Οι δηλώσεις που έκανε ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν για τα γεγονότα του 1915 σε μια συνάντηση στην Ελβετία στις 25 Ιανουαρίου προκάλεσαν διαμάχη στη χώρα.
Ο Πασινιάν, σε μια συνάντηση με εκπροσώπους της ελβετικής αρμενικής κοινότητας στη Ζυρίχη, είπε σχετικά με τα γεγονότα του 1915: «Πρέπει να επανεξετάσουμε την ιστορία της γενοκτονίας των Αρμενίων, να καταλάβουμε τι συνέβη, γιατί συνέβη, πώς το αντιληφθήκαμε και μέσω ποιου το αντιληφθήκαμε».
Ο Πασινιάν, στις δηλώσεις του που αντικατοπτρίζονται στον αρμενικό Τύπο, είπε: «Πώς θα μπορούσε να μην υπάρχει ατζέντα για τη Γενοκτονία των Αρμενίων το 1939, αλλά η ατζέντα για τη Γενοκτονία των Αρμενίων εμφανίστηκε το 1950;», ρώτησε.
Ο Αρμένιος πρωθυπουργός είπε επίσης, «Πρέπει να μιλήσουμε για αυτά τα θέματα. Αυτά είναι τα βασικά ζητήματα που πρέπει να κατανοήσουμε για να λύσουμε αυτά τα προβλήματα. Πρέπει να κατανοήσουμε την ιστορία και την ταυτότητά μας».
Θεωρείται ότι εκατοντάδες χιλιάδες Αρμένιοι έχασαν τη ζωή τους την περίοδο από το 1915, που συνέπεσε με τα τελευταία χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Μαζί με τους Αρμένιους, διάφορες χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Γαλλία, η Ελλάδα κ.α. χαρακτηρίζουν αυτό τα θλιβερά ως γενοκτονία.
Η Τουρκία, από την άλλη πλευρά, παραδέχεται ότι «υπήρξαν μεγάλα βάσανα» και ότι πολλοί Αρμένιοι έχασαν τη ζωή τους, αλλά αρνείται ότι επρόκειτο για «γενοκτονία».
Η Τουρκία υποστηρίζει ότι και Μουσουλμάνοι Οθωμανοί πέθαναν την ίδια περίοδο, και τονίζει επίσης ότι η έννοια της «γενοκτονίας» δεν υπήρχε ακόμη το 1915.
«Συμμορφώνεται με τις τουρκικές θέσεις»
Στη συζήτηση που ξεκίνησε μετά τα λόγια του Πασινιάν, ο Αρσέν Τοροσιάν, βουλευτής από το Κόμμα Πολιτικής Συμφωνίας, που βρίσκεται στην εξουσία στην Αρμενία, είπε ότι ο Πασινιάν δεν αρνήθηκε τη «γενοκτονία».
Ο Βαχάγκν Αλεξανιάν, άλλος βουλευτής του ίδιου κόμματος, είπε ότι ο πρωθυπουργός «δεν αμφισβήτησε τη γενοκτονία» και τόνισε ότι είναι απαραίτητο να καταλάβουμε ποιος χρησιμοποίησε τα γεγονότα του 1915 για τα δικά του συμφέροντα.
Ωστόσο, ο πρώην πρωθυπουργός Βαρντάν Οσκανιάν χαρακτήρισε τα λόγια του πρωθυπουργού ως «προδοσία που δεν μπορούν να συγχωρηθούν και να αγνοηθούν».
Η Αρμενική Επαναστατική Ομοσπονδία (Dashnaksutyun), ένα πολιτικό κόμμα στην Αρμενία, είπε επίσης ότι ο Πασινιάν «προσέβαλε τη μνήμη των θυμάτων της Γενοκτονίας».
Στη δήλωση του κόμματος, οι δηλώσεις του Πασινιάν χρησιμοποιήθηκαν ως εξής:
«Εκτός από τη συμμόρφωση με τις τουρκικές προϋποθέσεις, είναι ασέβεια προς το γεγονός ότι περισσότερες από 40 χώρες αναγνωρίζουν τη γενοκτονία των Αρμενίων και την αποδέχονται ως έγκλημα σε ορισμένες χώρες και στις καθολικές προσπάθειες για την πρόληψη του εγκλήματος της γενοκτονίας και των κανόνων διεθνούς δικαίου».
Η Τουρκία δεν έχει προϋποθέσεις σχετικά με τους ισχυρισμούς «γενοκτονίας» στις συνομιλίες της με την Αρμενία.
Ο Πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο Πρωθυπουργός της Αρμενίας, Νικόλ Πασινιάν συναντήθηκαν στη Νέα Υόρκη τον Σεπτέμβριο του 2024.
Ο Αβετίκ Τσαλαμπιάν, ένας από τους ιδρυτές της πρωτοβουλίας ‘HayaKve’, η οποία ξεκίνησε για να αποτρέψει τον ορισμό των γεγονότων του 1915 εκτός της «γενοκτονίας», επέκρινε επίσης τα λόγια του Πασινιάν.
«Η σημερινή κυβέρνηση έχει αρχίσει να εκπληρώνει μια άλλη υποχρέωση έναντι της Τουρκίας: όχι μόνο να σταματήσει να επιδιώκει διεθνή αναγνώριση για τη γενοκτονία των Αρμενίων, αλλά να αμφισβητήσει αν συνέβη καν», είπε ο Τσαλαμπιάν.
Η Αρμενική Εκκλησία υπενθύμισε ότι τιμούν τα γεγονότα του 1915 ως γενοκτονία από το 1921 και είπε ότι αυτό ήταν ζωτικής σημασίας για να αποφευχθεί η επανάληψη παρόμοιων γεγονότων.
Η Ένωση Αρμενίων της Ρωσίας κατηγόρησε τον Πασινιάν για «διαστρέβλωση ιστορικών γεγονότων» και είπε ότι τα λόγια του ήταν «μία από τις εκφάνσεις των κακόβουλων πολιτικών της αρμενικής κυβέρνησης έναντι της διασποράς και της ιστορίας του αρμενικού λαού».
Η Τουρκία διέκοψε τις διπλωματικές σχέσεις με την Αρμενία μετά την κατοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ το 1993.
Αφού το Αζερμπαϊτζάν πήρε πίσω το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, ξεκίνησε η διαδικασία εξομάλυνσης μεταξύ των μερών.
Στο πλαίσιο αυτό, οι ειδικοί αντιπρόσωποι Σερντάρ Κιλίτς και Ρούμπεν Ρουμπινιάν, που διορίστηκαν από τις δύο πρωτεύουσες για τον διάλογο εξομάλυνσης, συναντήθηκαν στη συνοριακή πύλη Alican-Margara στις 30 Ιουλίου 2024.