«Συμφωνία κυρίων» για πάρτι τιμών με επιδοτήσεις-ψίχουλα
Επιχειρώντας να δικαιολογήσουν τη μίνι κρίση του Ιουλίου, όταν η χονδρεμπορική τιμή του ρεύματος παρότι φύσαγε κι είχε ήλιο –δηλαδή φωτοβολταϊκά και αιολικά δούλευαν στο φουλ– βρέθηκε ορισμένες μέρες ακόμη και πάνω από τα 200 ευρώ, επειδή κάθε βράδυ οι παραγωγοί φυσικού αερίου έκαναν πάρτι αισχροκέρδειας ανεβάζοντας την τιμή έως και 14 φορές πάνω 600 και 800 ευρώ, Κυριάκος Μητσοτάκης και Θεόδωρος Σκυλακάκης βάλθηκαν να μας εξηγήσουν τι γίνεται, συσκοτίζοντας ό,τι μπορούσαν για να ρίξουν στάχτη στα μάτια του κόσμου ότι η κυβέρνηση δεν φταίει για τα στραβά και ό,τι κάνει είναι καλό.
Ο Κυρ. Μητσοτάκης μας είπε ότι η τεράστια άνοδος της χονδρεμπορικής τιμής οφείλεται σε μια κρίση που «αφορά όλη την νοτιοανατολική Ευρώπη μέχρι την Ουγγαρία και τις χώρες με τις οποίες είμαστε ηλεκτρικά διασυνδεμένοι», αναγνώρισε πρώτη φορά ότι «η χονδρεμπορική τιμή δημιουργεί ουρανοκατέβατα κέρδη για τους παραγωγούς με φυσικό αέριο» –ενώ έβριζε τον Αλέξη Τσίπρα όταν έλεγε το ίδιο επιχείρημα πριν από δύο χρόνια– αλλά η κυβέρνηση επιβάλλει έκτακτο τέλος στους παραγωγούς «για να μη δουν αυξήσεις οι πολίτες», οπότε όλα καλά.
Μετά την επιβολή του τέλους στους παραγωγούς και τις επιδοτήσεις-ψίχουλα, ο Κυρ. Μητσοτάκης επανήλθε υποστηρίζοντας ότι η κυβέρνηση έστειλε μήνυμα πως «δεν μπορεί ο Ελληνας καταναλωτής να πληρώνει τις όποιες δυσλειτουργίες σε μια αγορά ενέργειας που σε ευρωπαϊκό επίπεδο δεν έχει φτάσει ακόμη στο σημείο που θα θέλαμε» (για όλα φταίει η Ευρώπη…), δήλωσε όμως χαρούμενος για την πτώση της χονδρεμπορικής τιμής που οφείλεται στις κυβερνητικές ανακοινώσεις («χαίρομαι διότι τις τελευταίες ημέρες, ενδεχομένως και ως αποτέλεσμα των ανακοινώσεων της κυβέρνησης, οι τιμές επανήλθαν σε κανονικά επίπεδα»). Δηλαδή για την άνοδο των τιμών φταίει η Ευρώπη, αλλά όταν πέφτουν οι τιμές –ακόμη κι αν η πτώση αφορά λίγα σέντσια και το ρεύμα παραμένει πανάκριβο– τα εύσημα να τα πάρουμε εμείς.
«Ουρανοκατέβατα, αλλά νόμιμα»
Σε ανάλογους τόνους και ο Θόδ. Σκυλακάκης, ο υπουργός Ενέργειας, που όσο αυξάνονταν οι τιμές της μεγαβατώρας αλλά δεν είχαν ξεπεράσει το κατώφλι των 200 ευρώ έλεγε ότι η άνοδος των τιμών το καλοκαίρι είναι το νέο φυσιολογικό λόγω της αύξησης της ζήτησης και πρέπει να το συνηθίσουμε. Επιδόθηκε σε αναλύσεις περί κακής συγκυρίας της αγοράς, μας είπε ότι είναι λογικό μερικές φορές να αυξάνεται πολύ η ζήτηση ενέργειας από το εξωτερικό και πρέπει να εξάγουμε, επέμεινε σε όλους τους τόνους πως, παρότι ουρανοκατέβατα, τα κέρδη των παραγωγών ενέργειας είναι νόμιμα, και κατέληξε ξορκίζοντας για άλλη μια φορά τον «ακριβό» λιγνίτη.
