Ραγδαίες είναι οι εξελίξεις όσον αφορά το ζήτημα των πλειστηριασμών καθώς η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου, με ισχυρή πλειοψηφία 59 Αεροπαγιτών έναντι 6, τάχθηκε υπέρ των εταιρειών διαχείρισης απαιτήσεων (οι λεγόμενοι servicers), ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για τη διεξαγωγή των πλειστηριασμών με βάση τον νόμο του 2003.
Το θέμα αφορά περίπου 700.000 πλειστηριασμούς ακινήτων ευάλωτων δανειοληπτών.
Ειδικότερα, στη σημερινή 9/2 διάσκεψη εξετάστηκε κατά πόσο υπάρχει η δυνατότητα των funds να εκκινούν τις σχετικές διαδικασίες για ληξιπρόθεσμα δάνεια τραπεζών.
Οι αρεοπαγίτες δέχθηκαν την εισήγηση της αρεοπαγίτoυ Κανέλλας Τζαβέλα και αποφάνθηκαν ότι οι διαχειριστές των funds που εδρεύουν στην Ελλάδα μπορούν να ενεργούν δικαστικές πράξεις (να γίνονται διάδικοι), να προβαίνουν σε πλειστηριασμούς με τη δική τους επωνυμία και όχι ως πληρεξούσιοι των funds.
Δέχθηκε το νόμο του 2003
H απόφαση της Ολομέλειας είναι υπέρ των funds και θα αποτελέσει καθοριστικό σημείο για το ευαίσθητο αυτό θέμα, για το οποίο έχουν εκδοθεί αντίθετες δικαστικές αποφάσεις αλλά κυρίως η υπ’ αριθμόν 822/22 τμήματος του Αρείου Πάγου, που κατέληξε ότι οι εισπρακτικές – που επικαλούνται νόμο του 2003 για να έχουν φοροαπαλλαγές έως και 38% και δεν δεσμεύονται με πρόταση ρύθμισης στους δανειολήπτες– δεν μπορούν να διενεργήσουν πλειστηριασμούς.
Αντίθετα ο νόμος του 4354/ 2015 για τα «κόκκινα» δάνεια, προβλέπει ειδική νομιμοποίηση στους servicers, ώστε να μπορούν να πραγματοποιούν διαδικαστικές πράξεις αντί του δικαιούχου της απαίτησης (fund), αλλά με ειδικές προϋποθέσεις ενημέρωσης και φορολογία κατά το ελληνικό δίκαιο.
Με απλά λόγια, ο νόμος του 2015 επιτρέπει στους servicers να γίνονται διάδικοι αλλά με ελληνική φορολογία, ενώ αυτός του 2003 όχι αλλά μόνο διαδικαστικές πράξεις διαχείρισης εξωδικαστικά (με ειδικές φοροαπαλλαγές), γεγονός στο οποίο «πάτησαν» πολλοί δανειολήπτες – μέσω των νομικών εκπροσώπων τους – ζητώντας αναβολή των πλειστηριασμών. Κι αυτό γιατί οι servicers προτιμούν τον νόμο του 2003 λόγω των φοροαπαλλαγών.
Ο εισαγγελέας της έδρας, αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου Πάνος Παναγιωτόπουλος, υποστήριξε ότι μπορεί να γίνεται ταυτόχρονα η χρήση και των δύο νομοθετικών κειμένων (2003 και 2015). Υπενθυμίζεται, ότι με το παλαιό νομοθετικό πλαίσιο (3156/2003) δεν μπορούσαν να προβούν σε δικαστικές ενέργειες οι servicers ή funds εφόσον τα καθυστερούμενα δάνεια (κόκκινα δάνεια) τους είχαν παραχωρηθεί, ενώ με το μεταγενέστερο του (ν. 4354/2015) δεν μπορούν να πραγματοποιούν διαδικαστικές πράξεις αντί του δικαιούχου της απαίτησης (Τράπεζας).
Οι συνήγοροι των funds, υποστήριξαν ότι από τις Εταιρείες Ειδικού Σκοπού ή Εταιρείες Διαχείρισης Απαιτήσεων έχουν διευθετηθεί από τους δανειολήπτες απαιτήσεις ύψους 18 δισ. ευρώ από τις αρχικές οι οποίες ανερχόντουσαν στο ποσό των 60 δις. ευρώ. Από την πλευρά τους, οι συνήγοροι των Τραπεζών ανέφεραν ότι με το νόμο 2003 η πολιτεία προέβη σε μια πρωτοβουλία για την αντιμετώπιση απαιτήσεων των τραπεζικών κόκκινων δάνειων, προκειμένου να δημιουργηθεί μια δευτερογενής αγορά απαιτήσεων έτσι ώστε να υπάρχει η δυνατότητα υποβολής ευνοϊκών όρων δανείων.
