Η Βορειοατλαντική Συμμαχία (ΝΑΤΟ), τα μέλη της οποίας την θεωρούν τη μεγαλύτερη και «πιο επιτυχημένη συμμαχία στην ιστορία», ήταν αποτελεσματική;
Αυτό είναι το ερώτημα που θέτουν στρατηγικοί αναλυτές στη λήξη της επετειακής Συνόδου της Συμμαχίας…
Η απάντηση φαίνεται να είναι ότι το ΝΑΤΟ ήταν πιο αποτελεσματικό στην πρόληψη, παρά στην καταπολέμηση των πολέμων, όπως σημειώνει το Eurasia.
Ποτέ άλλοτε στην 75χρονη ιστορία του, καμία σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ δεν επικεντρώθηκε στον οπλισμό και την οικονομική ενίσχυση μιας συγκεκριμένης χώρας όπως συνέβη στην Ουάσιγκτον.
Από τη δήλωση 38 σημείων της Συνόδου Κορυφής της 10ης Ιουλίου έως και δέκα σημεία αφιερώθηκαν στην Ουκρανία και τον πόλεμο κατά της Ρωσίας.
Στην πραγματικότητα, η δήλωση συνοδεύτηκε από μια ξεχωριστή «Υπόσχεση Μακροπρόθεσμης Βοήθειας Ασφάλειας για την Ουκρανία» έξι σημείων.
«Θα συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε την πορεία της προς την πλήρη ευρωατλαντική ολοκλήρωση, συμπεριλαμβανομένης της ένταξης στο ΝΑΤΟ.
«Εκ νέου επιβεβαιώνουμε ότι θα είμαστε σε θέση να απευθύνουμε πρόσκληση στην Ουκρανία για ένταξη στη Συμμαχία όταν συμφωνήσουν οι Σύμμαχοι και εκπληρωθούν οι όροι», αναφέρει το ψήφισμα.
Ωστόσο, παρά τη γενναιότητα που επέδειξαν στην αμερικανική πρωτεύουσα οι ηγέτες, το γεγονός παραμένει ότι οι χώρες του ΝΑΤΟ, ιδιαίτερα η ηγεσία τους, οι Ηνωμένες Πολιτείες, δεν είναι διατεθειμένες να πολεμήσουν άμεσα τη Ρωσία, χορηγώντας την ένταξη στην Ουκρανία στο άμεσο μέλλον, τουλάχιστον όσο αυτή η χώρα βρίσκεται σε πόλεμο, γιατί αυτό θα συνεπαγόταν την ενεργοποίηση της ρήτρας που υποστηρίζει πως επίθεση σε έναν είναι επίθεση σε όλους ανεξαιρέτως – πράγμα που σημαίνει ότι οποιαδήποτε ένταξη στην Ουκρανία, εν καιρώ πολέμου, θα κάνει αυτόματα όλα τα έθνη του ΝΑΤΟ αντιπάλους σε έναν πόλεμο εναντίον της Ρωσίας.
Αναμφισβήτητα, αν το ΝΑΤΟ έχει πολεμήσει κάπου, αυτός ο πόλεμος ήταν στο Αφγανιστάν.
Για σχεδόν 20 χρόνια, οι Σύμμαχοι του ΝΑΤΟ και οι χώρες εταίροι είχαν αναπτυχθεί στρατιωτικές δυνάμεις στο Αφγανιστάν υπό την εντολή του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ).
Οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ πήγαν στο Αφγανιστάν μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου στις Ηνωμένες Πολιτείες, με το σκεπτικό ότι θα διασφάλιζαν ότι η χώρα δεν θα γινόταν ξανά ασφαλές καταφύγιο για διεθνείς τρομοκράτες ώστε να επιτεθούν σε χώρες μέλη του ΝΑΤΟ.
Οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ πήγαν στο Αφγανιστάν το 2001.