Τέλος, ήρθε σαν κερασάκι στην τούρτα το πόρισμα της ΡΑΑΕΥ (Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων Ενέργειας και Υδάτων) που άνοιξε έρευνα για τη μίνι κρίση των ημερών –για τις τιμές που είχαν καταγραφεί μόνο επί ενεργειακής κρίσης– και που κατά το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) αθώωσε τους παραγωγούς φυσικού αερίου της Ελλάδας, επιμένοντας στον «εξωγενή» χαρακτήρα του προβλήματος.
Δηλαδή, με δυο λόγια, ενώ όπως αναφέρεται ρητά στην αιτιολογική έκθεση της τροπολογίας για το έκτακτο τέλος που ψήφισαν η ΝΔ μαζί με ΠΑΣΟΚ, Ελληνική Λύση, Σπαρτιάτες, «οι τιμές πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας στην αγορά από τις μονάδες φυσικού αερίου προσέγγισαν σημαντικά υψηλότερα επίπεδα από τα επίπεδα του κόστους παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και έτσι αυξήθηκε κόστος ηλεκτρικού ρεύματος για τους καταναλωτές» –δηλαδή οι παραγωγοί ρεύματος με φυσικό αέριο πούλησαν ρεύμα τον Ιούλιο πολύ υψηλότερα από το κόστος παραγωγής συσσωρεύοντας υπερκέρδη–, δεν φταίνε ούτε αυτοί ούτε το μοντέλο της αγοράς που η κυβέρνηση δεν θέλει να αλλάξει, αλλά κάτι άλλο, εξωγενές.
Απαντώντας σε όλα τα φληναφήματα, δύο γνώστες της αγοράς ενέργειας έκαναν αίσθηση την προηγούμενη εβδομάδα ρίχνοντας φως στους τρεις μείζονες συντελεστές της κρίσης που η κυβέρνηση προσπάθησε με κάθε τρόπο να αποκρύψει. Συντελεστής πρώτος, ο ρόλος των παραγωγών με φυσικό αέριο στην άνοδο των τιμών, συντελεστής δεύτερος, η άρνηση χρήσης του λιγνίτη από την κυβέρνηση της ΝΔ, που δημιουργεί τις προϋποθέσεις για το «νόμιμο» πάρτι αισχροκέρδειας του ολιγοπωλίου φυσικού αερίου σε βάρος των καταναλωτών και της εθνικής οικονομίας· συντελεστής τρίτος, η φύση του «εξωγενούς» παράγοντα και οι πολιτικές του διαστάσεις.
Κοντολέων: «Οι παραγωγοί ανέβασαν τις τιμές»
Ο ένας εξ αυτών ήταν ο Αντώνης Κοντολέων, κορυφαίο στέλεχος του ομίλου Στασινόπουλου και πρόεδρος της Ενωσης Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας (ΕΒΙΚΕΝ), που έχει κατ’ επανάληψη στηλιτεύσει τις πρακτικές καρτέλ του ολιγοπωλίου φυσικού αερίου οι οποίες ανεβάζουν τις τιμές, ο οποίος υπενθύμισε το στοιχειώδες: Οι ελληνικές τιμές δεν διαμορφώνονται έτσι γενικά κι αόριστα, ούτε από τους traders του εξωτερικού ούτε από μόνες τους στην αγορά, αλλά από τις προσφορές που κάνουν οι τέσσερις παραγωγοί ρεύματος με φυσικό αέριο (ΔΕΗ, Protergia, Elpedisson, Ηρων) οι οποίοι ως σύγχρονοι μαυραγορίτες εκμεταλλεύτηκαν την ευκαιρία μιας εκρηκτικής αύξησης της ζήτησης για να αυξήσουν τιμές και κέρδη σε βάρος των Ελλήνων καταναλωτών. Η ΕΒΙΚΕΝ δημοσίευσε μάλιστα στην ιστοσελίδα της έρευνα της Balkan Energy, συμβουλευτικής εταιρείας για την αγορά ενέργειας στα Βαλκάνια με έδρα την Ελβετία, που αναφέρει μεταξύ των άλλων ότι στη νοτιοανατολική Ευρώπη δεν υπήρξε έλλειψη ενέργειας αλλά «κύρια αιτία για την τρομακτική αύξηση τιμών στη νοτιοανατολική Ευρώπη υπήρξε η αύξηση των τιμών προσφοράς των παραγωγών σε όλες τις αγορές, με οδηγό την ελληνική». Δηλαδή με δυο λόγια το ελληνικό ολιγοπώλιο οδήγησε τις τιμές στα ύψη συμπαρασύροντας τις τιμές σε όλα τα Βαλκάνια, επειδή μπορεί έχοντας τις πλάτες της κυβέρνησης Μητσοτάκη.
