Θέμα χρόνου είναι να θυσιαστούν τα ελληνικά νησιά στον βωμό του Erdogan, σύμφωνα με όσα αναφέρουν Ρώσοι αναλυτές το Ria Novosti…
Ειδικότερα, η άρση του εμπάργκο της Τουρκίας σε ό,τι αφορά την ένταξη τόσο της Σουηδίας όσο και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ ήταν θέμα χρόνου.
Λίγοι περίμεναν ότι θα συμβεί τόσο σύντομα, ωστόσο ακόμα πιο λίγοι ήταν αυτοί οι οποίοι θεωρούσαν ότι θα τηρούσε μια ακλόνητη στάση.
Αν μη τι άλλο, τα τρέχοντα γεγονότα απασχολούν όχι μόνο τους Κούρδους, οι οποίοι από ώρα σε ώρα περιμένουν την τουρκική επίθεση και είχαν συνδέσει το «ναι» του Erdogan με την έναρξη της τουρκικής επιχείρησης εναντίον τους, αλλά και τους Έλληνες…
Το περασμένο Σάββατο, οι τουρκικές υπηρεσίες πληροφοριών ανέφεραν τη σύλληψη ενός κατασκόπου, του Mohamed Amar Abara, ο οποίος υποτίθεται ότι εργαζόταν για λογαριασμό της Ελλάδας.
Όπως αφήνουν οι Τούρκοι να διαρρεύσει, ο επιχειρηματίας, υπό το πρόσχημα της εμπορικής δραστηριότητας, έμαθε και μετέδωσε στην Αθήνα πληροφορίες για τον τουρκικό στρατό, τους Σύρους πρόσφυγες στη χώρα και τους υποστηρικτές της FETÖ, της οργάνωσης του Fetulah Gulen, τον οποίο ο Erdogan κύριο υπεύθυνο για την εκδήλωση του πραξικοπήματος του 2016.
Αυτό δεν είναι το πρώτο και όχι το τελευταίο σκάνδαλο, αλλά το γεγονός ότι και οι δύο χώρες είναι μέλη του ΝΑΤΟ , της στρατιωτικής οργάνωσης – συνώνυμο της ενότητας απέναντι σε οποιαδήποτε (πρόσφατα κυρίως ρωσική) απειλή, καθιστά την κατάσταση ιδιαίτερα περίεργη.
Γενικότερα, η αντιπαράθεση Τουρκίας- Ελλάδας διαρκεί περισσότερο από έναν αιώνα.
Δεν θα υπεισέλθουμε σε λεπτομέρειες που έχουν ήδη ξεχάσει στην Αθήνα για το πώς επιτεύχθηκε η ανεξαρτησία της χώρας με τις προσπάθειες όχι μόνο του ελληνικού, αλλά και του ρωσικού στρατού (η ειρήνη της Αδριανούπολης, η οποία de facto εξασφάλισε την ανεξαρτησία της Ελλάδας, ήταν αποτέλεσμα του πολέμου μεταξύ της Ρωσικής και της Οθωμανικής αυτοκρατορίας το 1828-1829).
Τα γεγονότα…
Πιο πολύ ενδιαφέρουν τα γεγονότα των τελευταίων δεκαετιών…
Κατ’ αρχάς, η ωρολογιακή βόμβα που πυροδότησε προσεκτικά η Βρετανία με τη μορφή του Κυπριακού εμποδίζει την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας εδώ και σχεδόν 40 χρόνια.
Εκμεταλλευόμενη το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1974 στην Κύπρο (το οποίο υποστηρίχθηκε από την Ελλάδα), η Τουρκία πήρε τον έλεγχο του βόρειου τμήματος του νησιού.
Αυτή η συγκυρία λειτούργησε ως εμπόδιο στον δρόμο προς την Ευρωπαϊκή Ένωση – η Κυπριακή Δημοκρατία είναι μέλος της ΕΕ , αλλά η Άγκυρα δεν αναγνωρίζει την κυβέρνηση στη Λευκωσία.