Από τον Αύγουστο του 2003, το ΝΑΤΟ ηγήθηκε της Διεθνούς Δύναμης Βοήθειας για την Ασφάλεια (ISAF) υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, με στόχο «να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις ώστε:
– η αφγανική κυβέρνηση να ασκεί την εξουσία της σε ολόκληρη τη χώρα,
– να οικοδομήσει την ικανότητα των αφγανικών δυνάμεων εθνικής ασφάλειας»,
– να καταπολεμήσει την διεθνή τρομοκρατία.
Τον Ιανουάριο του 2015, το ΝΑΤΟ ξεκίνησε την Αποστολή Αποφασιστικής Υποστήριξης (RSM) «για να εκπαιδεύσει, να συμβουλεύσει και να βοηθήσει τις αφγανικές δυνάμεις και τους θεσμούς ασφαλείας για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και την ασφάλεια της χώρας τους».
Αλλά τότε, η επέμβαση του ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν, συμπεριλαμβανομένης αυτής των Ηνωμένων Πολιτειών, δεν ήταν σε καμία περίπτωση επιτυχημένη, με τους υπουργούς Εξωτερικών και Άμυνας του ΝΑΤΟ να αποφασίζουν να αποσύρουν όλα τα συμμαχικά στρατεύματα από το Αφγανιστάν έως τον Μάιο του 2021.
Στην πραγματικότητα, πολλοί θεωρούν την επέμβαση του ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν «ταπεινωτική ήττα».
Το ερώτημα και οι προκλήσεις
Ωστόσο, αν παρακολουθούσε κάποιος τις ομιλίες των ηγετών του ΝΑΤΟ κατά τη σύνοδο κορυφής της Ουάσιγκτον, αυτό που θα εισέπραττε ήταν πως η Ουκρανία, με την υποστήριξη της διατλαντικής συμμαχίας, θα νικήσει τη Ρωσία.
1. Το ερώτημα που προκύπτει αμέσως είναι αν οι ηγέτες έχουν την υποστήριξη των συμπατριωτών τους για την παροχή αυτής της υποστήριξης;
Η πρόσφατη επιτυχία των δεξιών κομμάτων στις εκλογές στην Ευρώπη και οι αυξανόμενες επιφυλάξεις τους έναντι της συνεχώς αυξανόμενης οικονομικής και στρατιωτικής υποστήριξης προς την Ουκρανία σε μια εποχή που οι περισσότερες από αυτές τις χώρες δεν έχουν ακόμη ανακάμψει οικονομικά από τις επιπτώσεις της πανδημίας του Covid προφανώς αποτελεί τεράστια πρόκληση.
2. Για να τηρήσουν οι ηγέτες τη δέσμευσή τους για τουλάχιστον 2% του ΑΕΠ, οι ετήσιες αμυντικές δαπάνες μπορεί να μην είναι και τόσο εύκολες.
3. Οι προκλήσεις θα αυξηθούν εάν ο Donald Trump επιστρέψει στον Λευκό Οίκο.
4. Παρά την προσπάθεια ενίσχυσης του ΝΑΤΟ, η σκιά του Trump σκέπαζε το Συνεδριακό Κέντρο της Ουάσιγκτον.
Ο Trump έχει πολλούς υποστηρικτές στις Ηνωμένες Πολιτείες που είναι αντίθετοι στο να επωμιστεί η Ουάσιγκτον ένα δυσανάλογο μερίδιο του οικονομικού και στρατιωτικού βάρους του ΝΑΤΟ.
5. Επιπλέον, οι αμερικανικές στρατηγικές ελίτ διερωτώνται αν οι Η.Π.Α. θα πρέπει να επικεντρωθούν στην ευρωπαϊκή ασφάλεια παρά στην άνοδο της Κίνας και στις περίπλοκες προκλήσεις ασφάλειας στον Ινδο-Ειρηνικό.