Παράλληλα βέβαια ο Αντ. Κοντολέων έθεσε το ερώτημα γιατί δεν λειτουργούν επιτέλους οι λιγνιτικές μονάδες ώστε να πέσουν οι τιμές, αφού η ίδια η κυβέρνηση επέλεξε να τις χρησιμοποιήσει όταν η τιμή της μεγαβατώρας ξέφυγε πάνω από τα 200 ευρώ (218,77 στις 17/7) ανάβοντας την επόμενη μέρα (18/7) έξι λιγνιτικές μονάδες και ρίχνοντας την τιμή κατά 30% σε 24 ώρες, στα 153,95 ευρώ ανά μεγαβατώρα.
Χιώτης: Πιο φτηνή η λιγνιτική Πτολεμαΐδα
Ο δεύτερος γνώστης της αγοράς και επικριτικός προς την κυβέρνηση ήταν ο πρώην διευθυντής της ΔΕΗ Ευστάθιος Χιώτης, ο οποίος στηλίτευσε τη διαρκή χρήση του κυβερνητικού μύθου περί του «ακριβού» λιγνίτη, δίνοντας μάλιστα αναλυτικά τα νούμερα. Με τις τρέχουσες τιμές σημείωσε ο Ευ. Χιώτης, το κόστος παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος με λιγνίτη και δικαιώματα ρύπων είναι 86,52 ευρώ ανά μεγαβατώρα για την υπερσύγχρονη λιγνιτική μονάδα Πτολεμαΐδα 5 και 92,57 ευρώ ανά μεγαβατώρα για τις θερμικές μονάδες φυσικού αερίου. Γεγονός που –προσθέτουμε εμείς– μας δείχνει ότι οι μονάδες φυσικού αερίου που έκαναν προσφορές 600 και 800 ευρώ η μεγαβατώρα τον Ιούλιο, πουλούσαν το ρεύμα τους έξι ως οκτώ φορές πάνω από το κόστος τους, επιτυγχάνοντας περιθώριο κέρδους 600% και 800%, δηλαδή αδιανόητα υπερκέρδη επειδή η κυβέρνηση της ΝΔ το παίζει «πράσινη» και δεν θέλει το λιγνίτη, τη στιγμή που οι περισσότερες άλλες ευρωπαϊκές χώρες εξακολουθούν να τον χρησιμοποιούν. Κι από αυτά τα υπερκέρδη παίρνει ψίχουλα και τα ανακυκλώνει επιδοτώντας τα νοικοκυριά όταν οι τιμές ξεφεύγουν υπερβολικά για να το παίζει κοινωνικά ευαίσθητη και να μη φωνάζει ο κόσμος.
Το μυστικό των εισαγωγών ενέργειας της Ουκρανίας
Συν τοις άλλοις, προσέθεσε ο Ευ. Χιώτης, ακόμη κι αν η κυβέρνηση δεν το ομολόγησε στον ελληνικό λαό, οι εξαγωγές ρεύματος που κατά Σκυλακάκη πρέπει να κάνουμε αφορούν σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις την Ουκρανία που μετά τα ρωσικά πλήγματα στους ηλεκτροπαραγωγικούς σταθμούς της έχει ενεργειακό έλλειμμα και εισάγει καθημερινά ενέργεια από την Πολωνία, τη Ρουμανία, τη Σλοβακία, την Ουγγαρία και τη Μολδαβία – σε χαμηλότερες μάλιστα τιμές από αυτές που ισχύουν στις συγκεκριμένες χώρες οι οποίες έχουν διασυνδέσεις που φτάνουν ως την Ελλάδα και όπου παντού οι τιμές έφυγαν ψηλά τον Ιούλιο.