Η πλευρά των δανειοληπτών σημείωσε ότι οι Εταιρείες Διαχείρισης Απαιτήσεων δεν μπορούν να παρασταθούν σε δίκες, όταν δεν πληρώνουν έμμεσους φόρους και τέλη (φόρος μεταβίβασης, τέλη χαρτοσήμου, δικαιώματα συμβολαιογράφων, κ.λπ.).
Επιπλέον, ανέφεραν ότι οι πλειστηριασμοί πρέπει να γίνονται όπως απαιτεί η νομοθεσία, δηλαδή να δίνεται προηγούμενα η δυνατότητα στον οφειλέτη να προβαίνει στον διακανονισμό της οφειλής του και να μην εφαρμόζεται η τακτική των funds.
Τι έγραφε στο BN ο δικηγόρος Στάμος Λεωνίδας για την προηγούμενη συνεδρίαση του Ανωτάτου δικαστηρίου
«Ο Άρειος Πάγος να εφαρμόσει τις διατάξεις του ν.3156/2003 ως έχουν, είτε να παραπέμψει το θέμα στη Βουλή»
Σήμερα, 26 Ιανουαρίου 2023, επιδιώκεται η Τρίτη* , μεταπολιτευτικά, Πολιτειακή Εκτροπή συνιστάμενη στην επιδίωξη τινών να αποφανθεί το Ανώτατο Ακυρωτικό της Χώρας, σε Ολομέλεια, κατ’ ευθεία παραβίαση του άρθρου 77 παρ.1 του Συντάγματος, ποια είναι η αυθεντική ερμηνεία του Ν. 3156/2003.
Ειδικότερα,
Είναι γνωστό σε όλους ότι απαιτήσεις από κόκκινα δάνεια τιτλοποιούνται και μεταβιβάζονται σε εταιρείες ειδικού σκοπού, γνωστές σε όλους ως funds. Ο νόμος με τον οποίο διεκπεραιώνεται η ως άνω διαδικασία τιτλοποίησης και μεταβίβασης είναι ο νόμος 3156/2003.
Ο ίδιος νόμος (3156/2003), δίνει το δικαίωμα στα funds να αναθέτουν τη διαχείριση σε εταιρείες που εδρεύουν στην Ελλάδα, χωρίς ωστόσο να μπορούν να τους αναθέτουν τη δικαστική τους εκπροσώπηση. Όπως ακριβώς γίνεται και στο παράδειγμα του κατοίκου εξωτερικού με ακίνητη περιουσία στην Ελλάδα που αναθέτει σε διαχειριστή να διαχειρίζεται τα του ακινήτου, χωρίς όμως να μπορεί ο διαχειριστής να εκπροσωπεί τον ιδιοκτήτη στα δικαστήρια.
Είναι επίσης γνωστό ότι, απαιτήσεις από κόκκινα δάνεια που μεταβιβάστηκαν με το ν.3156/2003, ονομαστικής αξίας 86 δισεκατομμυρίων με εξασφαλίσεις 700.000 ακινήτων, αντικειμενικής αξίας 45 δισεκατομμυρίων ευρώ, έχουν ανατεθεί σε εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων.
Περαιτέρω είναι γνωστό ότι, το 2015 ψηφίστηκε ο νόμος 4354, με τον οποίο οι Τράπεζες μπορούν να πωλούν απαιτήσεις τους από κόκκινα δάνεια σε εταιρείες ειδικού σκοπού (funds) του εξωτερικού αλλά και της ημεδαπής, οι οποίες, σε αντίθεση με τον νόμο 3156/2003, δεν έχουν δικαίωμα αλλά υποχρέωση να αναθέτουν τη διαχείριση των αγορασμένων απαιτήσεων σε εταιρείες που εδρεύουν στην Ελλάδα. Επειδή, τα δικαιώματα που απορρέουν από τις μεταβιβαζόμενες λόγω πώλησης απαιτήσεις δύνανται να ασκούνται μόνο μέσω των εταιριών διαχείρισης της παρούσας παραγράφου (άρ.1 παρ.γ εδ.2 ν.4354/2015), οι αγοραστές των εν λόγω απαιτήσεων, δεν μπορούν να εκπροσωπηθούν δικαστικά παρά μόνον δια των εταιρειών διαχείρισης.
Αυτό που δεν είναι γνωστό είναι ότι, στο 99% των περιπτώσεων ‘μεταβίβασης’ απαιτήσεων από κόκκινα δάνεια, οι Τράπεζες προτιμούν τη διαδικασία του ν.3156/2003 από αυτήν του ν.4354/2015 διότι με τη διαδικασία του ν.3156/2003 δεν υπάρχουν πλείστοι όσοι φόροι (ενδεικτικά: Κεφαλαιοποίησης/διανομής στους μετόχους του αφορολόγητου αποθεματικού, τέλη χαρτοσήμου, εισφοράς ν.128/75, δικαιώματα υπέρ Κεντρικού Αποθετηρίου Αξιών). Περαιτέρω, επειδή το μεταβιβαζόμενο αγαθό δεν είναι αυτοτελώς “η απαίτηση” αλλά “τιτλοποιημένες απαιτήσεις”, δεν μπορεί να επιδιωχθεί η αναγκαστική είσπραξη της κάθε “απαίτησης” ξεχωριστά, αφού αυτή έχει απωλέσει την αυτοτέλειά της με την τιτλοποίησή της με άλλες. Για τους λόγους αυτούς, δεν έχουν προβλεφθεί και τόσοι άλλοι φόροι (ενδεικτικά: Μεταβίβασης, Εισοδήματος νομικών προσώπων, ΕΝΦΙΑ, Τέλη χαρτοσήμου από το εισόδημα των εξασφαλισθέντων ακινήτων, Υπεραξίας).