Η Διακήρυξη της Ουάσιγκτον αφιέρωσε,
– δύο παραγράφους στην Κίνα,
– στη συνεργασία της με τη Ρωσία «χωρίς όρια»,
– στη μεγάλης κλίμακας υποστήριξή της στην αμυντική βιομηχανική βάση της Ρωσίας,
– στις «κακόβουλες κυβερνο και υβριδικές δραστηριότητές της, συμπεριλαμβανομένης της παραπληροφόρησης», και
– στη μη διαφανή « διαστημικές δυνατότητες και δραστηριότητες».
Σε αυτό το πλαίσιο, η δέσμευση του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία θα τεθεί υπό έλεγχο από πολλούς σκεπτικιστές.
Τούτου λεχθέντος, όμως, το ΝΑΤΟ έχει καταγράψει ένα ένδοξο ιστορικό στην αποτροπή του να μετατραπεί ο Ψυχρός Πόλεμος με την τότε Σοβιετική Ένωση ένας ανοιχτός πόλεμος πλήρους κλίμακας.
Το ΝΑΤΟ δημιουργήθηκε στις 4 Απριλίου 1949, με μόλις 12 μέλη και περιείχε τη Σοβιετική Ένωση σύμφωνα με τους βετεράνους Η.Π.Α. ως κεντρικό στόχο όσον αφορά στο περιορισμό της, με βάση την αντίληψη του διπλωμάτη George Kennan για τον «περιορισμό» όπως είχε περιγραφεί σε άρθρο στο περιοδικό Foreign Affairs τον Ιούλιο του 1947 – το λεγόμενο «X-Article» με τίτλο «Οι Πηγές της Σοβιετικής Συμπεριφοράς».
Στο άρθρνο μιλούσε για την αποτροπή περαιτέρω σοβιετικής στρατιωτικής επέκτασης στην Ευρώπη παρέχοντας μια στρατιωτική ασπίδα πίσω από την οποία οι δυτικοευρωπαϊκές χώρες θα μπορούσαν να αναπτύξουν επιτυχημένα οικονομικά και πολιτικά συστήματα.
Ο ένας σκοπός… εξετελέσθη γιατί δεν πολέμησε τους πολέμους των μελών του
Το ΝΑΤΟ πέτυχε αυτόν τον στόχο της αποτροπής της εξάπλωσης της σοβιετικής επέκτασης στη Δυτική Ευρώπη.
Ήταν μια μεγάλη ιστορία επιτυχίας, πιθανώς επειδή το ΝΑΤΟ, παρά τον διακηρυγμένο στόχο του να προστατεύσει και να προωθήσει τη δημοκρατία, δεν επεκτάθηκε υπερβολικά πολεμώντας τους πολέμους των μελών του, συμπεριλαμβανομένου του πολέμου των Ηνωμένων Πολιτειών, σε μέρη εκτός της Δυτικής Ευρώπης.
Δεν πολέμησε τους αποικιακούς πολέμους των μελών στην Ασία και την Αφρική.
Ομοίως, δεν συμμετείχε στον αμερικανικό πόλεμο στην Ινδοκίνα και σε άλλες αντικομμουνιστικές επιχειρήσεις που υποστηρίζονται από την Ουάσιγκτον σε όλο τον κόσμο.
Ωστόσο, τα πράγματα άλλαξαν μετά το 1990, όταν η Σοβιετική Ένωση διαλύθηκε αμέσως μετά την κατεδάφιση του τείχους του Βερολίνου, που σήμανε το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.
Φυσικά, το σοβιετικό μπλοκ κατέρρευσε από τα εσωτερικά του προβλήματα και τα ρήγματα.
Όταν διαλύθηκε το Σύμφωνο της Βαρσοβίας και εμφανίστηκαν πολλά ανεξάρτητα κράτη στην Ανατολική Ευρώπη, αυτό δεν ήταν λόγω της στρατιωτικής νίκης του ΝΑΤΟ.
Κάποιοι υποστηρίζουν ότι με το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, το ΝΑΤΟ έχασε τη λογική του, ή όπως έγραψε ο καθηγητής Anatol Lieven, «η σύνεση του ΝΑΤΟ εξατμίστηκε.
