Ενώ η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία συνδέθηκε, εν πολλοίς, με το διακύβευμα της ένταξης του Κιέβου στο NATO, κατόπιν δυτικών εξασφαλίσεων, νέες δηλώσεις του πρώην Αμερικανού πρέσβη στη Ρωσία φέρνουν τα πάνω-κάτω: Ο Μάικλ Άντονι ΜακΦόλ την Παρασκευή, 20 Μαΐου ομολόγησε ότι η χώρα του είπε «ψέματα στην Ουκρανία» για την υποψηφιότητά της στο ΝΑΤΟ.*
Υπενθυμίζεται ότι το 2019, ο φιλοδυτικός Ουκρανός Πρόεδρος Πέτρο Ποροσένκο είχε υπογράψει συνταγματική τροποποίηση δεσμεύοντας τη χώρα του να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Τότε, στις 19 Φεβρουαρίου, απευθυνόμενος στο κοινοβούλιο είπε ότι θεωρεί τη διασφάλιση της ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ ως «στρατηγική αποστολή» του. Η Ουκρανία θα πρέπει «να υποβάλει αίτημα για ένταξη στην ΕΕ και να λάβει ένα σχέδιο δράσης ένταξης στο ΝΑΤΟ το αργότερο έως το 2023», είχε δηλώσει.
Ωστόσο, η εισβολή της Ρωσίας στη χώρα εν έτει 2022, ανέτρεψε αυτούς τους σχεδιασμούς, με τον πρώην Αμερικανό πρέσβη και νυν καθηγητή Διεθνών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ Μαικλ Μακφόλ, να κάνει λόγο περί ψεμάτων στη διπλωματική πρακτική, μιλώντας στο Munk Debates, μια εξαμηνιαία σειρά συζητήσεων για σημαντικά ζητήματα πολιτικής που διεξάγονται στο Τορόντο. Σε αυτές, συμμετέχουν επιφανείς προσωπικότητες προσωπικότητες σε ζητήματα ασφαελίας όπως, Richard Holbrooke, Henry Kissinger, Steve Bannon κτλ.
Το πίστευες στα αλήθεια αυτό;
Στο συγκεκριμένο debate, συμμετείχε και ο διακεκριμένος καθηγητής διεθνών σχέσεων στο Χάρβαρντ, Στίβεν Γουόλτ, ο οποίος υπογράμμισε ότι σε όλη τη διάρκεια του 2021, οι ΗΠΑ επευφημούσαν για την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ παρά τις ρωσικές ανησυχίες για την επέκταση της Συμμαχίας προς ανατολάς. Ο ίδιος τόνισε την επί μακρόν ρωσική αντίθεση στην επέκταση του ΝΑΤΟ, η οποία, είπε, αποτελεί απειλή για την περιφερειακή ασφάλεια της Ρωσίας. «Το 2021 επαναλαμβάναμε συνεχώς ότι η Ουκρανία επρόκειτο να ενταχθεί στο [ΝΑΤΟ]. Το λέγαμε συνέχεια, ξανά και ξανά», σημείωσε ο Γουόλτ.
Ωστόσο, εκείνη τη στιγμή, τον διέκοψε ο πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ ΜακΦόλ λέγοντάς του: «Το πίστευες αυτό;» αναφέροντας μάλιστα στη συνέχεια πως «οι διπλωμάτες μας έλεγαν ψέματα όταν προσέφεραν στην Ουκρανία ένταξη στο ΝΑΤΟ». Ο ΜακΦόλ, με σπάνια ειλικρίνεια, ομολόγησε τον τρόπο που εργάζονται οι Αμερικανοί διπλωμάτες λέγοντας «ψέματα». «Ναι! Ναί! Αυτή είναι η πραγματική λέξη!» είπε με έμφαση ζωντανά στην εκπομπή.
Ο πρεσβευτής ισχυρίστηκε ότι διπλωμάτες στην Ουάσιγκτον «έλεγαν ψέματα όλη την ώρα» για την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, απορρίπτοντας την απειλή για τη ρωσική ασφάλεια και προσθέτοντας ειρωνικά «παρόλα αυτά οι Ρώσοι πρέπει να τους εμπιστεύονται».
Όταν ο Γουόλτ αμφισβήτησε την παρατήρηση του πρέσβη περί ψεμάτων, ρωτώντας αν ήταν «συνήθης πρακτική» για Αμερικανούς διπλωμάτες να λένε ψέματα, ο Αμερικανός πρέσβης καταφατικά «Αυτός είναι ο πραγματικός κόσμος».