Υπενθυμίζεται πως το 2014 το ΕΔΑΔ ζήτησε από την τουρκική πλευρά να καταβάλει στους Κύπριους συνολικά 90 εκατομμύρια ευρώ, κάτι που αρνήθηκε η κυβέρνηση Erdogan.
Μετά από αυτό, η Άγκυρα άλλαξε στάση σε ό,τι αφορά την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση: είτε δήλωνε ότι η δεν ενδιαφέρεται είτε χαρακτήριζε στρατηγικό στόχο την ένταξη στην ΕΕ – εξάλλου 23 χρόνια καθεστώς υποψήφιας χώρας έχει.
Τα τελευταία χρόνια, αυτή η ιστορία έχει αλλάξει «χρώματα».
Στα τέλη της δεκαετίας του 2010, γεωλόγοι στη ανακάλυψαν κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου στην οικονομική ζώνη της Κύπρου.
Αλλά ακόμη και χωρίς αυτά τα αποθέματα, το νησί έχει ενδιαφέρον από την άποψη της ενεργειακής ασφάλειας, αφού εκεί σχεδιάζεται να κατασκευαστεί ο EastMed, ο αγωγός φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου, ο οποίος θα εξασφαλίσει την προμήθεια καυσίμων για χάρη της Ευρώπης.
Για να γίνει αυτό, η Ελλάδα ανέπτυξε επαφές με άλλες χώρες της περιοχής, ιδιαίτερα με το Ισραήλ και την Αίγυπτο .
Ένα άλλο θέμα στο οποίο οι «σύμμαχοι» Τουρκία – Ελλάδα «ερίζουν» είναι τα νησιά του Αιγαίου .
Η Άγκυρα υποστηρίζει ότι η Ελλάδα παραβιάζει το καθεστώς της αποστρατιωτικοποίησης.
Στην Αθήνα, με τη σειρά τους, αναφέρουν πως οι εν λόγω ισχυρισμοί είναι «νομικά, ιστορικά και πραγματικά αβάσιμοι».
Εν ολίγοις, η ελληνική πλευρά θέλει να επεκτείνει τα χωρικά ύδατα της χώρας κατά τα 12 μίλια, όπως επιτρέπει η Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, προκειμένου να εκμεταλλευτεί τα κοιτάσματα φυσικού αερίου που υπάρχουν εκεί.
Η Τουρκία δεν αποδέχεται αυτή την προοπτική, ενώ προκρίνει το μνημόνιο με τη Λιβύη για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών, που συνήφθη το 2019.
Αυτή η συμφωνία, με τη σειρά της, δεν αναγνωρίζεται πλέον από τις ελληνικές αρχές.
Μετά την υπογραφή του, ο Λίβυος πρέσβης μάλιστα εκδιώχθηκε από την Αθήνα.
Η θέση της Ελλάδας στο θέμα αυτό υποστηρίχθηκε επανειλημμένα από την Αίγυπτο και το Ισραήλ, καθώς και από τη Γαλλία , με την οποία πραγματοποιήθηκαν κοινές ναυτικές ασκήσεις.
Στις αρχές του έτους, η Αθήνα ανέπτυξε ομάδα απόβασης κοντά στα νησιά, στην προβληματική περιοχή.
Όλα αυτά με φόντο τις άμεσες πολεμικές απειλές από την Άγκυρα.
Για να καταλάβουμε γιατί αυτά τα ζητήματα είναι τόσο σημαντικά για την Τουρκία, αξίζει να θυμηθούμε δυο τρια πράγματα:
Ο Erdogan μέχρι πρόσφατα προσπαθούσε να προωθήσει τις έννοιες του νεο-οθωμανισμού και του παντουρκισμού για εξωτερική όσο και για εσωτερική κατανάλωση.
