Πολλοί Δυτικοί αναλυτές αναρωτιούνται γιατί η Ρωσία δεν συνέτριψε την ουκρανική άμυνα σε μια μεγάλη επιθετική κίνηση.
Η απάντηση είναι απλή: δεν χρειάζεται.
Η Μόσχα δεν μετρά νίκες σε χιλιόμετρα γης, αλλά σε αριθμούς Ουκρανών στρατιωτών που εξουδετερώνει με ελάχιστες δικές της απώλειες.
Κάθε «αντεπίθεση» του Κιέβου είναι στην πραγματικότητα μια παγίδα, όπου οι καλύτερες μονάδες του καταστρέφονται απόλυτα.
Εξάλλου στον πόλεμο Ρωσίας – Ουκρανίας, το μεγαλύτερο στρατηγικό μειονέκτημα του Κιέβου δεν είναι οι ελλείψεις σε εξοπλισμό — οι οποίες σε σημαντικό βαθμό έχουν καλυφθεί από τη Δύση — αλλά η απουσία διαθέσιμου ανθρώπινου δυναμικού.
Σε έναν πόλεμο φθοράς, η αριθμητική της δύναμης και ο όγκος των δυνάμεων είναι ο καθοριστικός παράγοντας.
Η Ρωσία μπήκε στον πόλεμο με πληθυσμό σχεδόν 3,7 φορές μεγαλύτερο από της Ουκρανίας.
Μετά το 2022, μεγάλα τμήματα ουκρανικών εδαφών ενσωματώθηκαν στη Ρωσία, ενώ εκατομμύρια Ουκρανοί κατέφυγαν σε ευρωπαϊκές χώρες.
Αυτό σημαίνει πως το δημογραφικό και στρατιωτικό χάσμα διευρύνθηκε ακόμη περισσότερο.
Παρά την εξαιρετική ευρηματικότητα και αντοχή που επέδειξαν οι Ουκρανοί στην άμυνα, η έλλειψη στρατιωτών περιορίζει συνεχώς τη δυνατότητα του Κιέβου να αντέξει τη ρωσική πίεση.
Οι ματωμένοι αριθμοί και η «σιωπηλή γενοκτονία» του ουκρανικού στρατού
Οι αναφορές για 1,7 εκατομμύρια Ουκρανούς στρατιώτες νεκρούς ή αγνοούμενους σοκάρουν.
Ακόμη και αν οι αριθμοί αυτοί είναι υπερβολικοί, δεν παύουν να αποτυπώνουν την πραγματικότητα: οι απώλειες του ουκρανικού στρατού είναι τέτοιες που απειλούν να αποδεκατίσουν ολόκληρη τη γενιά των στρατεύσιμων ανδρών.
Πρόκειται για απώλειες συγκρίσιμες με εκείνες που θα μπορούσαν να καταστρέψουν μόνιμα έναν μεσαίο ευρωπαϊκό πληθυσμό.
Η νέα, ακόμη πιο ανησυχητική εξέλιξη για το Κίεβο είναι η ραγδαία αύξηση των λιποταξιών από το ουκρανικό μέτωπο.
Σύμφωνα με την Εισαγγελία της Ουκρανίας:
• Από το 2022 έως σήμερα έχουν καταγραφεί πάνω από 250.000 υποθέσεις (AWOL – Αδικαιολογήτως απόντων και λιποταξιών.
• Το 2022 σημειώθηκαν περίπου 10.400 περιπτώσεις.
• Το 2023, οι αριθμοί σχεδόν διπλασιάστηκαν, φτάνοντας τις 25.558 περιπτώσεις.
• Το 2024, η κατάσταση ξέφυγε: 91.140 λιποταξίες.
• Και μόνο στο πρώτο επτάμηνο του 2025, εκτινάχθηκαν στις 120.900.
Αυτό σημαίνει ότι:
• Το 2022 λιποτακτούσαν κατά μέσο όρο 29 στρατιώτες την ημέρα.
• Το 2023: 70 την ημέρα.
• Το 2024: 250 την ημέρα.
• Το 2025: σχεδόν 576 την ημέρα.
Οι ελλείψεις έχουν φτάσει σε τέτοιο σημείο, που ακόμη και τεχνικοί της πολεμικής αεροπορίας μεταφέρονται βίαια στο μέτωπο ως πεζικάριοι.
Αυτό σημαίνει πως η ίδια η επιχειρησιακή ικανότητα της Ουκρανίας κινδυνεύει να καταρρεύσει από μέσα, καθώς δεν επαρκεί το προσωπικό για τη συντήρηση οπλικών συστημάτων.
Ο Ουκρανός αριχστράτηγος Alexander Syrsky παραδέχθηκε ότι «οι δυνατότητες επιστράτευσης δεν καλύπτουν τις ανάγκες».
