Η μεγέθυνση της οικονομίας αλλά και η ακρίβεια που πιέζει τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς τροφοδοτούν με επιπλέον έσοδα τα κρατικά ταμεία. «Ατμομηχανή» των εσόδων ο ΦΠΑ το δεκάμηνο Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2025.
«Πολύτιμος» για τα κρατικά έσοδα και ταυτόχρονα άδικος για τα ευάλωτα νοικοκυριά αποδεικνύεται ο Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ). Η μεγέθυνση της οικονομίας και η ακρίβεια που πιέζει τα νοικοκυριά έχουν ανοίξει τον δρόμο για επιπλέον φοροέσοδα, με το βλέμμα στην επίτευξη των στόχων του προϋπολογισμού. Όμως, την ίδια ώρα που οι αριθμοί ευημερούν, οι πολίτες μάχονται για να βγάλουν πέρα τις υποχρεώσεις του μήνα.
Γεμίζουν τα κρατικά ταμεία από τους φόρους με… οδηγό τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας
Εδώ και μια τετραετία (2021-2025) παρατηρούμε σταθερά αύξηση των έμμεσων φόρων, κυρίως του ΦΠΑ. Αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει ούτε τη νέα χρονιά. Για το 2026 προβλέπεται νέα αύξηση με την κυβέρνηση να «τρίβει τα χέρια», βλέποντας να γεμίζουν τα κρατικά ταμεία.
Η μεγέθυνση της οικονομίας και η ακρίβεια που πιέζει τα νοικοκυριά έχουν ανοίξει τον δρόμο για επιπλέον φοροέσοδα
Εκτέλεση προϋπολογισμού
Τα στοιχεία από την εκτέλεση του προϋπολογισμού για το δεκάμηνο Ιανουαρίου – Οκτωβρίου (2025) αποτυπώνουν με ακρίβεια αυτό που γνωρίζουμε καλά τα τελευταία χρόνια. Ο ΦΠΑ είναι η «ατμομηχανή» των εσόδων.
Σε τροποποιημένη ταμειακή βάση, το πρώτο δεκάμηνο του έτους, παρουσιάζεται πλεόνασμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού ύψους περίπου 3 δισ. ευρώ έναντι του επικαιροποιημένου στόχου για πλεόνασμα 2.6 δισ. ευρώ. Το πρωτογενές αποτέλεσμα σε τροποποιημένη ταμειακή βάση διαμορφώθηκε σε πλεόνασμα ύψους 10.2 δισ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 9.8 δισ. ευρώ και πρωτογενούς πλεονάσματος 13.5 δισ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2024.
Εξαιρουμένης της απόκλισης των δαπανών του τακτικού προϋπολογισμού ύψους 321 εκατ. ευρώ, που σχετίζεται κυρίως με ετεροχρονισμό πληρωμών, το πρωτογενές αποτέλεσμα εκτιμάται πλησίον των στόχων του προϋπολογισμού.
Επισημαίνεται ότι το πρωτογενές αποτέλεσμα σε δημοσιονομικούς όρους διαφέρει από το αποτέλεσμα σε ταμειακούς όρους. Επιπρόσθετα, τα ανωτέρω αφορούν στο πρωτογενές αποτέλεσμα της Κεντρικής Διοίκησης και όχι στο σύνολο της Γενικής Κυβέρνησης, που περιλαμβάνει και τα δημοσιονομικά αποτελέσματα των Νομικών Προσώπων και των υποτομέων των ΟΤΑ και ΟΚΑ.
Τα καθαρά έσοδα
Το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 60.9 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 67 εκατ. ευρώ ή 0,1% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2026.
Πιο συγκεκριμένα, στα έσοδα των μειζόνων κατηγοριών του κρατικού προϋπολογισμού, τα έσοδα της κατηγορίας «φόροι» ανήλθαν σε 59.2 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 63 εκατ. ευρώ.
Ειδικότερα για τους κυριότερους φόρους:
Μόνο τα έσοδα από ΦΠΑ άγγιξαν σχεδόν τα 23,3 δισ. ευρώ (αυξημένα έναντι του στόχου κατά 31 εκατ. ευρώ), ποσό που αντιστοιχεί στο 39,35% του συνόλου των φορολογικών εισπράξεων.