Στο πλαίσιο της νεο-οθωμανικής πολιτικής του, o Εrdogan βλέπει τη Μέση Ανατολή ως δική του αυλή και κληρονομιά.
Υπό αυτό το πρίσμα, η Άγκυρα αντιμετωπίζει με εχθρότητα τις προσπάθειες της Αθήνας να συνάψει σχέσεις με τις αραβικές χώρες.
Αλλά το πρόβλημα είναι ότι τα πρώην βιλαέτια έχουν ισχυροποιηθεί και δεν έλκονται από την προοπτική της περιφερειακής ηγεσίας μιας εθνικά ξένης Τουρκίας.
Ορισμένοι «παίκτες», όπως η Σαουδική Αραβία και, σε μικρότερο βαθμό, η Αίγυπτος, θα ήθελαν να δουν τους εαυτούς τους ηγέτες στον αραβικό κόσμο.
Μάλιστα, φαίνεται πως είναι σε σωστό δρόμο, με το βλέμμα στη Ρωσία.
Σε εφαρμογή ενός δόγματος Παντουρκισμού, ο Erdogan τα τελευταία χρόνια προσπαθεί να θέσει υπό τον έλεγχό του άλλα τουρκικά έθνη: το Μπακού κινείται ιδιαίτερα ενεργά πιο κοντά στην Άγκυρα, ενώ πρώην σοβιετικές δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας (ιδιαίτερα το Καζακστάν) κινούνται δορυφορικά.
Η Ρωσία παρακολουθεί…
Δεδομένου ότι αυτή η ιδέα συνεπάγεται, αν όχι ένα κράτος, τουλάχιστον μια κοινότητα «από τη Μεσόγειο έως τη Θάλασσα Laptev», η Ρωσία παρακολουθεί στενά τις ενέργειες της Τουρκίας προς αυτή την κατεύθυνση.
Η εφαρμογή οποιασδήποτε από αυτές τις ιδέες θα απαιτήσει τεράστιο κόστος από τις τουρκικές αρχές και την οικοδόμηση μιας ισχυρής οικονομίας.
Και εδώ η βάρκα των φιλοδοξιών του Σουλτάνου συντρίβεται λόγω των πληθωριστικών πιέσεων που αγγίζουν το 70%.
Από την άλλη, υπό το φως της τρέχουσας αναταραχής και των προσπαθειών της Ευρώπης να βρει μια εναλλακτική λύση στο ρωσικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο, η πρόσβαση σε ενεργειακούς πόρους υπόσχεται στην Άγκυρα τεράστια οφέλη που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην επίλυση των υφιστάμενων εσωτερικών προβλημάτων.
Αυτός είναι ο λόγος που η Τουρκία υπερασπίζεται με τόσο ζήλο την ιδιότητά της ως ο κύριου ενεργειακού κόμβου στο νότο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ προσπαθεί να γίνει ανεξάρτητος προμηθευτής.
Επιδιώκοντας αυτό, συμπεριφέρεται σαν όπλο που πυροβολεί ακατάσχεται -τόσο στις διαμάχες της με την Ελλάδα όσο και στο θέμα της ένταξης στη συμμαχία της Φινλανδίας και της Σουηδίας, που αναγκάστηκαν να κάνουν παραχωρήσεις.
ΗΠΑ…
Και οι Ηνωμένες Πολιτείες απλά παρακολουθούν, καθώς τέτοιες ενέργειες απειλούν την ενότητα της Δύσης – όπως λένε, δεν είναι η ώρα για αναταραχές.
Η Αμερική και οι σύμμαχοί της βλέπουν την Άγκυρα να εκβιάζει… και να παίρνει αυτό που θέλει.
Και για αυτό οι Έλληνες πολιτικοί πρέπει να αρχίσουν να αντιλαμβάνονται ότι Ελλάδα μπορεί να γίνει το επόμενο αντάλλαγμα τη διαπραγματευτική ατζέντα του Erdogan.