«Η διαδικασία έγινε γρήγορα, σχεδόν κρυφά, στο προαύλιο του σχολείου. Πλησίαζαν μαθητές, τους ρωτούσαν ποιος είναι ο πρόεδρος του δεκαπενταμελούς προκειμένου να αποσπάσουν ονόματα από τα ίδια τα παιδιά. Ενστολοι επί της ουσίας τρόμαζαν μικρά παιδιά των 13 και 14 ετών με όλη αυτήν τη διαδικασία και ρωτούσαν πού είναι ο τάδε ή ο δείνα και μιλούσαν για τους περσινούς μαθητές του δεκαπενταμελούς». Το σκηνικό πρωτοφανές, θυμίζει την Ελλάδα του 1950 και της δικτατορίας των συνταγματαρχών…
Η περιγραφή είναι της Εφης Γκίκα, εκπαιδευτικού στο Γυμνάσιο – Λύκειο Μανταμάδου και αντιπροέδρου της ΕΛΜΕ Λέσβου. «Δεν τους πήραμε χαμπάρι» λέει στο Documento η εκπαιδευτικός «γιατί ήταν πάνω στην αναστάτωση του καλωσορίσματος. Οι συνάδελφοι εκπαιδευτικοί ήταν μέσα στα γραφεία και οι αστυνομικοί μπήκαν στο σχολείο, το οποίο είναι μεγάλο, και τους είδαν φεύγοντας. Για να απευθυνθούν στα παιδιά δεν πήραν άδεια απολύτως από κανέναν. Ούτε από τους γονείς ούτε από τους εκπαιδευτικούς. Μιλάμε για 13 ετών παιδιά από το Μανταμάδο και τα γύρω χωριά που εξυπηρετεί το εν λόγω σχολείο. Είδαν έναν αστυνομικό να τους κάνει ερωτήσεις και φυσικά θεώρησαν πως πρέπει να απαντήσουν εκείνη τη στιγμή γιατί αιφνιδιάστηκαν. Δεν ήξεραν καν για ποιο λόγο ρωτούσε ο αστυνομικός. Συνάδελφος βλέποντας τον αστυνομικό να βγαίνει τον ρώτησε: “Τι θέλετε και γιατί είστε εδώ;”. Εκείνος απάντησε πως θέλει τα ονόματα, να του τα στείλουν οι εκπαιδευτικοί και αποχώρησε».
«Βρείτε δικηγόρο»
Ηταν 11 Σεπτεμβρίου 2024 όταν οι μαθητές του Γυμνασίου – Λυκείου Μανταμάδου είδαν ένα περιπολικό με αστυνομικούς του ΑΤ Αγίας Παρασκευής να μπαίνει στον προαύλιο χώρο του σχολείου τους, χωρίς να έχουν λάβει καμία σχετική άδεια, και να τους ρωτούν τα ονόματα των συμμαθητών τους, φτάνοντας μάλιστα στο σημείο να δίνουν «φιλικές» συμβουλές σε ανήλικα παιδιά να βρουν δικηγόρο! Οι αστυνομικοί αναζητούσαν τα ονόματα των μαθητών που συμμετείχαν στις καταλήψεις των σχολείων που έγιναν τον Ιανουάριο του 2024. Μετά τις μαθητικές κινητοποιήσεις η Εισαγγελία Πρωτοδικών Λέσβου έκανε παρέμβαση για την έρευνα αξιόποινων πράξεων από τους μαθητές.
Η εξέλιξη; Μέχρι και σήμερα μαθητές του Γυμνασίου – Λυκείου Μανταμάδου οδηγούνται στο ΑΤ Αγ. Παρασκευής και καταθέτουν ανωμοτί στις αρχές για μια κατάληψη απόλυτα ειρηνική! Το περιστατικό έχει αναστατώσει την τοπική κοινωνία, με τους γονείς και την εκπαιδευτική κοινότητα να είναι ενωμένοι απέναντι στις διώξεις των μαθητών, ενώ ανακοίνωση για το ζήτημα εξέδωσε και ο Σύλλογος Μελών ΔΕΠ του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Στην ανακοίνωσή τους οι ακαδημαϊκοί στρέφονται και κατά των εισαγγελικών αρχών που έκαναν την παρέμβαση και κατακεραυνώνουν την αυταρχικότητα της αστυνομίας: «[…] Οι εισαγγελικοί λειτουργοί που ενδεχομένως έδωσαν εντολή να απομονωθούν και ανακριθούν ανήλικοι θα όφειλαν να εξηγήσουν τη στάση τους. Θα πρέπει επίσης να αποσαφηνιστεί εάν η Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης είχε ενημερωθεί για το τι επρόκειτο να συμβεί.
Πρόκειται για ξεκάθαρη απόπειρα τρομοκράτησης και καταφανή αυταρχική εκτροπή.