Η σοβιετική κατάρρευση θεωρήθηκε ως ο άνευ όρων θρίαμβος της Δύσης και το ΝΑΤΟ υπέπεσε σε… ύβρη
Η προκύπτουσα νοοτροπία περί «Τέλους της Ιστορίας» οδήγησε σε στρατηγική και ιδεολογική ύβρη, η οποία στη συνέχεια συνδυάστηκε με άλλους παράγοντες, με καταστροφικά αποτελέσματα .
Μεταξύ αυτών, τα πρόσφατα ανεξάρτητα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης (και τα λόμπι τους στις ΗΠΑ), απέκτησαν εμμονή με τον φόβο της Ρωσίας, φώναζαν για ένταξη».
Και αυτό συνέβη επειδή η Μόσχα ήταν πολύ αδύναμη τότε για να αντιμετωπίσει την ύβρη του ΝΑΤΟ, γεγονός στο οποίο αντιστέκεται τώρα ο Putin.
Σύμφωνα με τους EurAsian Times, καθιστώντας τη Ρωσία τον κακό μετά από όλες τις προκλήσεις της που ανάγκασαν τη Ρωσία να εισβάλει στην Ουκρανία μέσω:
– Δυτικής υποστήριξης στις έγχρωμες επαναστάσεις στη Γεωργία και την Ουκρανία,
– Παρουσίας των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών και του εξοπλισμού της Ουκρανίας για χρόνια,
– ανάπτυξη αμερικανικών πυραύλων αμυντικών σχεδίων στην Πολωνία και την Τσεχική Δημοκρατία…..
…η ηγεσία του ΝΑΤΟ σκοπεύει να αρνηθεί στη Ρωσία οποιαδήποτε αίσθηση ασφάλειας, τιμής, ενότητας και ακεραιότητας!
Αυτό είναι κάτι που καμία ρωσική κυβέρνηση, είτε την ηγείται ο Putin είτε όχι, δεν πρόκειται να αποδεχτεί.
Ως έχει, η Δύση φαίνεται ότι πρόδωσε τη Ρωσία επεκτείνοντας το ΝΑΤΟ μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και τη διάλυση του Συμφώνου της Βαρσοβίας υπό την ηγεσία της Μόσχας.
Ας θυμηθούμε εδώ ότι η κύρια ανησυχία της Μόσχας, ακόμη και την εποχή της επανένωσης της Γερμανίας το 1990 (η ΕΣΣΔ έπρεπε να συμφωνήσει στη συγχώνευση της Ανατολικής Γερμανίας με τη Δυτική Γερμανία για να γίνει μια ενοποιημένη Γερμανία), ήταν η διεύρυνση του ΝΑΤΟ.
Ενώ η Μόσχα αποδέχθηκε ότι μια ενωμένη Γερμανία θα παρέμενε στο ΝΑΤΟ, έπρεπε να διαβεβαιωθεί ότι το ΝΑΤΟ δεν θα συμπεριλάμβανε στο μέλλον τις χώρες του Συμφώνου της Βαρσοβίας που ηγήθηκε η Σοβιετική Ένωση.
Τα αποχαρακτηρισμένα έγγραφα που είναι διαθέσιμα σήμερα δείχνουν ξεκάθαρα ότι ο James Baker (Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ), ο George Bush (Πρόεδρος των ΗΠΑ), ο Καγκελάριος της Δυτικής Γερμανίας Helmut Kohl ο Γάλλος Πρόεδρος Francois Mitterand και οι Βρετανοί πρωθυπουργοί Margaret Thatcher και John Major, μεταξύ άλλων, έδωσαν Διαβεβαιώσεις ασφαλείας στην ηγεσία της Σοβιετικής Ένωσης ότι δεν θα διευρυνόταν το ΝΑΤΟ στην Ανατολική Ευρώπη.