Ωστόσο, στη συνέχεια, με ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο πρώην πρέσβης ανασκεύασε κάπως: «Το ψέμα είναι μια δυνατή και ακατάλληλη λέξη. Τα συναισθήματά μου εκείνη τη στιγμή με ανάγκασαν να επιβεβαιώσω τη λέξη του Walts. Ζητώ συγγνώμη και το ανακαλώ» έγραψε, αλλά προσέθεσε ότι «οι ηγέτες του ΝΑΤΟ δήλωναν δημοσίως τις φιλοδοξίες τους για την ένταξη της Ουκρανίας χωρίς στην πραγματικότητα να θέλουν να ενταχθούν; Ναί. Και το ήξεραν ΟΛΟΙ».
Lying is a strong and inappropriate word. My emotions in the moment compelled me to affirm Walts word. I apologize & retract that. But were NATO leaders declaring publicly aspirations about Ukraine’s membership without actually wanting them to join? Yes. And EVERYONE knew it. https://t.co/zc6Ns2GTu1
— Michael McFaul (@McFaul) May 22, 2022
Υπενθυμίζεται ότι των δηλώσεων ΜακΦόλ έχουν προηγηθεί οι ισχυρισμοί του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ ότι η Συμμαχία είναι «σίγουρη ότι θα καταλήξουμε σε μια γρήγορη απόφαση να καλωσορίσουμε τόσο τη Σουηδία όσο και τη Φινλανδία να ενταχθούν στην οικογένεια του ΝΑΤΟ».
Ποιος είναι ο Μακφόλ
Σημειώνεται ότι ο Μακφόλ θεωρείται ο αρχιτέκτοντας της λεγόμενης πολιτικής της «Ρωσικής Επαναφοράς», δηλαδή της αναθέρμανσης των ρωσοαμερικανικών σχέσεων, καθώς από το 2009 εντάχτηκε στο επιτελείο του Προέδρου Μπαράκ Ομπάμα. Ήδη, από πριν, ο έμπειρος Αμερικανός ακαδημαϊκός συμβούλευε τον πρόεδρο Τζορτζ Μπους, όσον αφορά τις επαφές του με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν.
Οι γνώσεις του για τη Ρωσία είναι αδιαμφισβήτητες, εξάλλου. O καθηγητής Διεθνών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ Coit Dennis Blacker θεωρεί, μάλιστα, τον Μακφόλ «ίσως τον κορυφαίο μελετητή της γενιάς του, σχετικά με τη μετα-κομμουνιστική Ρωσία».
Ο Μεντβέντεφ υποδέχεται τον Μάικλ Μακφόλ τον Φεβρουάριο του 2012 κατά την ανάληψη των νέων καθηκόντων στη Μόσχα.
Έτσι, το 2011, ο Ομπάμα θα τον διόριζε πρέσβη των ΗΠΑ στη Μόσχα, μια επιλογή που όλη η Αμερικανική Γερουσία θεώρησε εξαιρετική, δίνοντας την ομόφωνη συγκατάθεσή της. Θα ήταν μάλιστα ο πρώτος πρεσβευτής των ΗΠΑ στη Ρωσία που δεν θα ήταν διπλωμάτης καριέρας, βγαλμένος απευθείας από την ακαδημία. Σημειώνεται ότι την περίοδο που υπηρετούσε στην αμερικανική πρεσβεία στη Μόσχα 2012-2014, ο Τζέφρι Πάιατ ήταν πρέσβης στην Ουκρανία, συντελώντας στην ανατροπή του προέδρου της χώρας Βίκτορ Γιανουκόβιτς.
Οι ευρύτερες θέσεις του Μακφόλ μάλιστα παρουσιάζουν ενδιαφέρον. Υπήρξε υποστηρικτής της πυρηνικής συμφωνίας του Ιράν ενώ δεν δίστασε το 2019, να αναφέρει ότι οι αξιωματούχοι του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας προωθούν τα πλεονεκτήματα του συστήματός τους, τις δυνατότητες [δηλαδή] να αναλαμβάνουν τεράστια έργα υποδομής, να διαχειρίζονται τις ανισότητες στα εισοδήματα και να δεσμεύονται για να υπάρχει αρμονία μεταξύ κυβέρνησης και κοινωνίας. Αντίθετα, η πολωμένη πολιτική των ΗΠΑ επί εποχής Τραμπ, φαίνεται να εμποδίζει κάθε σημαντική πρωτοβουλία, είτε πρόκειται για ανάπτυξη υποδομών είτε για αντιμετώπιση της εισοδηματικής ανισότητας».
*O Βαγγέλης Γεωργίου είναι ερευνητής δημοσιογράφος. Πρόσφατα δημοσιεύτηκε το βιβλίο του «ΕΛΛΑΣ-ΕΟΚ: Εμπιστευτικό» αποκαλύπτοντας το πολιτικό και διπλωματικό παρασκήνιο της ένταξης της Ελλάδας στην ΕΟΚ/ΕΕ μέσα από τα αρχεία του ΥΠΕΞ που έρχονται στο φως για πρώτη φορά.