- Τα έσοδα των ΕΦΚ ανήλθαν σε 6.181 εκατ. ευρώ και είναι μειωμένα έναντι του στόχου κατά 9 εκατ. ευρώ.
- Τα έσοδα των φόρων ακίνητης περιουσίας ανήλθαν σε 2.227 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 10 εκατ. ευρώ.
- Τα έσοδα των φόρων εισοδήματος ανήλθαν σε 21.994 εκατ. ευρώ, χωρίς ιδιαίτερη απόκλιση από τον στόχο, εκ των οποίων: ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων είναι αυξημένος κατά 13 εκατ. ευρώ, ο φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων αυξημένος κατά 3 εκατ. ευρώ και οι λοιποί φόροι εισοδήματος μειωμένοι κατά 16 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.
Τα υπόλοιπα μεγέθη
Στα υπόλοιπα μεγέθη, οι κοινωνικές εισφορές διατηρήθηκαν στα επίπεδα του στόχου, στα 51 εκατ. ευρώ, ενώ οι μεταβιβάσεις υποχώρησαν σε 4,759 δισ. ευρώ, κατά 67 εκατ. ευρώ χαμηλότερα του στόχου. Αύξηση σημειώθηκε στις πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών, που ανήλθαν σε 1,950 δισ. ευρώ, καθώς και στα λοιπά τρέχοντα έσοδα, τα οποία έφθασαν τα 2,251 δισ. ευρώ.
Οι επιστροφές εσόδων έκλεισαν στα 7,318 δισ. ευρώ, όπως είχε προβλεφθεί, ενώ τα συνολικά έσοδα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων διαμορφώθηκαν στα 2,930 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τους στόχους της εισηγητικής έκθεσης του προϋπολογισμού 2026.
Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2025 ανήλθαν στα 57.8 δισ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 321 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (58.2 δισ. ευρώ), που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2026.
Μόνο τα έσοδα από ΦΠΑ άγγιξαν σχεδόν τα 23,3 δισ. ευρώ
Η μεγάλη συζήτηση για τη μείωση του ΦΠΑ
Η μη μείωση των συντελεστών ΦΠΑ στην Ελλάδα, παρά τις κατά καιρούς συζητήσεις και πιέσεις προς την κυβέρνηση, αποδίδεται σε ένα σύνολο παραγόντων, με κυριότερο τη «δημοσιονομική αναγκαιότητα» αλλά και τις «αμφίβολες επιπτώσεις στην αγορά».
Όμως, ενώ το κράτος αντιμετωπίζει τον ΦΠΑ ως αναγκαίο έσοδο, υπάρχουν ισχυρά επιχειρήματα υπέρ της μείωσής του, ειδικά σε συγκεκριμένους τομείς, ως εργαλείο οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής.
Η αναγκαιότητα μείωσης εστιάζεται κυρίως σε τρεις άξονες: Την κοινωνική δικαιοσύνη, την ανάπτυξη της αγοράς και τη φορολογική συμμόρφωση.
Επειδή ο ΦΠΑ επιβάλλεται στην κατανάλωση, επιβαρύνει δυσανάλογα τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα. Τα νοικοκυριά με χαμηλότερο εισόδημα καταναλώνουν το μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματός τους, πληρώνοντας ΦΠΑ για βασικά αγαθά.
Η μείωση του ΦΠΑ στα βασικά είδη διατροφής θα είχε άμεσο κοινωνικό αποτύπωμα και θα λειτουργούσε ως ελάφρυνση σε περιόδους ακρίβειας.
Οι χαμηλότερες τιμές, λόγω μείωσης του ΦΠΑ, μπορούν να τονώσουν τη συνολική ζήτηση στην αγορά (αύξηση όγκου πωλήσεων), αντισταθμίζοντας εν μέρει την απώλεια εσόδων λόγω του χαμηλότερου συντελεστή.
ΠΗΓΗ in.gr