Ως ακαδημαϊκοί δάσκαλοι δεν μπορούμε παρά να αισθανόμαστε αποτροπιασμό για τις διώξεις και τον εκφοβισμό μαθητριών και μαθητών και προσλαμβάνουμε τις ζοφερές αυτές εξελίξεις ως μέρος κλιμάκωσης της επίθεσης της κυβέρνησης απέναντι στην εκπαιδευτική κοινότητα. Ο Σύλλογος ΔΕΠ Πανεπιστημίου Αιγαίου εκφράζει τη στήριξη και αλληλεγγύη του στις συναδέλφισσες και τους συνάδελφους καθηγητές και καθηγήτριες των σχολείων του Μανταμάδου που δέχτηκαν και δέχονται αφόρητη πίεση να καταδώσουν τους μαθητές τους».
Ερώτηση προς την κυβέρνηση Μητσοτάκη για την υπόθεση των μαθητικών διώξεων έχει απευθύνει και η βουλεύτρια Λέσβου του ΚΚΕ Μαρία Κομνηνάκα, η οποία δήλωσε στο Documento: «Για το θέμα έχουμε καταθέσει ερώτηση προς το υπουργείο Παιδείας και το υπουργείο Δικαιοσύνης, αλλά δεν έχουμε πάρει καμία απάντηση εδώ και περίπου ένα μήνα. Πρέπει να σταματήσει εδώ και τώρα αυτή η απαράδεκτη εκστρατεία καταστολής σε βάρος των μαθητών του Γυμνασίου και του Λυκείου του Μανταμάδου».
Η κατηγορία
Η αφετηρία βρίσκεται στον Ιανουάριο του 2023. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη φέρνει τον νόμο για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια με τους μαθητές να εκφράζουν την αλληλεγγύη τους στους φοιτητές με συμμετοχή στις κινητοποιήσεις, με καταλήψεις στα σχολεία και με αιτήματα τη μη κατάργηση του άρθρου 16 του συντάγματος, την κατάργηση της ελάχιστης βάσης εισαγωγής (ΕΒΕ), της Τράπεζας Θεμάτων και την επίλυση των πάγιων προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα σχολικά κτίρια. Το ίδιο ακριβώς συνέβη και στον Μανταμάδο αλλά και σε άλλα σχολεία της Λέσβου.
Δυστυχώς, μήνες αργότερα οι μαθητές στο Μανταμάδο αναγκάστηκαν να βρουν δικηγόρο. Η Γιούλη Τσουκαλά, συνήγορος των υπό δίωξη μαθητών, τονίζει στο Documento: «Η κατάληψη ήταν μια αντίδραση των παιδιών για τα προβλήματα των σχολείων τους, τα κτιριακά, για το ευρύτερο εκπαιδευτικό σύστημα και αφορούσε τα όσα τα ίδια βιώνουν. Επίσης την ίδια περίοδο δεν έκανε κατάληψη μόνο το Γυμνάσιο – Λύκειο Μανταμάδου, αλλά και άλλα σχολεία, όπως το γυμνάσιο στην Καλλονή και το ΕΠΑΛ Πλωμαρίου. Ολη η διαδικασία ξεκίνησε από τον εισαγγελέα πρωτοδικών της Μυτιλήνης. Δόθηκε εντολή για τη λήψη ανωμοτί καταθέσεων για να διερευνηθεί το θέμα και κατά πόσο έχει συντελεστεί το αδίκημα του άρθρου 168 του Ποινικού Κώδικα, δηλαδή η “διατάραξη λειτουργίας δημόσιας υπηρεσίας”. Θέλω να επισημάνω πως δεν χάθηκε καμία διδακτική ώρα, όπως τονίζουμε και στο υπόμνημά μας. Τα παιδιά δεν πήγαν τις εκδρομές που έπρεπε να πάνε. Δεν υπήρξε καμία φθορά στο σχολείο. Διαμαρτυρήθηκαν ειρηνικά στο σχολείο τους».
Η Μ. Κομνηνάκα υπογραμμίζει ότι πραγματικός στόχος είναι «ο εκφοβισμός και η φίμωση όχι μόνο των μαθητών, αλλά και των γονιών και των εκπαιδευτικών που στάθηκαν στο πλευρό τους, αλλά και κάθε φωνής που διεκδικεί το αυτονόητο. Κάθε φωνή που τολμά να υπερασπιστεί τη δημόσια και δωρεάν εκπαίδευση. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη διδάσκει τον εκφοβισμό και αυτά τα παιδιά που αγωνίζονται δίνουν μαθήματα αγωνιστικότητας, συλλογικότητας, μαχητικής στάσης ζωής και αποτελούν παραδείγματα για το antibullying που χρειάζεται στα σχολεία. Η κυβέρνηση αυτά τα παιδιά τα διώκει, προσπαθεί να τα καταστείλει και να τα φιμώσει. Είμαστε στο πλευρό τους και στηρίζουμε αυτές τις κινητοποιήσεις».
