοποιήσει το γιουάν για να αγοράσει ηλεκτρονικά εξαρτήματα ή είδη κατασκευής από την Κίνα.
Η Σαουδική Αραβία και η Κίνα συζητούν παρόμοιες συμφωνίες, αλλά ακόμα δεν έχει τεθεί κάτι σε ισχύ.
Αυτές οι συζητήσεις προσκρούουν στη μακροχρόνια δέσμευση της Σαουδικής Αραβίας στο άρμα των ΗΠΑ και το πετρελαιοδολάριο.
Ωστόσο, αναμένεται ότι θα σημειωθεί κάποια πρόοδος προς αυτήν την κατεύθυνση.
Πρόσφατα, η Κίνα και η Βραζιλία συμφώνησα σε μια ευρείας βάσης διμερή συμφωνία περί νομίσματος και πληρωμών, βάσει της οποίας κάθε χώρα θα αποδέχεται το νόμισμα της άλλης στο διμερές εμπόριο.
Παράλληλα, εμβαθύνεται η στρατηγική σχέση μεταξύ Κίνας και Ρωσίας, καθώς οι δύο υπερδυνάμεις αντιμετωπίζουν από κοινού τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Στο διμερές εμπόριο, η Ρωσία μπορεί να πληρώνει με ρούβλια για κινεζικά είδη κατασκευής και άλλες εξαγωγές, ενώ η Κίνα πληρώνει με γιουάν για ρωσική ενέργεια, στρατηγικά μέταλλα και συστήματα όπλων.
Όμως, όλες αυτές οι συμφωνίες μπορεί σύντομα να αντικατασταθούν από ένα νέο νόμισμα των BRICS+, το οποίο θα ανακοινωθεί στο Ντέρμπαν, Νότια Αφρική, κατά τη διάρκεια της ετήσιας Διάσκεψης Κορυφής των ηγετών των BRICS στις 22-24 Αυγούστου.
Το νόμισμα θα είναι δεμένο με ένα καλάθι εμπορευμάτων (commodities).
Αρχικά, το καλάθι εμπορευμάτων των BRICS+ θα περιλαμβάνει πετρέλαιο, σιτάρι, χαλκό και άλλα ουσιώδη αγαθά που τυγχάνουν διαπραγμάτευσης παγκοσμίως σε καθορισμένες ποσότητες.
Πιθανότατα, το νέο νόμισμα των BRICS+ δεν θα είναι διαθέσιμο σε χαρτονομίσματα για καθημερινές συναλλαγές.
Θα είναι ένα ψηφιακό νόμισμα σε ένα εξουσιοδοτημένο λογιστικό βιβλίο που θα διατηρείται σε μια νέα οικονομική θεσμική δομή των BRICS+, με κρυπτογραφημένη επικοινωνία για την καταγραφή πληρωμών που θα εκκρεμούν ή θα πρέπει να πραγματοποιηθούν από τις συμμετέχουσες πλευρές.
(Αυτό δεν είναι κρυπτονόμισμα, διότι δεν είναι αποκεντρωμένο, δεν διατηρείται σε ένα blockchain και δεν είναι ανοιχτό σε όλα τα μέρη χωρίς έγκριση.)
Οι τελευταίες πληροφορίες από τις ομάδες εργασίας των BRICS+ υποδεικνύουν ότι αυτή η μεθοδολογία θα χρησιμοποιηθεί για να ξεπεραστεί η κεντρική τραπεζική πλατφόρμα SWIFT και η εξάρτηση από το δολάριο.
Η ανάπτυξη του νέου νομίσματος των BRICS+ αναμένεται να έχει μεγάλο αντίκτυπο στο παγκόσμιο νομισματικό σύστημα και να αποτελέσει ένα σοβαρό πρόκληση για τον νυν νομισματικό ηγέτη.
Ωστόσο, η πλήρης υλοποίηση και η επίπτωση αυτών των εξελίξεων είναι άγνωστες.
Τα ομόλογα των BRICS+ θα προσφέρονται μέσω τραπεζών, ταχυδρομείων και άλλων καταστημάτων λιανικής πώλησης.
Θα είναι υπολογισμένα σε νόμισμα των BRICS+, αλλά οι επενδυτές θα μπορούν να τα αγοράσουν με τοπικό νόμισμα με βάση τις αγοραστικές ισοτιμίες.
Αφού το νόμισμα θα υποστηρίζεται από χρυσό, θα αποτελεί ένα ελκυστικό καταφύγιο αξίας σε σύγκριση με τα τοπικά νομίσματα που είναι επιρρεπή σε πληθωρισμό ή χρεοκοπίες.
Οι Κινέζοι ιδιαίτερα θα βρουν τέτοιες επενδύσεις ελκυστικές, αφού απαγορεύεται σε μεγάλο βαθμό η πρόσβασή τους σε ξένες αγορές και είναι υπερεπενδεδυμένοι σε ακίνητα και εγχώριες μετοχές.
Βέβαια, θα χρειαστεί χρόνος ώστε το νέο νόμισμα να τραβήξει το ενδιαφέρον των θεσμικών επενδυτών, αλλά επενδυτές θα μπορούσαν να βρεθούν στην Ινδία, την Κίνα, τη Βραζιλία, τη Ρωσία και άλλες χώρες.
Έτσι θα μπορούσε να απορροφηθούν τα πλεονάσματα που προκύπτουν από το παγκόσμιο εμπόριο στο νόμισμα των BRICS+.
Με λίγα λόγια, ο τρόπος για να δημιουργήσετε ένα αποθεματικό νόμισμα είναι να δημιουργήσετε μια αγορά ομολόγων χρησιμοποιώντας τους ίδιους τους πολίτες σας ως πρόθυμους αγοραστές.
Οι ΗΠΑ έκαναν κάτι παρόμοιο το 1917.
Από το 1790 έως το 1917, η αγορά ομολόγων των ΗΠΑ ήταν μόνο για επαγγελματίες.
Δεν υπήρχε λιανική αγορά.
Αυτό άλλαξε κατά τη διάρκεια του Παγκοσμίου Πολέμου, όταν ο Woodrow Wilson εξέδωσε τα ομόλογα Liberty για να βοηθήσει στη χρηματοδότηση του πολέμου.
Έγιναν road shows σε κάθε μεγάλη πόλη.
Η αγορά ομολόγων Liberty έγινε πατριωτικό καθήκον.
Η προσπάθεια αυτή λειτούργησε και μετασχημάτισε τον χρηματοοικονομικό τομέα.
Ήταν η αρχή ενός κόσμου όπου οι απλοί Αμερικανοί άρχισαν να αγοράζουν μετοχές, ομόλογα και αξίες ως μικρομέτοχοι.
Εάν οι BRICS+ χρησιμοποιήσουν αυτό το πατριωτικό μοντέλο του Liberty Bond, εύκολα θα δημιουργήσουν διεθνή αποθεματικά στοιχεία υπολογιζόμενα στο νόμισμα των BRICS+, ακόμη και αν δεν τύχουν στήριξης από τις ανεπτυγμένες αγορές.
Σε κάθε περίπτωση, από τις 22 Αυγούστου και εξής θα υπάρξουν εξελίξεις.
Παραδόξως, εκτός από τους άμεσους συμμετέχοντες, ο κόσμος έχει σχεδόν αγνοήσει αυτήν την προοπτική.
Το αποτέλεσμα θα είναι μια αναταραχή του διεθνούς νομισματικού συστήματος που θα συμβεί σε διάστημα λίγων εβδομάδων.