Με βάση αυτές τις ενδείξεις, κατά τον Ευ. Χιώτη, είναι πολύ πιθανό κάποιο ευρωπαϊκό όργανο να συντονίζει στο παρασκήνιο μια παροχή ενεργειακής συνδρομής από την ανατολική Ευρώπη στην Ουκρανία με ειδικούς όρους – κατανοητό ίσως, αλλά πρέπει να γίνει με άλλον τρόπο. «Με κοινοτική χρηματοδότηση και ανοικτά, χωρίς πλουτισμό παραγωγών, χωρίς επιβάρυνση του Ελληνα καταναλωτή, χωρίς μεσολάβηση του Χρηματιστηρίου Ενέργειας». Γιατί, αν αυτό το σενάριο ισχύει, προσθέτουμε εμείς, πάει πολύ ο Μητσοτάκης να το παίζει ο πιο πρόθυμος σύμμαχος της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και του ΝΑΤΟ, επιτρέποντας στο ολιγοπώλιο των παραγωγών φυσικού αερίου να θησαυρίζει κι όλοι μαζί να στέλνουν τον λογαριασμό στα ελληνικά νοικοκυριά.
Ως 9% οι αυξήσεις, στα 15 λεπτά η κιλοβατώρα τον Αύγουστο
Στα 15 λεπτά θα πληρώσουν την κιλοβατώρα τον Αύγουστο τα νοικοκυριά. Αυτό σημαίνει ότι κινείται στα ίδια επίπεδα για πολλές ήδη ακριβές εταιρείες, παρά την εκρηκτική αύξηση της χονδρεμπορικής τιμής Ιουλίου στα 135,18 ευρώ ανά μεγαβατώρα (36,7% σε σχέση με τον Ιούνιο) ή ως 9% υψηλότερα για τη ΔΕΗ και τη Φυσικό Αέριο που ήταν ως τον περασμένο μήνα συγκριτικά φτηνότερες. Κι αυτό καθώς σύμφωνα με πλήθος ενδείξεων στις δύο εβδομάδες που μεσολάβησαν ανάμεσα στις αρχικές κυβερνητικές εξαγγελίες περί επιβολής έκτακτου τέλους στους παραγωγούς για να δοθούν επιδοτήσεις στο ρεύμα και στην ψήφιση της σχετικής τροπολογίας την περασμένη εβδομάδα μεσολάβησε συμφωνία κυρίων μεταξύ της κυβέρνησης και των μεγάλων εταιρειών (είναι και παραγωγοί και εταιρείες λιανικής) ώστε να συγκρατηθούν οι τιμές. Η επίτευξη συμφωνίας κυρίων φάνηκε από τη σταδιακή υποχώρηση της χονδρεμπορικής τιμής από τα 219,28 ευρώ που είχε βρεθεί στις 22 Ιουλίου στη ζώνη των 110 ευρώ ανά μεγαβατώρα προς τα τέλη του μήνα. Φάνηκε και από τις προαναγγελίες και διαρροές στις οποίες προχώρησαν οι μεγάλες καθετοποιημένες εταιρείες που ελέγχουν το 80% της αγοράς και δίνουν τον τόνο, οι οποίες ανακοίνωσαν νωρίτερα από την 1η Αυγούστου τιμές στο πράσινο τιμολόγιο στα επίπεδα του Ιουλίου ή «φωτογράφισαν» περιορισμένες αυξήσεις όπως η ΔΕΗ. Σε αυτές τις τιμές λοιπόν θα υπάρξει μια επιδότηση 1,6 λεπτών η κιλοβατώρα ώστε η τελική τιμή να διαμορφωθεί γύρω στα 15 λεπτά και θα χρηματοδοτηθεί από το τέλος των 10 ευρώ ανά μεγαβατώρα που θα επιβληθεί στους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας με φυσικό αέριο τον Ιούλιο. Βεβαίως όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι δεν θα πρέπει να προσέχουμε πόσες ώρες ανάβουμε τα κλιματιστικά, αφού τα 15 λεπτά ανά κιλοβατώρα σημαίνουν αύξηση 50% σε σχέση με τον Μάιο, δηλαδή ακριβό ρεύμα.