Καλούσαν τις διευθύντριες να καταδώσουν τους μαθητές
Η εισαγγελική παραγγελία και οι αφόρητες πιέσεις στους εκπαιδευτικούς
Μετά την κατάληψη το 2024 διατάχθηκε εισαγγελική παραγγελία και στη συνέχεια η αστυνομία καλούσε τις διευθύντριες για να μάθει τα ονόματα των μαθητών που συμμετείχαν στις κινητοποιήσεις. Οι πιέσεις συνεχίστηκαν και το καλοκαίρι.
Το χρονικό των πιέσεων των αστυνομικών αρχών αφηγείται η εκπαιδευτικός Εφ. Γκίκα: «Δημιουργήθηκε κλίμα τρομοκρατίας. Ερωτούνταν οι διευθύντριες ποια παιδιά ήταν στην κατάληψη. Οι διευθύντριες και ο σύλλογος διδασκόντων ξεκαθαρίσαμε πως όλα τα παιδιά ήταν μέσα και πως δεν ξεχωρίζουμε κανένα παιδί. Δεν καταλαβαίναμε γιατί ήθελαν να δώσουμε ονόματα. Τους είπαμε να μας αφήσουν να κάνουμε τη δουλειά μας ως παιδαγωγοί. Δεν μας άκουσαν καθόλου και στο τέλος μεταξύ σοβαρού και αστείου είπαν πως έχουν πολλή δουλειά και θα πάρουν πάνω από 300 καταθέσεις, αφήνοντας να εννοηθεί πως θα θεωρηθούν υπεύθυνοι οι γονείς για την παράνομη πράξη των παιδιών. Το ξεκαθαρίζουμε για μια ακόμη φορά: ζημιές και οποιαδήποτε άλλη φθορά στο σχολείο δεν έγιναν. Ούτε τον Γενάρη ούτε ποτέ δεν είχαμε δολιοφθορές σε καμία άλλη κινητοποίηση. Πιστεύαμε πως η υπόθεση μετά και το τέλος των μαθητικών κινητοποιήσεων θα εκτονωθεί. Τον Ιούλιο ξανανοίγει το θέμα. Αρχίζει ξανά η ενόχληση των διευθυντριών με το ίδιο περιεχόμενο και να ρωτάνε τα ίδια πράγματα για τα παιδιά. Οι διευθύντριες επέμειναν στην άποψή τους, που είναι και η πραγματικότητα. Δεν διαχωρίζουμε παιδιά και δεν καταδίδουμε ονόματα. Οι ενοχλήσεις άρχισαν να γίνονται ασφυκτικές.
Τον Σεπτέμβριο συνέβη το γεγονός στο σχολείο μας ακριβώς όπως το περιγράφουν στο κείμενό τους οι ακαδημαϊκοί του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Μπήκε το περιπολικό στο σχολείο γιατί η πόρτα ήταν ανοιχτή λόγω αγιασμού και μετέπειτα μάθαμε από τους μαθητές πως τους είπαν να βρουν οι γονείς τους δικηγόρο, επιβεβαιώνοντας αυτό το κλίμα τρομοκρατίας που έλεγε πως θα τους περάσουν όλους από το τμήμα… πράγμα που εντέλει έκαναν! Πίεσαν απίστευτα τις διευθύντριες, με αποτέλεσμα να αναγκαστούν, σχεδόν με εντολή της διευθύντριας δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, που τους είπε ότι δεν μπορούν να πουν όχι, να δώσουν όλα τα ονόματα των παιδιών που φοιτούσαν την περσινή σχολική χρονιά. Στοιχεία τα οποία θα μπορούσαν να είχαν πάρει από οποιαδήποτε άλλη υπηρεσία. Ηταν εμφανές ότι ασκούσαν πίεση στο σχολείο μας και μόνο. Σήμερα οι μαθητές μας υπογράφουν ένα υπόμνημα –είναι επιλογή τους πλέον γιατί έχουν δικηγόρο– στο οποίο είναι ύποπτοι τέλεσης αξιόποινων πράξεων. Είναι απαράδεκτο το γεγονός ότι ένα 13χρονο παιδί το βάζουν σε αυτήν τη διαδικασία κατά τη γνώμη όλων των εκπαιδευτικών του σχολείου».
«Οι πρακτικές αυτές είναι το λιγότερο αναχρονιστικές. Το γεγονός πως ανέκριναν τα παιδιά μέσα στο ίδιο τους το σχολείο ήταν πολύ τρομακτικό έως και απειλητικό» επισημαίνει η δικηγόρος Γ. Τσουκαλά σχολιάζοντας τις κινήσεις του ΑΤ Αγίας Παρασκευής.
Αρνούνται το συμβάν οι αρχές
Οι αστυνομικές αρχές της περιοχής, με τις οποίες ήρθε σε επικοινωνία το Documentο, αρνούνται ότι υπήρξε παρέμβαση των αστυνομικών στο Γυμνάσιο – Λύκειο Μανταμάδου, παρά το γεγονός ότι μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικοί καταγγέλλουν την εισβολή του περιπολικού και τις ερωτήσεις των αστυνομικών προς τα παιδιά.