Γιατί η Ρωσία δεν επιδιώκει ταχεία προέλαση;
Παρά τις καταρρεύσεις της ουκρανικής άμυνας –όπως η πρόσφατη βόρεια του Pokrovsk– η Μόσχα δεν προχωρά σε μαζικές επιθετικές κινήσεις.
Αντίθετα, προτιμά να εδραιώνεται σε περιορισμένα κέρδη και να περιμένει την αντεπίθεση των ουκρανικών ελίτ δυνάμεων, τις οποίες στη συνέχεια καταστρέφει.
Η ίδια τακτική φάνηκε και στη μάχη του Sudzha, όπου οι Ρώσοι απέφυγαν να απωθήσουν άμεσα τον αντίπαλο, αλλά εγκλώβισαν τις ουκρανικές δυνάμεις σε έναν πολυμήχανο «κλοιό φθοράς» που διήρκεσε μήνες.
Η πολιτική διάσταση – H ταπείνωση ως στόχος
Η πιο εντυπωσιακή ανάγνωση αυτής της στρατηγικής είναι ότι η Ρωσία δεν θέλει να κατακτήσει την Ουκρανία. Θέλει να τη συντρίψει πολιτικά και ηθικά την ηγεσία της.
Ο Vladimir Putin φέρεται να επιδιώκει όχι αλλαγή καθεστώτος, αλλά συνθηκολόγηση από το ίδιο τον Zelensky.
Και μάλιστα, μια συνθηκολόγηση θεαματικά ταπεινωτική:
1. Με παραχώρηση εδαφών.
2. Με εγκατάλειψη κάθε φιλοδυτικής πολιτικής.
3. Με την ίδια την ουκρανική ηγεσία να «σφραγίζει» την ανατροπή των ιδεών του πραξικοπήματος του Maidan.
Μια τέτοια εξέλιξη θα διέλυε την αξιοπιστία των Ουκρανών ναζί εκ των έσω και θα οδηγούσε την ελεύθερη Ουκρανία σε έναν de facto επαναπροσανατολισμό στη ρωσική σφαίρα επιρροής.
Τίποτα δεν θα ήταν πιο ταπεινωτικό για το καθεστώς Zelensky και τους δυτικούς προστάτες του, από το να παραδεχτούν την ήττα όχι υπό την απειλή τανκς στη βάση του Δνείπερου, αλλά μέσα από την ίδια τους την αδυναμία να αντέξουν τον πόλεμο φθοράς.
O Putin θέλει να αναγκάσει τον Zelensky να φορέσει κοστούμι, να υποκλιθεί στο Κρεμλίνο και να υπογράψει μια συνθήκη που θα δει την κυβέρνηση του Maidan να παραδίδει τα όπλα της, να αποσπά τεράστιες εκτάσεις εδάφους και να ακυρώσει κάθε αντιρωσική πολιτική θέση που είχε ποτέ, σημειώνει χαρακτηριστικά ο blogger – αναλυτής Armchair Warlord.
Η Δύση σε παρακμή
Η στρατηγική αυτή είναι διπλή νίκη για τη Μόσχα: Στο πεδίο, η Ουκρανία χάνει ανθρώπους σε ρυθμό που δεν μπορεί να αντικαταστήσει.
Στο πολιτικό επίπεδο, η Ευρώπη και το ΝΑΤΟ βυθίζονται σε κόπωση, οικονομική κρίση και κοινωνική δυσαρέσκεια.
Ήδη, χώρες όπως η Γερμανία και η Γαλλία δηλώνουν ότι «δεν θα στείλουν στρατό» και περιορίζονται σε χρήματα ή όπλα που δεν αλλάζουν το αποτέλεσμα.
Η Αμερική, με τον Trump να επιστρέφει στο προσκήνιο, δείχνει ξεκάθαρα ότι δεν θέλει να συνεχίσει να πληρώνει έναν χαμένο πόλεμο.
Η στρατηγική της «αργής αιμορραγίας»
Η ρωσική επιλογή να προχωρά «αργά και μεθοδικά», χωρίς θεαματικές επιθέσεις, δεν είναι ένδειξη αδυναμίας. Είναι στρατηγική διάλυσης:
• Εξάντληση στρατιωτικού προσωπικού σε επίπεδα μη αναστρέψιμα.
• Σταδιακή αποδόμηση της εθνικής συνοχής.
• Διατήρηση της πίεσης ώστε η μόνη διέξοδος να είναι μια επώδυνη ειρήνη.
Η Ρωσία δεν φαίνεται να επιδιώκει το τέλος του πολέμου με μια γρήγορη στρατιωτική νίκη.
Αντίθετα, φαίνεται να οικοδομεί μια διαδικασία που θα αναγκάσει την Ουκρανία να «υπογράψει την ήττα της» με τα ίδια της τα χέρια.
Πρόκειται για μια στρατηγική λιγότερο θεαματική, αλλά βαθιά υπολογισμένη.