Kennan: «η επέκταση του ΝΑΤΟ θα ήταν το πιο μοιραίο λάθος της αμερικανικής πολιτικής – Clinton: Πολιτικό λάθος ιστορικών διαστάσεων
Δεν είναι περίεργο γιατί ο ίδιος Kennan έγραψε το 1997 ότι «η επέκταση του ΝΑΤΟ θα ήταν το πιο μοιραίο λάθος της αμερικανικής πολιτικής.
Μια τέτοια απόφαση να αναμένεται ότι θα επηρεάσει τη ρωσική εξωτερική πολιτική σε κατευθύνσεις, που δεν θα μας αρέσουν».
Ομοίως, όταν το 1999, η Πολωνία, η Τσεχοσλοβακία και η Ουγγαρία – όλα μέλη του Συμφώνου της Βαρσοβίας υπό την ηγεσία της Μόσχας στο παρελθόν – επετράπη να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ, περίπου 50 στρατιωτικοί, πολιτικοί και ακαδημαϊκοί ηγέτες, συμπεριλαμβανομένων των Paul Nitze και Jack Matlock, είχαν γράψει στις τότε Η.Π.Α.
Ο πρόεδρος Bill Clinton είπε ότι αυτό θα ήταν «ένα λάθος πολιτικής ιστορικών διαστάσεων».
Προφανώς, οι ηγέτες του ΝΑΤΟ που συγκεντρώνονται στην Ουάσιγκτον δεν συμμερίζονται την παραπάνω αντίληψη.
Όλοι μίλησαν με λαμπερούς όρους για «όλα τα καλά πράγματα» που έχει κάνει και θα κάνει το ΝΑΤΟ, παρά τις προαναφερθείσες προκλήσεις.
Ο κόσμος άλλαξε!
Ο χρόνος θα δείξει εάν η αισιοδοξία τους για το ΝΑΤΟ θα δικαιωθεί.
Ο καθηγητής Andrew Latham φαίνεται να έχει μια βάσιμη άποψη όταν υποστηρίζει ότι το ΝΑΤΟ της δεκαετίας του 1990, όταν ο κόσμος έγινε μονοπολικός μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, δεν μπορεί να είναι το ίδιο στην κόσμος της δεκαετίας του 2020, όταν ο κόσμος είναι πραγματικά πολυπολικός με «την άνοδο της Κίνας, μια ανανεωμένη Ρωσία, μια πιο διεκδικητική Ινδία και την άνοδο άλλων περιφερειακών δυνάμεων».
Επισημαίνει πώς ο σημερινός κόσμος έχει δημιουργήσει ένα πιο περίπλοκο, χαοτικό και ανταγωνιστικό περιβάλλον ασφάλειας και προτείνει ότι το ΝΑΤΟ πρέπει να προσαρμοστεί στη «νέα πολυπολική πραγματικότητα».
Διότι, προσθέτει, «η άκαμπτη, βασισμένη στη συναίνεση διαδικασία λήψης αποφάσεων του ΝΑΤΟ, σχεδιασμένη για έναν κόσμο με μοναδική απειλή, δεν είναι κατάλληλη για το γρήγορο, δυναμικό περιβάλλον ενός πολυπολικού κόσμου.
Η άνοδος νέων δυνάμεων με ανταγωνιστικά συμφέροντα καθιστά δύσκολη την επίτευξη συναίνεσης σε μια σειρά ζητημάτων ασφάλειας.
Η εστίαση στη συλλογική άμυνα ενάντια σε έναν μόνο αντίπαλο δεν αντικατοπτρίζει πλέον τις διάφορες απειλές που αντιμετωπίζει η Συμμαχία.
Απαιτείται μια πιο ευέλικτη προσέγγιση.
Σε αντίθεση με τις αποστεωμένες δομές των επίσημων συμμαχιών, οι ευέλικτες συνεργασίες σε συγκεκριμένα θέματα είναι λαμπρά υποσχόμενες, διαφορετικά το τέλος είναι κοντά»