Μετά ταύτα, οι τράπεζες επιλέγουν να μεταβιβάζουν “τιτλοποιημένες απαιτήσεις” (με το ν.3156/2003) αντί -σκέτο- “απαιτήσεις” (με το ν.4354/2015), οι δε αγοραστές “τιτλοποιημένων απαιτήσεων”, δεν αρκούνται στην φορολογική ατέλεια, ούτε στο γεγονός ότι αν και αγοράζουν “τίτλο απαιτήσεων” απαιτούν μία προς μία έκαστη, αλλά επιπλέον επιδιώκουν ,άγνωστο για ποιόν λόγο, να μην εμφανίζονται καν ενώπιον δικαστηρίων (εικάζεται ότι είναι εταιρείες κελύφη) και να αναθέτουν τη δικαστική τους εκπροσώπηση στις εταιρείες διαχείρισης αν και ο ν.3156/2003 δεν το προβλέπει.
Αυτό το θέμα, δηλαδή αν τα funds που αγόρασαν με το ν.3156/2003 μπορούν να εκπροσωπηθούν από τρίτους (τις εταιρείες διαχείρισης), κλήθηκε να αποφανθεί η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου στη σημερινή δικάσιμο.
Η θέση μας είναι ότι, ο νόμος 3156/2003 δεν προβλέπει τέτοια δυνατότητα.
Η θέση των Τραπεζών είναι ότι, ναι μεν στο ν.3156/2003 δεν προβλέπεται τέτοια δυνατότητα (σε αντίθεση με τη ρητή πρόβλεψη στο ν.4354/2015) εν τούτοις κατά τελολογική ερμηνεία του ν.3156/2003, θα πρέπει να επιτρέπεται στις εταιρείες διαχείρισης να εκπροσωπούν δικαστικά τα funds.
Προς αντίκρουση της θέσεως των Τραπεζών, επικαλεστήκαμε το άρθρο 77 παράγραφος 1 του Συντάγματος που ορίζει ότι: «H αυθεντική ερμηνεία των νόμων ανήκει στη νομοθετική λειτουργία» και ζητήσαμε από την Ολομέλεια του Αρείου Πάγου είτε να εφαρμόσει τις διατάξεις του ν.3156/2003 ως έχουν είτε εάν Κρίνει ότι οι διατάξεις αυτές χρήζουν ερμηνείας, να παραπέμψουν το θέμα στην Ελληνική Βουλή.
* Στις 23 Απριλίου 2010, ο τότε αρχηγός της Εκτελεστικής Εξουσίας, με διάγγελμά του από το Καστελόριζο Δωδεκανήσων, ανακοίνωσε την προσφυγή της Ελλάδος στον μηχανισμό στήριξης της ΕΕ και του ΔΝΤ, αλλοιώνοντας και καθιστώντας ανενεργή τη θεμελιώδη Αρχή της δεσμεύσεώς του από το Σύνταγμα και τους Νόμους, παραβιάζοντας ευθέως τα άρθρα 98 παρ.1, 79 παρ.7 του Συντάγματος και 74 παρ.2 του Κώδικα Δημοσίου Λογιστικού καθώς δέσμευσε τη Χώρα αποδεχόμενος και ανακοινώνοντας δημοσιονομικό έλλειμμα έτους 2009 προτού καν το Ελεγκτικό Συνέδριο ολοκληρώσει τον κατά Νόμω έλεγχο των διαχειριστικών πράξεων των υπολόγων δημοσίου χρήματος, έλεγχος που ΘΑ ολοκληρωνόταν στο τέλος Αυγούστου 2010 (η 1η Πολιτειακή Εκτροπή).
* Στις 13 Ιουλίου 2015, η τότε Εκτελεστική Εξουσία, αλλοίωσε και κατέστησε ανενεργή τη θεμελιώδη Αρχή της δεσμεύσεώς της από το Σύνταγμα, παραβιάζοντας ευθέως το άρθρο 1 παρ.2 του Συντάγματος καθώς δέσμευσε τη Χώρα καταλήγοντας σε συμφωνία με τους δανειστές με όρους ενός Τρίτου Μνημονίου, αν και στο δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου 2015 το σχέδιο συμφωνίας είχε απορριφθεί με ποσοστό 61,31% (η 2η Πολιτειακή Εκτροπή).