Ως γνωστόν, στον πλανήτη Γη η ημέρα διαρκεί περίπου 24 ώρες. Αλλά την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, χρειάζεται λίγος περισσότερος χρόνος για να «κλείσει» η τελευταία μέρα του χρόνου και να ξεκινήσει η νέα.
Αυτή η ιδιαιτερότητα του υπολογισμού της Πρωτοχρονιάς οφείλεται σε μια ιδιορρυθμία της διεθνούς γραμμής ημερομηνίας, του επίσημου σημείου έναρξης και λήξης κάθε ημέρας. Η ιδέα της γραμμής ημερομηνίας εισήχθη σε ένα συνέδριο το 1884 στο οποίο ο κόσμος προσπάθησε να δημιουργήσει μία τάξη λόγω της αύξησης των διεθνών ταξιδιών. Η διεθνής γραμμή ημερομηνίας ακολουθεί κατά προσέγγιση τον 180ο μεσημβρινό από βορρά προς νότο μέχρι τη μέση του Ειρηνικού Ωκεανού. Βρίσκεται στη μέση του κόσμου από τον πρώτο μεσημβρινό, που διασχίζει το Γκρίνουιτς της Αγγλίας.
Οι χώρες είναι ελεύθερες να αποφασίσουν σε ποια πλευρά της διεθνούς γραμμής ημερομηνίας θέλουν να βρίσκονται με αποτέλεσμα να δημιουργείται μια γραμμή που κάνει ζιγκ- ζαγκ μεταξύ του Βόρειου και του Νότιου Πόλου.
Κάνοντας τα πράγματα ακόμα πιο περίπλοκα, ωστόσο, οι χώρες ορίζουν τους δικούς τους χρόνους. Αυτήν τη στιγμή χρησιμοποιούνται 38 τοπικές ώρες, μερικές από τις οποίες ξεκινούν από τη Συντονισμένη Παγκόσμια Ώρα (UTC) με «απόκλιση» των 30 ή 45 λεπτών αντί για μία ώρα, λέει ο Paul Eggert, καθηγητής υπολογιστών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια.
Τελικά, αν υπολογίζετε σε UTC, ο Eggert λέει ότι θα χρειαστούν 25 ώρες για να ολοκληρωθεί μία ημέρα σε όλα τα κατοικημένα μέρη της Γης. Ποια χώρα όμως γιορτάζει πρώτη και ποια τελευταία την Πρωτοχρονιά;
Η πρώτη χώρα που γιορτάζει την Πρωτοχρονιά
Οι πρώτες περιοχές σε ξηρά, που υποδέχονται το νέο έτος είναι το νησί Κιριτιμάτι και μια σειρά από άλλες 10 κυρίως ακατοίκητες περιοχές στον κεντρικό Ειρηνικό Ωκεανό. Ένα από τα 33 νησιά που αποτελούν τη Δημοκρατία του Κιριμπάτι, το Κιριτιμάτι βρίσκεται ακριβώς νότια της Χαβάης, εντός της ίδιας γραμμής γεωγραφικού μήκους αλλά γιορτάζει την Πρωτοχρονιά μια ολόκληρη μέρα νωρίτερα.
Αυτή είναι μια σχετικά πρόσφατη εξέλιξη. Η διεθνής γραμμή ημερομηνίας κάποτε διέσχιζε το Κιριμπάτι, που σημαίνει ότι η ημέρα μπορεί να είναι διαφορετική ανάλογα με το αν βρισκόσαστε σε ένα από τα δυτικότερα ή ανατολικότερα νησιά της χώρας. Αλλά το 1995, το Κιριμπάτι άλλαξε τη γραμμή ημερομηνίας, έτσι ώστε όλα τα νησιά του να έχουν την ίδια μέρα την ίδια ώρα και να κερδίζουν τους τουρίστες που θέλουν να γιορτάσουν πρώτοι στον κόσμο την Πρωτοχρονιά.
Η τελευταία χώρα που γιορτάζει την Πρωτοχρονιά
Η τελευταία κατοικημένα περιοχή που γιορτάζει την Πρωτοχρονιά είναι τα νησιά Νιούε και η Αμερικανική Σαμόα στα νοτιοδυτικά του Κιριμπάτι στον Νότιο Ειρηνικό. Η μέρα τελειώνει τεχνικά μια ώρα αργότερα στο Baker Island και στο Howland Island, στις ΗΠΑ αλλά και τα δύο αυτά νησιά είναι ακατοίκητα, σύμφωνα με τον καθηγητή Eggert.
Επίσης σε κοντινή απόσταση, η Σαμόα (και όχι η Αμερικανική Σαμόα) ήταν κάποτε μια από τις τελευταίες χώρες που υποδεχόταν την Πρωτοχρονιά. Μέχρι το 2011, όμως, γιατί τότε η χώρα αποφάσισε να αλλάξει τις ζώνες ώρας για να ευθυγραμμιστεί με τους εμπορικούς της εταίρους την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία. Με την αλλαγή αυτή, η Σαμόα ξεπέρασε τη διεθνή γραμμή ημερομηνίας για να γίνει μία από τις πρώτες χώρες που γιορτάζουν πλέον την Πρωτοχρονιά.
Περισσότερη τρέλα στις ζώνες ώρας
Αλλά υπάρχουν επίσης πολλά ακόμα παράξενα στη ζώνη ώρας εκτός από τη διεθνή γραμμή ημερομηνίας. Η Κίνα, για παράδειγμα, έχει μόνο μία ζώνη ώρας, παρόλο που γεωγραφικά η χώρα θα μπορούσε να έχει έως και πέντε. Ολόκληρη η χώρα τηρεί επίσημα την ώρα του Πεκίνου, η οποία έχει αποδειχτεί μία ταλαιπωρία για πόλεις όπως το Urumqi, το οποίο βρίσκεται 2.000 μίλια δυτικά της πρωτεύουσας. Εκεί, ο ήλιος μπορεί να ανατείλει μετά τις 10 π.μ. ώρα Πεκίνου.
Αυτό σημαίνει επίσης ότι αν διασχίσετε τα δυτικά σύνορα της Κίνας την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, ίσως χρειαστεί να ρυθμίσετε το ρολόι σας έως και τρεισήμισι ώρες πίσω. Γιατί αυτή η μισή ώρα; Αυτό συμβαίνει επειδή ορισμένες χώρες σε όλο τον κόσμο -συμπεριλαμβανομένου του Αφγανιστάν, της Ινδίας και της Βιρμανίας- χρησιμοποιούν αποκλίσεις μισής ή τετάρτου ώρας από την τυπική ώρα.
Τι συμβαίνει με την Πρωτοχρονιά στην Ανταρκτική όμως;
Εν τω μεταξύ, η Ανταρκτική μπορεί να φαίνεται ότι εκτείνεται σε όλες τις ζώνες ώρας αλλά ο Eggert σημειώνει ότι αυτό απέχει πολύ από την πραγματικότητα. Κάθε ερευνητικός σταθμός ακολουθεί μία συγκεκριμένη ώρα της χώρας, που αυτό σημαίνει ότι ο σταθμός McMurdo είναι σε ώρα Νέας Ζηλανδίας (UTC+12) και ο Πάλμερ σε ώρα Χιλής (UTC-3).
Αλλά τελικά, λέει ο Eggert , «το ρολόι δεν έχει μεγάλη σημασία στον Νότιο Πόλο. Όταν έχεις έξι μήνες μέρα και έξι μήνες νύχτα, ο χρόνος είναι πραγματικά αυθαίρετος».
Με πληροφορίες του National Geographic